Prof. Dr. TURAN AKKOYUN ve Arkadaşlarından tarihe ışık tutan eser: "Disiplinlerarası Bakışta Adnan Menderes"

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Adnan Menderes Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Turan Akkoyun'un Editörlüğünde 14 Akademisyen, tarihçi ve bilim insanının birlikte düzenledikleri "Disiplinlerarası Bakışta Adnan Menderes" başlıklı eser, okurlarına sunuldu.

Kitabın "Takdim" bölümünde Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Bülent KENT, merhum Başbakan Adnan Menderes ile ilgili duygularını şu vefalı cümlelerle ifade ediyor;

"Türk milleti; Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde giriştiği ölüm-kalım savaşı olan Milli Mücadele’den başarıyla çıkıp, çağdaş uygarlık düzeyini aşma hedefine yönelip ulusal egemenliğe dayalı Türkiye Cumhuriyetini tesis etti. XX. Yüzyılın tam ortasında, Cumhuriyet’in 27. Yılında başbakan olarak demokrasimize iktidar değişikliğine öncülük eden Adnan Menderes çocukluğundan vefatına kadar yerelden ulusala siyasal, ekonomik, sosyal, uluslararası diplomasi, eğitim, tarım, kültür gibi hemen her alanda kazanımlar sağlayan bir devlet adamı olarak toplumsal hafızadaki yerini almıştır. Adını taşımaktan gurur duyduğumuz Merhum Başbakanımıza toprak, ekonomi, musiki, sağlık, kültür turizmi, eğitim, müze gibi alanlardan akademik değerlendirmelerin bulunduğu Disiplinlerarası Bakışta Adnan Menderes adlı eser toplumsal hafızada canlılığını muhafaza eden hususlara yeni kapılar aralamaktadır. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi isminin sorumluluğu ile bundan böyle de merhum Türk siyaset adamı ve başbakanı Adnan Menderes’e ilişkin yazılacak akademik, sosyo-kültürel cephelerden değerlendirmelerini sürdürecektir. Merhum Başbakan Adnan Menderes’i bir kere daha rahmetle ve saygıyla anıyorum.."  

Eserin hazırlanmasında Editörlük görevini üstlenen Prof. Dr. Turan Akkoyun da, eseri düzenleyen yazarlar ve işledikleri konuları şöyle anlatıyor;   

"Bir devlet adamı kolay yetişmez” ifadesi gelişi güzel ortaya atılmış bir söz olmayıp köklü bir birikimin sonucu toplumsal hafızaya kazınmıştır. Bu söz birey ile devletin bütünleşmesi tercih noktasına gelindiğinde ise tereddütsüz kendinden vazgeçebilmeyi yansıtmaktadır. Yakın ve uzak geçmişte bunun birçok örneği ile karşılaşmak mümkündür.

Ulusal ya da uluslararası sahada politikacı, diplomat ve bürokrat olarak üstlendiği görevlerin hakkını vermiş, bu yolda saygınlık kazanmış kişiler için de kullanılan devlet adamı bizzat yetenekli ve fedakâr devlet adamlarını tanımlamaktadır.

Kuruluşundan itibaren dört genel seçime katılan ilkinde şaibeler olduğu kanaati bulunduğundan kaybetmiş sayılmayan sonrakilerde sürekli kazanan Demokrat Parti’nin on yıllık başbakanı Türkiye’nin iç ve dış siyasetinde dikkate değer bir çıkış yakalamış, kendisi sonraki milliyetçi ve muhafazakar siyasi partilerin demokrasi rol modeli konumuna gelmiştir. Doğumundan 125, partiyi kurmasından 78, iktidara gelişinden 74, müdahaleyle iktidardan uzaklaştırılmasından 64, vefatından da 63 yıl geçtiği günümüz itibariyle ona dair bilimsel, akademik ve fikri değerlendirmelerin aynı heyecanla sürdürülmekte olması özgünlük ve farkındalığın işaretidir.

Birbirinden bağımsız bölümler halinde hazırlanan çalışmalarda merhum Türk siyaset adamı ve başbakanı Adnan Menderes’e dair akademik bir çerçeve ortaya konulmuş olup, araştırmacıların isimlerine göre alfabetik olarak sıralanması uygun görülmüştür. Hakem heyeti ise unvan ve alfabetik sıralamaya tabi tutulmuştur. Disiplinlerin birbirinden ayrılan yöntemleri bulunabildiğinden bölüm yazarları kendi akademik esaslarını belirlemişlerdir.

Ali Bilgenoğlu tarafından hazırlanan “Demokrat Parti Türkiye’si ve Uluslararası Siyaset: Türk Dış Politikasında Ortadoğu” başlıklı bölümde; Demokrat Parti dönemi Adnan Menderes hükümetlerinin takip ettiği dış politika çerçevesinde Ortadoğu ile olan ilişkiler incelenmektedir.  

Başak Burcu Eke tarafından hazırlanan “Kültür Turizmi Bağlamında Adnan Menderes Müzesi” başlıklı bölümde; özelde Aydın genelde ülke için önemli bir yere sahip olan yeni teknolojilerin kullanıldığı ve farklı bir yaklaşımın sergilendiği Adnan Menderes’in ismi ile anılan müze kültür turizmi bağlamında değerlendirilmektedir.

Bircan Kayacan Cangul tarafından hazırlanan “Adnan Menderes’in Dağıttığı Topraklar ve Halk Belleğindeki yansımaları” başlıklı bölümde; “Toprak Beyi” olarak adlandırılan Menderes’in Çakırbeyli Çiftliği’ndeki yılları, dağıtmış olduğu topraklar ve halk belleğindeki izleri irdelenmektedir.

Burcu Pakalın ve Dilek Seçkin tarafından müştereken hazırlanan “Adnan Menderes Dönemi Eğitim Çalışmaları ve Aydın Söke Kıryarlar Özel Eğitim Okulu” başlıklı bölümde; ilgili dönemin eğitim politikaları ve eylemleri kısaca tahlil edilip özel eğitim alanında Osmanlı Dönemi’ni, Cumhuriyet Dönemi’ni, Adnan Menderes Dönemi’ni ve günümüze kadar yapılan çalışmaları yansıtılmakta, merhum Başbakan’ın memleketi olan “Aydın” Söke İlçesinde ki özel eğitim uygulama okulu ele alınmaktadır.

Ferit Çobanoğlu ve Renan Tunalıoğlu tarafından müştereken hazırlanan “Adnan Menderes Hükümetleri Tarım Politikaları” başlıklı bölümde; Adnan Menderes hükümetlerinin, yapısal dönüşüme büyük oranda uyum sağladığı, oluşan risk ve belirsizlikleri, büyük ölçüde fırsat ve faydaya dönüştürebildiğine ilaveten bu dönüşüm ve gelişim sürecinde, ülke ekonomisi ve istihdam içerisindeki yüksek düzeyli payı ile tarım sektöründe tarımsal politikaların, önemli ve öncelikli amaçlar çerçevesinde oluşturulduğu, bunların uygulanmasına yönelik araçların geliştirilmesi üzerinde durulmaktadır.

Gülfer Doğan Pekince tarafından hazırlanan “Menderes Dönemi'nde Verilen Sağlık Mücadeleleri” başlıklı bölümde; birçok mevcut bulaşıcı hastalık ile etkin mücadele edildiği, bu hastalıkların tedavilerinin yapılabilmesi adına tedavi hizmetlerinin ön plana çıktığı, buna istinaden hastane, sağlık merkezi, tıp fakülteleri, hemşirelik okulları, sağlık personeli (doktor, hemşire, ebe), hasta yatağı sayılarının arttırıldığı, belirlenen hedefler ile ilgili olumlu gelişmelerin yaşandığı dönem örneklendirilmektedir.

Özden Demircioğlu Faydalıgül tarafından hazırlanan “Adnan Menderes ve Demokrat Parti Dönemi Hakkında Web of Science Veri Tabanında Yer Alan Yayınların Analizi: Bir Kapsam İncelemesi” başlıklı bölümde; ilgili döneme dair “Web of Science” (WOS) özelinde uluslararası literatürde yer alan yayınlar incelenmektedir.

Pınar Altıok Gürel tarafından hazırlanan “Demokrat Parti Dönemi’nde (1950-1960) Uygulanan İcraatların Kültür-Sanat Sahasındaki Yansımaları ve Mûsikî Alanında Yaşanan Değişimlere İlişkin Değerlendirmeler” başlıklı bölümde; ilgili dönemde uygulanan icraatların kültür-sanat ve mûsikî alanına yansımaları ele alınmaktadır.

Sevilay Demirpençe tarafından hazırlanan “Adnan Menderes’in Naif Kişiliğini Oluşturan Unsurlar” başlıklı bölümde; merhum başbakanın söyledikleri, yazdıkları ve demeçleri analiz edilmekte, konular bir bütün halinde irdelenmektedir.

Turan Akkoyun tarafından hazırlanan “Adnan Menderes ve Türk Dünyası Yol Haritası Denemesi” başlıklı bölümde; ilgili dönemin Türk Dünyasına yönelik politikalarının sonraki yol haritasının şekillenmesine katkısı ve ilk adımları değerlendirilmektedir.

Yelda Özsunar tarafından hazırlanan “Adnan Menderes Olgusuna Nörobilimsel Bakış” başlıklı bölümde; 1950-1960 yılları arasında Başbakanlık yapan ve 17 Eylül 1961 günü idam edilen Merhum Menderes olgusunu nörobilimsel gerçeklikle ele almaktadır.

Yüksel Aydoğan “Adnan Menderes Dönemi: Tarımda Makineleşme ve Gelişmeler” başlıklı bölümde tarım sektöründeki büyük değişimlere işaret edilerek tarımda makineleşme konusunda en önemli gelişmelerin yaşandığı 1948-1969 yıllarındaki durum sayısal verilerle değerlendirilmektedir.

Kitaba katkı sağlayan bölüm yazarlarına, hakemlik üstlenen akademisyenlere, basımını teşvik eden Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Bülent Kent hocama, yayımı gerçekleştiren Paradigma Akademi Yayınevi yetkililerine teşekkürü bir borç bilirim. Disiplinler arası akademisyenlerin işbirliği ile hazırlanan bu eserin bilim dünyasına kazanım sağlaması en büyük dileğimiz iken yenilerine vesile olması ise başarısı olacaktır.."

Bu kıymetli esere aşağıdaki linklerden ulaşılabilir:

 https://www.paradigmaakademiyayinlari.com/12114/disiplinlerarasi-bakista-adnan-menderes/

https://www.istanbulkitapcisi.com/disiplinlerarasi-bakista-adnan-menderes

https://www.amazon.com.tr/Disiplinleraras%C4%B1-Bak%C4%B1%C5%9Fta-Adnan-Menderes-Kolektif/dp/6256321626

bursaarena.com.tr