Demir, insan vücudunun oksijen taşınmasında kritik bir rol oynayan temel metallerden biridir. Prof. Dr. Canan Karatay, ülkemizde yaygın olan demir eksikliğine dikkat çekerek, bazı yaygın alışkanlıkların bu duruma katkıda bulunduğunu ve bu eksikliği gidermek için uyarılarda bulundu.
Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri çeşitli besinlerden alırız. Karatay, bazı besinlerin faydalı olduğunu belirtirken, işlenmiş gıdaların zararları hakkında da bilgiler verdi. Ayrıca, demir eksikliğine sebep olan bazı yaygın alışkanlıkları da ele aldı.
DEMİR EKSİKLİĞİ VÜCUDUMUZU NASIL ETKİLER?
Karatay'a göre, demir eksikliği ciddi yorgunluğa neden olabilir ve bu durum genellikle genç kızlar ve yaşlılar arasında daha sık görülüyor. Demir eksikliği, kan kaybı veya kabızlık gibi durumlarla ilişkilendirilebiliyor.
Demir eksikliği, uykusuzluk, yorgunluk, anksiyete, huzursuzluk ve depresyon gibi olumsuz durumları tetikleyebilir ve bu belirtiler yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebiliyor.
DEMİR EKSİKLİĞİNİN SEBEBİ: GLUTEN
Karatay, demirin vücut tarafından iyi emilebilmesi için bağırsak sağlığının önemini vurgulamış ve glutenin demir emilimini engelleyen bir faktör olduğunu belirtti.
Gluten içeren ekmek, un ve yulaf ezmesi gibi gıdalar, kronik kansızlık ve demir eksikliğinin yaygın nedenleri arasındadır.
Modern buğdayın yüksek gluten içerdiğini ve 'glutensiz un' olasılığının yanıltıcı olduğunu ifade eden Karatay, yeterli miktarda et tüketilmemesinin demir eksikliğinin başlıca nedenlerinden biri olduğunu söyledi.
ETLİ YEMEKLERDEN SONRA ÇAY İÇMEYİN
Karatay, kırmızı etin, insan biyolojisinin en iyi demir kaynağı olduğunu ve et tüketiminin ardından yapılan bazı alışkanlıkların, özellikle etli yemeklerden sonra hemen çay içmenin, demir alımını engelleyebileceğini belirtti.
Demirin vücut tarafından emilimi için, yemekten hemen sonra çay içilmemesi gerektiğini önerdi.
Demir eksikliği yaşayan bireylerin doğal kırmızı et ve karaciğer tüketmeleri gerektiğini söyleyen Karatay, sağlıklı bir beslenme düzeninin bağırsak sağlığını destekleyerek demir emilimine katkı sağlayacağını belirtti.
Ayrıca, C vitamini takviyesinin demir emilimini artırabileceğini de ekledi.
DEMİR EKSİKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Demir eksikliğinin tedavisi, genellikle demir içeriği zengin besinlerin tüketilmesi ve demir takviyeleri kullanılması ile gerçekleştirilir. Tedavi süreci, demir eksikliğinin nedenine ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir.
İşte demir eksikliği tedavisinde izlenebilecek bazı adımlar:
Demir Zengini Beslenme: Demir eksikliğinin tedavisinde ilk adım, diyetinize demir açısından zengin gıdalar eklemektir. Bunlar arasında kırmızı et, tavuk eti, balık, karaciğer, yumurta, brokoli, lahana, börülce, baklagiller, tahıllar ve pirinç sayılabilir.
Demir Takviyeleri: Vücuttaki demir seviyesini artırmak için oral yolla alınan demir hapları, şuruplar veya granüller kullanılabilir. Bazı durumlarda, özellikle sindirim sistemi sorunları yaşayan veya şiddetli demir eksikliği olan kişilerde, doktorunuz demir tedavisi önerebilir.
Demir Emilimini Artırma: Demir emilimini artırmak için C vitamini zengini gıdaların veya takviyelerin tüketilmesi önerilir. Ayrıca, demir emilimini engelleyebilecek yiyecek ve içeceklerden (örneğin, kafeinli içecekler ve yüksek kalsiyumlu gıdalar) kaçınmak faydalı olabilir.
Düzenli Kontroller: Tedavi sürecinde düzenli kan testleri ve doktor kontrolü önemlidir. Bu kontrollerle demir seviyelerinizin yükselip yükselmediği ve tedavinin etkinliği değerlendirilir.
Altta Yatan Nedenlerin Tedavisi: Eğer demir eksikliğinin altında yatan bir sağlık sorunu varsa (örneğin, iç kanama veya sindirim sistemi hastalıkları gibi), bu sorunların tedavisi de demir eksikliğinin tedavisinin bir parçası olacaktır.
Tedaviye başlamadan önce bir sağlık profesyoneli ile görüşmek ve kişisel sağlık durumunuza uygun bir tedavi planı oluşturmak önemlidir.