Genelde biri ya da birileri tarafından aldatıldığını düşünenlerin kurduğu, saflıkla eklemlendiği hatta enikonu erdem cümlesi olduğu varsayılan bir cümledir.
“Ben herkesi kendim gibi biliyorum.”
İlk bakışta oldukça nahif gibi görünse de aslında içinde birçok anlam katmanını barındıran derin bir ifade olduğu da bir gerçek.
Daha iyi anlamak için birkaç farklı açıdan incelemek faydalı galiba… Birçok konuda olduğu gibi…
1. Empati Yetersizliği: Bu ifade, kişinin başkalarını anlama konusunda zorluk yaşadığına ve kendi deneyimlerini evrensel ve kapsayıcı gerçeklermiş gibi gördüğüne işaret eder. Bu sözü söyleyen kişinin, empati kurmakta zorlanması ve dolayısıyla diğer insanların farklı ihtiyaç ve bakış açıları olabileceğini göz ardı ediyor olması ihtimal dahilindedir.
2. Öz-Merkezcilik: "Ben herkesi kendim gibi biliyorum" ifadesi, kişinin kendisini evrenin merkezi olarak görmesi ve her şeyin kendi etrafında döndüğünü düşünmesi gibi anlamlara gebedir. Bu da ilişkilerde sorunları ve iletişim kopukluklarını doğurur şüphesiz.
3. Genelleme Yapma Eğilimi: Bu sözü söyleyen kişi, tüm insanları tek bir kalıba sokma ve o kalıpta değerlendirme eğilimindedir. Her insanın kendine özgü bir kişiliği, geçmişi ve deneyimi olduğu bir dünyada böyle bir şey mümkün mü? Genellemeler, düşünsel anlamda hayatı kolaylaştırır belki ama önyargılara ve yanlış anlaşılmalara da kapı araladığını verdiği “hayat derslerinden” biliyoruz.
4. Kendilik Bilincinin Düşüklüğü: Bu ifade, kişinin kendi sınırlarını ve eksikliklerini görmekte zorlandığını gösterir. Kendilik bilinci yüksek olan insanlar, başkalarının farklı olduğunu ve kendilerinden daha bilgili veya yetenekli olabileceklerini kabul edebilirler.
Sonuç olarak, "ben herkesi kendim gibi biliyorum" sözü, kişinin sosyal ilişkilerinde karşılaşabileceği birçok sorunun altında yatan temel sebeplerden biri. Bu ifadenin olumsuz etkilerini şu şekilde toparlayabiliriz.
- İlişkilerde sorunlar: Başkalarını anlamamak, ilişkilerde güvensizliğe, çatışmalara ve kopmalara yol açabilir.
- Yanlış kararlar: Başkalarının ihtiyaçlarını göz ardı etmek, iş hayatında ve sosyal hayatta yanlış kararlar alınmasına sebep olabilir.
- Önyargılar: Tüm insanları aynı şablonda değerlendirmek, önyargılara ve ayrımcılığa yol açabilir.
Bu sözün olumlu hale getirilmesi olabildiğince empati kurmaya çalışan, anlanmak için dinleyen hatta soru soran insanın, genellemelerden kaçınmasıyla mümkün.
Yani “bildiğin kendin,” olsa olsa en nihayetinde benzer ihtiyaçlarla malul, ölümlü, etten kemikten bir varlık olman gerçeğinin ötesinde bir şey olmamalıdır gibime geliyor.
Ne dersin?
Özetle, "ben herkesi kendim gibi biliyorum" sözünün, başta anlatmaya çalıştığım olumsuz anlam katmanının kişinin kişisel gelişiminde dolayısıyla toplumun gelişmesinde/tekamülünde aşılması gereken önemli bir engel olduğu kanaatindeyim.
Hatta sosyal anlamda bir araya gelemeyişlerin de temelinde bunun olduğuna dair derin şüphelerim var.
Haftanın Notu:
"Sağlık personelinin gırtlağına yapışın" demek fiyasko… “Şaka yaptım” demek eski bir siyasetçiyi hatırlatan komik olmayan bir şaka… Son çeyrek asrımız hüzün… Peki ya geleceğimiz?