Asgari ücrete zam, enflasyonu nasıl etkileyecek?

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Asgari ücretteki artış, enflasyon karşısında zor durumda olan halkı bir nebze rahatlatsa da sektör temsilcileri endişeli. Temsilciler, sözkonusu artışın maaliyetlere yansıyacağını, fiyatları artıracağını ve üretimde sorun oluşturabileceğini belirtti.

Son aylarda döviz kurunda yaşanan hızlı yükselişler ve bu durumdan kaynaklı fiyat artışları sonrası 2022 yılı için asgari ücretin ne olacağı merak ediliyordu.

Dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni yılda uygulanacak asgari ücretin 4 bin 253 lira olacağını duyurmuştu. Erdoğan ayrıca işverenin yükünün hafifletmesi için asgari ücretten gelir ve damga vergilerinin kaldırılacağını belirtek, "450 TL'lik yüksek işveren kesimini, kurtarmış oluyoruz" demişti.

Asgari ücrette açıklanan yüzde 50 artış yapılması geçim sıkıntısında olan vatandaşları bir nebze rahatlatsa da bu durumun işverene yüzde 40 maliyet artışı getireceği, bu nedenle Türkiye'nin yeni bir enflasyon sarmalına girebileceği riskini doğurdu.

Asgari ücretli çalışanların yoğun olarak istihdam edildiği perakende, yeme-içme, tekstil ve hazırgiyim gibi sektörlerin temsilcileri, yapılan artışın sektörü olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.

Reuters'a açıklamalarda bulunan, sektör temsilcileri, zaten yüksek maliyet artışları ile mücadele eden firmaların asgari ücret artışını ürün fiyatlarına yansıtmak zorunda olduğunu; aksi takdirde firmalarda yaşanacak sermaye erimelerinin istihdam kayıplarına neden olabileceğine dikkat çekti.

"Asgari ücretteki artışın mönüye yansıması kaçınılmaz"

Çalışanların refahının korunması için artışın "zaruri" olduğunu ve bunu desteklediklerini belirten Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl, buna karşın ücret artışlarının "menüye yansımasının" kaçınılmaz olduğunu söyledi.

Sektörde işçilik maliyetlerinin toplam maliyetler içinde yüzde 15-16 olan payının asgari ücret artışı ile yüzde 25'lere geleceğini belirten Bingöl, "Bunu cebimizden karşılama şansımız yok. Ne olacak? Enflasyon ortamında menüye yansıyacak. Menüye yansıyınca da ahaliye yansıyacak. Bu da bir sarmal olacak maalesef" dedi.

"Şubat ayından sonra fiyatlara etkisini göreceğiz"

Firmaların hammadde, navlun ve enerji maliyetlerindeki artışların bir kısmını fiyatlara yansıtmayarak kendileri kompanse ettiğini, ancak bu nedenle karların çok ciddi eridiğini belirten Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, "Maliyet artışları belli oranda sineye çekilmişti. Ama şu an bıçak kemikte zaten. Bunu Şubat ayından sonra etiket fiyatlarında daha da göreceğiz" dedi.

Hazırgiyim ve konfeksiyonda işçilik maliyetlerinin payının yüzde 35 seviyesinde olduğunu belirten Kaya şunları kaydetti:

Bu da mutlaka ürünlerimize yansıyacak anlamına geliyor. Hem asgari ücret, hem hammadde, hem navlun fiyatları ve genel giderlerin artmasından dolayı Şubat ayından sonra bir önceki yıla göre ortalama yüzde 50 fiyat artışları ile karşı karşıya kalacağız.

7 milyon çalışanı etkileyecek diyorlar ama bu en az 11-12 milyon çalışanı etkileyecek. Asgari ücretin üzerinde kademeli olarak artan ücretler var. Bu kesim de asgari ücretle arasındaki farkı korumak isteyeceği için işverenin üzerindeki yük artacak. Bunu nereden karşılayacak? Satış fiyatına yansıtırsa bunu karşılayacak.

"Özsermaye sorunu istihdamda sıkıntı yaratabilir"

TOBB Hazır Giyim Ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat da, firmaların istihdam kaynaklı maliyet artışını fiyatlara yansıtacağını, aksi takdirde ayakta kalamayacağını belirterek, "Yeni yılla birlikte yeni maliyetlerin enflasyona etkisinin de artarak devam edeceğini düşünüyorum. Eldeki stokları fiyat artışı yapmadan satanlar olabilir ama sonrasında firmaların özsermaye yetersizliği sorunu çıkartır ki, o da daha kötü bir sonuç doğurur. Çalışanların azalması gibi" diye konuştu.

Kaya ayrıca şunları kaydetti:

Sanayicinin kur volatilitesi ile önünü göremediği, yatırım kararı alamadığı bir süreci yaşıyoruz. Asgari ücretin yeni istihdam sağlamaya katkısı olumlu mu olacak, olumsuz mu olacak?.. Bu volatilite ve öngörüsüzlük devam ederse yeni istihdam olmayacağı gibi kötü yönetilen ya da işi azalan firmalarda, özellikle iç piyasaya mal yapanlarda istihdam kaybı yaşanabilir.

"Üretimde bir azalma olacağınız tahmin ediyoruz"

Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel'e göre ise, kur etkisi de dahil edildiğinde maliyet artışlarının firmaların sermaye yapılarına olumsuz etkisi önümüzdeki dönemde üretim düşüşlerini de beraberinde getirebilir.

Öncel şöyle devam etti:

Fiyat artışları ile birlikte orta ve alt fiyat gruplarındaki alışveriş oranlarında düşüş tahmin ediyoruz. Bunun yanı sıra, önümüzdeki yıl üretimde de bir azalma olacağını tahmin ediyoruz. Çünkü bu maliyetlerle herkes çok daha az ürün yaptırma yoluna gidiyor. Sermaye yapısı etkilendi. 100 ürün yaptıracağınız bir sermayeniz varsa şimdi aynı sermaye ile 60-70 ürün yaptırabiliyorsunuz. Sermayeniz yetmiyor buna.

"Asgari ücretin enflasyonu etkisi en çok yüzde 10 olacak"

Reuters'a değerlendirmede bulunan bir ekonomi yetkilisi, "Asgari ücretin enflasyona etkisi en az yüzde 3, en çok yüzde 10 olacak. Ortalama yüzde 5 diyebiliriz. Bunun diğer ücretlere de etkisi olacak" dedi ve ekledi:

Enflasyon 2022'de %35-40 civarını görebilir. Ancak atılacak bazı adımlar da olacak. Kurdaki artışın hem mevcut, hem gecikmeli etkilerini göreceğiz. Enflasyon açısından sıkıntılı bir yıla giriliyor.

Independent Türkçe, Reuters