Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, Cumhuriyet Türkiye’sini, gayet ağır şartlar altında, olağanüstü olumsuzluklara rağmen yılmadan mücadele ederek bize armağan eden birçok dava adamı, Namık Kemal’in kendilerine mertlik duygusu ve mücadele ruhu aşıladığını söyler ve gençlik yıllarını anlatırken onu anmadan geçmezler.
Bu konuda Namık Kemal’in bir beyti, çeşitli eserlerde özellikle karşımıza çıkar.
Günümüzde de kendini genç gören ve olumsuzluklara karşı mücadele edilmesi gerektiğini vurgulayanlara doping etkisi yapar düşüncesiyle, söz konusu beyiti, sayfama taşıdım:
"NE GAM PÜR ATEŞ-İ HÛN OLSA DA KAVGA-YI HÜRRİYET
KAÇAR MI MERD OLAN BİR CAN İÇİN MEYDAN-I GAYRETTEN.."
Trablusgarp’ta, Berberiye Kalesi zindanında 10 metrekare bir odada 25 arkadaşıyla kalan, İstibdat yönetimine karşı verilen mücadelenin ilk evrelerinde tutuklanan ve Şeref Kurbanları (*) olarak anılan yüze yakın Tıbbiye, Harbiye, Bahriye ve Mülkiye öğrencisinden biri olan Ali Fahri Bey (1861-1928) (Ağbaba), daha önce bu zindana tıkılanların duvar yazılarını okumaya çalışırken bir de bakar ki Abdullah Cevdet de burada bir müddet kalmış ve duvara şöyle yazmış:
Millet!…
Yeter bu sabır, bu kanlı taarruza
Hiç olmasın esarete bağlı olan hayat
Zincir-i zulmü kırmaya artık kıyam edin,
Zalimlerin zulumlarını iktiham (hücum) edin
Vardır henüz bir nice ahrar-ı ser bülent
Durma bu yolda ey koca millet!
…
Daha önce bu zindana konulan bir hürriyetperver, kendisinden sonra buraya konulacak hürriyetperverleri teselli etmek ve metanet aşılamak için şöyle yazmış:
“SAKIN KORKMAYIN HA!”
Genç Ali Fahri Bey, duvarlardaki bütün nasihatları içselleştirmiş görünüyor.
İnançlı bir dava adamı olarak bir gün zindancı subayla tartışırken kendine hakim olamaz, adalet ve hürriyet aşkıyla şöyle haykırır:
“Ben insanım!
Benim her şeyimi, hürriyetimi, hayatımı gasbedebilirsiniz, fakat insanlığımı almaya kudretiniz yetmez.”
Gerçekten de tarih, bu sözleri onaylar. Tarih boyunca pek çok zalim gelip geçmiştir. Zulmün her türlüsü de yapılmıştır. Fakat ne yaparlarsa yapsınlar, en azından bir kısım mazlumun insanlığını elinden alamadıkları için, günün birinde olanca güçlerine rağmen yıkılıp giden kendileri olmuştur.
Bu tarih dersini hiç aklımdan çıkarmam ve umudumu da hiç kaybetmem.
Zalimler, yetim malına göz koyanlar, milletin bekasıyla oynamaktan çekinmeyenler, soyarken arsızlaşanlar bu dersi almamış kimselerdir.
_________________________
(*) Şeref Kurbanları: Şeref Vapuru ile 8 Eylül 1897'de Trablusgarp'a sürgün edilen Tıbbiye, Mülkiye ve Bahriye Mektebi öğrencilerine verilen isim.
NOT: Aktarmalar, Çatı Yayınevi’nin 2007’de yayınladığı ve sürgünlerden Ali Fahri Ağababa’nın kaleme aldığı Şeref Kurbanları adlı eserinden alınmıştır.