Türkiye'deki Suriyeliler seçim sonrası için endişeli

Suriyeliler seçim sonrasında ülkelerine gönderilmekten endişe duyuyor.

Türkiye'deki Suriyeliler, pazar günü ülkede yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinden sonra kendilerine destek bulamayacağını hissetmeye başladılar.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’İn rejimi ile normalleşme müzakerelerinin ciddi boyut kazanmasının ardından, özellikle mültecilerin güvenli bir şekilde geri dönüşü konusu, Türk tarafının Rusya'nın sponsorluğunda yürüttüğü müzakerelerin temel ilkelerinden biri olduğu için, Türkiye'deki Suriyeli mülteci çevrelerine endişe sızmaya başladı.

Diğer yandan Türk muhalefeti, hükümetin söylediğinden pek de farklı olmayan bir biçimde Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler ile koordinasyon halinde, Esed'le ilişkileri yeniden düzenleyerek Suriyelileri iki yıl içinde ülkelerine geri gönderme konusunda kararlı görünüyor.

Suriyeliler cumhurbaşkanlığı seçimlerini kim kazanırsa kazansın kendileri için durumun farklı olmayacağını düşünüyor.

Erdoğan, konuyla ilgili yaptığı son açıklamalarda, Suriyeli mültecilerin gönüllü olarak ülkelerine dönüş sürecinin başladığını söyledi.

Seçim kampanyası çerçevesinde geçtiğimiz perşembe akşamı Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nde bir grup gencin sorularını yanıtlayan Erdoğan, “Bugüne kadar devlet kurumlarımız ve sivil toplum kuruluşlarımız aracılığıyla Suriye'nin kuzeyinde 100 binden fazla konut kurduk ve göçmenler bu evlere geri dönmeye başladı” ifadelerini kullandı.

Erdoğan, Türkiye'de iktidara gelmesi halinde Suriyeli mültecileri ülkelerine geri gönderme sözü veren muhalefete saldırma fırsatını kaçırmayarak “Ben böyle bir anlayışa taraftar değilim. Bu zulüm olur. Özellikle Suriyelilerin gönüllü dönüşleri çoktan başlamışken onlara gerekli desteği sağlayacağız” dedi.

Muhalefetin iddia ettiği gibi, Suriyeli öğrencilerin üniversitelere kaydolmaları için kolaylıklar olduğunu yalanlayarak “Çok çalışan, iyi notlar alan, üniversitelere girmek için yeterlik sınavlarını geçen ve Türk vatandaşlığı elde eden öğrenciler var” ifadelerini kullandı.

Resmi istatistiklere göre Türk makamları yaklaşık 300 bin Suriyeliye istisnai vatandaşlık verdi.

Türkler, özellikle para karşılığında üniversitelerde Suriyeliler ve genel olarak Araplar için öğretim görevlisi koltukları tahsis edilmesinin yaygınlaşmasıyla eğitim ve tedavide Suriyelilerin ayrıcalıklı muamele görmesinden şikayetçi. Yapılan değerlendirmeler bu durumun, üniversitelerde okuma fırsatı elde etmek için zorlu sınavlardan geçmelerine rağmen yer bulma şanslarını azalttığı yönünde.

Diğer yandan Suriyeliler, muhalefetin ve iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin artık kendilerine karşı tek bir yaklaşım benimsemesiyle, seçim sonrasında Türkiye'nin içine gireceği durumdan endişelerini gizlemiyorlar. Muhalefetin bu davaların tek tek inceleneceğini ve şartlarını yerine getirmeden vatandaşlık alanların vatandaşlığının iptal edileceğini açıklamasının ardından, istisnai olarak vatandaşlık alanlar arasında bile korkular artıyor.

İstanbul'un Avcılar semtinde bakkal dükkanı açan Ahmed Ömer'in de aralarında bulunduğu bazı Suriyeliler, Şarku'l Avsat'a şunları söyledi:

“Korkarım muhalefet kazanacak, burada yaşamamıza izin vermeyecekler. Türklere Suriyelilerin işgal ettiği iş fırsatlarını onlara verme sözü verdikleri için burada çalışanların peşine düşecekler.”

Bir deri fabrikasında çalışan kardeşi Muhammed'e gelince; asgari ücretin (8 bin 500 lira) altında kazanan, kaçak çalışan çok sayıda Suriyeli olduğunu, diğerlerinin de ulaşım, el işleri ve hatta kağıt toplama ve satma gibi basit mesleklerde kendi işlerinde olduğunu söyledi. Muhammed açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Ama kendimizi güvende hissettik ve maddi sıkıntılara rağmen hayat iyi gidiyordu. Döndüğümüzde nasıl bir kaderle karşılaşacağımızı bilmiyoruz. Bize güvenli bir dönüş sağlayacaklarını söylüyorlar. Ancak bu vaatlerin yerine getirileceğini nereden bileceğiz ve insanlar geri döndüklerinde mallarını nasıl geri alacaklar?”

Türk hükümetinden yapılan açıklamalar, Milli Suriye Ordusu olarak bilinen grupların Suriye'nin kuzeyindeki bölgelerin kontrolünü ele geçirmesinin ardından yaklaşık yarım milyon Suriyelinin gönüllü olarak ülkelerine döndüğü yönünde.

Şarku'l Avsat Ortadoğu Haber Ajansı Ankara Ekibinden Said Abdurrazık'ın özel inceleme haberine göre, İstanbul'un Fatih ilçesinde bir mobilya imalat atölyesinde çalışan Abdullah Mahmud, Türkiye'de durumun seçimlerden önce bile değiştiğine dikkat çektiği açıklamasında şu iddialarda bulundu:

“Suriyeliler artık Türk sokağına dahi alınmıyor. Koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde ve sonrasında Türkiye'de ekonomik durumun kötüleşmesiyle her yerde nefret tutumu arttı. Türklerin aldığından daha düşük ücretlere çalışmamıza ve onlar gibi fiyat pahalılığından muzdarip olmamıza rağmen İnsanlar bizi işsizliğin ve yüksek fiyatların sebebi olmakla suçluyor.”

Türkiye'de yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli bulunuyor ve bunların yaklaşık 1,7 milyonu Türkiye'nin Suriye ile sınır illerde yaşıyor. İstanbul'da toplam Suriyeli sayısının yaklaşık 550 bini yaşıyor. İstanbul'un Esenyurt ilçesinde bir Suriye fırınında çalışan Ahmed İbrahim, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada işsizlikten, yüksek fiyatlara, ev kiralarının hayali boyutlara yükselmesine kadar her şeyin sebebi olmakla suçlandıkları için hayatın yükünün daha da arttığına dikkat çekiyor.