Karbon fiber fırsatçıları deprem bölgesinde

Antakya’da yıkılan binalar arasında sapasağlam ayakta duran, 55 canın sağ kurtulduğu bir bina vardı.

Herkes binanın alameti farikasını merak ederken ortaya çıktı ki, 45 yıllık o bina ODTÜ’lü akademisyen Güney Özcebe ve ekibinin yıllar önce karbon fiberle güçlendirdiği bir yapıydı.

Karbon fiberle güçlendirmenin hikâyesi Gölcük depreminin sonrasına dayanıyor. O dönemde kuruluşlar, deprem araştırmalarına fonlar ayırmıştı. Güney Hoca’nın projesini o dönemde NATO’nun sivil dairesi olan Barış ve Güvenlik için Bilim Projesi ve TÜBİTAK destekledi. ODTÜ İnşaat Laboratuvarı’nda çalışmalar başladı.

Hedef binaların deprem güvenliğini sağlayacak bir yöntem geliştirmekti. Ve bir yöntem bulundu: Karbon Fiber güçlendirme. İşin güzel tarafı bu sayede binada güçlendirme yaparken insanların oturdukları binaları terk etmesi de gerekmiyordu.

Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra, Güney Hoca’nın ODTÜ’lü mühendislerle birlikte karbon fiberle güçlendirdiği o binanın hikâyesi “Depremlerde yıkımı nasıl önleriz” sorularına umut oldu. Özellikle beklenen büyük İstanbul depremine hazırlanmak isteyen vatandaşlar, karbon fiberle güçlendirme yapan şirketlerin kapısını arşınlamaya başladı.

Hürriyet'ten Şenay Büyükköşdere'nin özel haberine göre, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Riskli Yapı Tespit Lisanslı Enoc Yapı Danışmanlık firmasının sahibi İnşaat Yüksek Mühendisi Namık Eser, son günlerde telefonlarının susmadığını, vatandaşların birçoğunun ilk kez duydukları karbon fiber güçlendirmeyle ilgili bilgi almak istediklerini anlattı. Ancak çaresizlik ve umudun olduğu her yerde hızla istismarcıların da türediğine dikkat çekti.

BU BİR MÜHENDİSLİK İŞİ

Eser, ‘‘Eline karbon fiberi alanın deprem bölgesine koştuğunu duyuyoruz. Orada canı yanmış, binası az hasarlı insanlara, ‘karbon fiber güçlendirme yapalım’ deyip paralarını alıyorlarmış. Bu, her firmanın yapabileceği bir iş değil. ‘Karbon fiberi sardım, bina yeterli güvenliği sağladı’ diye bir şey söz konusu değil. Bu bir yapı ve deprem mühendisliği işi. Önce bina incelenmeli ve hangi uygulamaya ne miktarda ihtiyacının olduğu belirlenmeli. Ama vatandaşlar hızlı, kolay ve uygun fiyatlı bir çözümü istiyor. Sonra evim güçlendi diye o evlerde rahatça uyuyacaklar. Ama ne yazık ki bu öyle elma, armut alır gibi alabileceğiniz bir hizmet değil. Bina güçlendirme, ‘ben şöyle istiyorum’ diye tarifleyerek uygulatabilecekleri bir iş değildir. İstanbul’da dahi bu işi layıkıyla yapan firmaların sayısı yeterli düzeyde değil. Vatandaşlar çok dikkatli olsun. Hangi doktora gideceklerinin kararını nasıl ince eleyip sık dokuyarak veriyorlarsa o şeklide referansları olan, ekibinde yapı ve deprem mühendisleri olan firmaları arasın, bulsunlar’’ dedi. 

ESKİSİNDEN KÖTÜ HALE GELEBİLİR

Namık Eser, bilinçli şekilde yapılmazsa Karbon Fiber uygulamasının binaya zarar dahi verebileceğini belirtti. Eser, ‘‘Mutlaka profesyonel bir mühendislik hizmeti alınmalı. Önce bina için bir güçlendirme projesi çizilmeli. Bazı binalarda kolonlarda karbon fiber uygulamasıyla, bazı binalarda da duvarlar güçlendirilerek bu iş yapılabilir. Güney hocamız ve öğrencisi zaten bunu uygulayarak ispatladılar. Bazılarında ise kolonlarda mantolama ya da yeni perde elemanlar eklemek gerekebilir. Bu bir doktorun reçetesi gibi, önce muayene yapılır tedavi yöntemi belirlenir sonra tedavi uygulanır. Bunu da yapı ve deprem alanında çalışan uzman firmalar yapabilir. Bu projeyi çizdirmenin bedeli de binanın büyüklüğüne göre 30-100 bin TL arasında değişir. 20 daireli bir apartmanda daire başına 3-4 bin TL’ye projeyi çizdirmek mümkün’’ dedi. Deprem bölgesinde, vatandaşın cebindeki parayı almak için 20-30 bin TL’ye karbon fiber güçlendirme yapacağını iddia eden kişiler olduğunu dile getiren Eser, söz konusu fiyatların gerçekçi olmadığını söyledi. Eser, “Vatandaşların bütçesine göre fiyat söyleyen insanlardan uzak durmaları gerekir. Ne iş yaptıklarını bilmediklerinden bu bina artık tamam yeterince güçlendi de diyemezler belki de zararlı işler de yapabilirler. Güçlendirme projesi çizildikten sonra bina özelinde yapılacak işin maliyeti ve fiyatı çıkarılır’’ şeklinde konuştu.