ABD neden İsrail'e THAAD bataryaları gönderiyor?

16 Ekim 2024 Çarşamba 20:50

THAAD füzelerinin konuşlandırılması İsrail’in hava savunma sisteminde tespit edilen boşlukları doldurmak için bir önlem mi, yoksa Washington'da İsrail’in İran’a çok daha sert bir saldırıda bulunacağı yönünde artan endişelere mi işaret ediyor?

Amerikan Savunma Bakanlığı, İsrail’e yüksek irtifa füze savunma sistemi yollayacağını teyit etti.

ABD Başkanı Joe Biden, Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) bataryalarının “İsrail’i savunacağını” söyledi.

Amerikalı yetkililer, İran’ın 1 Ekim’de İsrail’e 180 balistik füzeyle düzenlediği saldırıyı hatırlatıyor. İsrail’in bu saldırıya önümüzdeki dönemde yanıt vermesi bekleniyor.

Washington’ın İsrail’e THAAD sistemi gönderme kararı Amerikan askerlerinin İsrail’de görev alması anlamına geldiği için özellikle dikkat çekiyor.

Ülkede şu anda az sayıda Amerikan askeri var, ancak yaklaşık 100 askerlik bu yeni konuşlandırma, ABD'nin genişleyen bölgesel savaşa daha fazla müdahil olacağının bir işareti olması bakımından önem taşıyor.

Konuşlandırma kararında bir yandan da İsrail'in füze savunma sistemlerinin etkinliği konusunda ne ifade ettiğine dair ipuçları aranıyor.

Tahran, İsrail Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı öldürdüğü için ülkeyi hedef aldığını söylemişti.

İsrail bu saldırıya henüz yanıt vermedi ama Savunma Bakanı Yoav Gallant cevaplarının “öldürücü, keskin ve her şeyden öte şaşırtıcı” olacağını söyledi.

Pentagon öncü bir ekibin bataryalar için gerekli ekipmanla birlikte pazartesi günü İsrail'e ulaştığını söyledi.

Açıklamada sistemin "yakın gelecekte" operasyonel olacağı belirtildi.

THAAD füzelerinin konuşlandırılması İsrail’in hava savunma sisteminde tespit edilen boşlukları doldurmak için bir önlem mi, yoksa İsrail’in İran’a çok daha sert bir saldırıda bulunacağı yönünde artan endişelere mi işaret ediyor henüz net değil.

Başkan Biden, İran’ın nükleer tesislerine ya da enerji ve petrol altyapısına yapılacak herhangi bir saldırıya küresel ekonomiye olası etkileri nedeniyle karşı çıkıyor.

Kararın arka planı ne olursa olsun, Washington’un THAAD sistemi yollaması, savaşın büyüdüğü bir ortamda İsrail’in ABD’nin savunma desteğine ihtiyaç duyduğuna işaret ediyor.

İran’ın ay başındaki saldırıda kullandığı Fattah-1 gibi balistik füzeler atmosfere doğru ateşleniyor, daha sonra burada rota değiştirerek hedefe doğru inişe geçiyor.

Askeri avantajlarından biri insansız hava araçları ya da güdümlü füzelere göre çok daha güçlü olmaları.

THAAD’ın üreticisi Lockheed Martin, bataryaların özellikle balistik füzelere karşı etkili olduğunu söylüyor.

Sistemde altı adet kamyona monteli fırlatıcı ve her fırlatıcıda sekiz adet önleyici bulunuyor.

Yaklaşık 100 kişilik personelle çalıştırılan bataryaların maliyeti yaklaşık 1 milyar dolar.

THAAD aynı zamanda çok talep gören bir sistem.

Ukrayna, Rus füze saldırılarına karşı istiyor. Suudi Arabistan’ın siparişi var.

İsrail’in de Arrow 2 ve Arrow 3 de dahil ABD ile birlikte geliştirdiği çok övülen bir hava savunma sistemi var.

Bunlar hipersonik hızda uçarak balistik füzeleri indirebiliyor.

Sistemin tasarımcıları, Arrow’un İran’ın saldırısına “beklendiği şekilde” ve “harika” yanıt verdiğini söyledi.

ABD ile birlikte bazı Avrupa ve Arap ülkeleri de saldırı sırasında İsrail’in savunmasına destek verdi.

ABD bunun için Doğu Akdeniz’deki iki savaş gemisinden fırlattığı önleyici sistemleri kullandı.

İran’ın 1 Ekim’deki düzenlediği füze saldırılarında yalnızca bir kişi öldü. İşgal altındaki Batı Şeria’daki bu kişi şarapnel çarpması sonucunda hayatını kaybetti.

Washington, İran saldırısını “etkisiz ve yenilmiş” olarak tanımladı.

Ancak sahadaki hasar farklı şeyler söylüyor.

Uydu resimleri, İsrail’in F-35 uçaklarına ev sahipliği yapan Nevatim Hava Üssü’nde, pistte kraterler de dahil hasar olduğunu gösteriyordu.

Washington merkezli Denizcilik Analiz Merkezi’nden (CNA) Decker Eveleth'e göre uydu resimleri üste 32 ayrı çarpma noktası olduğunu gösteriyor.

Eveleth bunların bazılarının F-35 hangarı yakınlarında olduğunu söyledi. Sosyal medyada yaptığı paylaşımda "Bazı F-35’lerçok şanslıydı" yorumunu yaptı.

İsrail’in Haaretz gazetesine göre hasarın doğrudan füzelerden mi yoksa düşürülen füzelerin şarapnel parçalarından mı kaynaklandığı net değil.

Tel Aviv de dahil farklı yerlerde de hasar gözlemlendi.

İddiaya göre bir füze, İsrail’in istihbarat örgütü Mossad’ın genel merkezine yakın kalabalık bir alanda dokuz metre derinliğinde bir krater oluşturdu.

THAAD açıklaması, Biden yönetiminin İsrail’in savunması için kararlı desteğinin bir parçası olarak sunuldu.

İsrail kaynaklarına göre ABD, İsrail’e geçen yıl 50,000 tondan fazla silah gönderdi.

Ancak THAAD kararı aynı zamanda Wahington’un politikalarındaki bazı değişimlere de dikkat çekiyor.

Beyaz Saray önce İsrail ve düşmanlarına, savaşı büyütmemeleri ve diplomasiye öncelik vermeleri için baskı yaptı.

Ancak bu başarılı olmayınca, net bir şekilde müttefik İsrail’in kararlarını destekledi ve bu ülkeyi hem diplomatik hem de askeri olarak korumaya geçti.

İran’ın füze saldırısı, İsrail’in Hamas’ın politik lideri ve Gazze ateşkesindeki müzakerecilerden biri olan İsmail Haniye’yi ve Hasan Nasrallah’ı öldürmesinin ardından, İsrail’in Beyrut’un yoğun nüfuslu bölgelerini vurduğu ve ülkeye kara operasyonu başlattığı bir süreçte geldi.

İsrail ise Hizbullah liderlerini ve füze depolarını 11 aydır İsrail’e yapılan sınır ötesi roket atışları nedeniyle vurduğunu söylüyor.

İsrail, 60 bin İsraillinin ancak Hizbullah’ın etkinliğinin azaltılması ve askeri baskı yoluyla ülkenin kuzeyindeki evlerine dönebileceğini savunuyor.

Pentagon, THAAD konuşlandırmasını İsrail’i desteklemek ve Amerikan personelini İran ve İran destekli gruplardan korumak için “Amerikan ordusunun son aylarda yaptığı daha geniş düzenlemelerin” bir parçası olarak tarif ediyor.

THAAD’ın 2019 yılında da askeri bir tatbikat için İsrail’e konuşlandırıldığını hatırlatıyor - orada olduğu bilinen son ve tek zaman.

İsrail’in kendi yetkinliği göz önüne alındığında Amerikan ordusunun tatbikat dışında ülkede konuşlanması son derece nadir görülen bir durum.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Washington'ın kararını uygulaması halinde "askerlerinin hayatını tehlikeye atmış olacağını" söyledi.

Tom Bateman / BBC News