Örümceklerin aç kaldığında körleştiği keşfedildi

"Fotoreseptörler enerji açısından maliyetlidir"

Yeni bir araştırma, örümceklerin çok uzun süre yiyeceksiz kalmaları halinde görme kaybı yaşamaya başladığını ortaya koydu.

Örümceklerde gözlemlenen bu görme kaybının, insanlarda yaşa bağlı makula dejenerasyonundan çok farklı olmadığı tespit edildi.

Bu da araştırmanın, insanlarda yaşa bağlı görme kayıpları için tedavi geliştirilmesinin önünü açabileceği anlamına geliyor.

ABD'deki Cincinnati Üniversitesi'nden biyolog Elke Buschbeck ve meslektaşları, büyük gözlerindeki ışığa duyarlı fotoreseptörler sayesinde avını tespit eden bir örümcek türünü inceledi.

Bilimsel adı Phidippus audax olan bu hayvan, genellikle zıplayan örümcek diye anılıyor.

Laboratuvarda yapılan deneyler, örümceklerin yeterli besin alamayınca fotoreseptörlerini kaybettiğini ortaya koydu.

Araştırma ekibi örümceklerin ön yan gözlerinde açlık sonucu oluşan retina hasarını incelemek için özel bir oftalmoskop (göz doktorlarının gözün içini incelemek için kullandıkları alet) kullandı.

Çalışamda besinlerden yoksun bırakılan 9 örümcek, düzenli beslenen 12 örümcekle karşılaştırıldı ve iki grubun gözlerindeki fotoreseptör yoğunluğu incelendi.

Aç kalan örümceklerde çoğunlukla gözün fotoreseptörlerin en yoğun olduğu kısmında hasar saptandı.

Buschbeck, "Fotoreseptörler enerji açısından maliyetlidir" ifadelerini kullandı:

Enerji ihtiyaçlarına ayak uydurmak zor. Onları beslenmeden mahrum bırakırsanız sistem çöker. Bu, gözümüzdeki makulanın işlevsel karşılığıdır.

Bu örümceklerdeki fotoreseptörlerin kaybolma şekli, insan gözünün makula bölgesinde meydana gelene çok benziyordu. Makula, gözün arka duvarında retina tabakasında 4-5 milimetre çapındaki bir alan. Renkli ve hassas görüş bu alanda ortaya çıkıyor.

İnsanda yaşa bağlı makula dejenerasyonunun metabolizmayla ilişkili olabileceği önceden de tahmin ediliyordu. Örümceklerden elde edilen bulgular, bu kanıyı daha da güçlendirdi.

Hakemli bilimsel dergi Vision Research'te yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Annette Stowasser, "Besin yoksunluğunun bu etkiye sahip olabilmesi, gıda alımının etkilerine çok dikkat etmek gerektiğini gösteriyor" diye konuştu.

Araştırmacılar, bulguların gelecekte insanlara da uyarlanabileceğini umuyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Cincinnati Üniversitesi

Derleyen: Çağla Üren