Hoca Ahmet Yesevi’de Tanrı İnancı

29 Nisan 2023, 00:13

Hacı Bektaş Veli “Fevaid” adlı eserde anlatıyor:

“Sırrı kutlu olsun Hoca Ahmet Yesevi’nin yanına bir derviş geldi ve ‘Ey Pir! Tevhidi açıkla.’ dedi. Hoca bir kelle şekeri önüne koydu ve ‘Bu nedir?’ diye sordu. Derviş ‘Şeker.’ dedi. Hoca buyurdu: ‘Bunu şeker hâlinden çıkar, birkaç şekil yap!’ Derviş şekeri alıp ondan muhtelif şekiller oluşturdu. Hoca, “Bu nedir? Şu nedir?” diye teker teker sordu. Derviş, ‘Bu at, bu deve, bu adam’ dedi. Hoca buyurdu: ‘Hepsini boz, birleştir.’ Derviş bütün şekilleri bozup birleştirdi. Hoca ‘Şimdiki nedir?” diye sorunca derviş ‘Şekerdir.’ dedi. Hoca -sırrı kutlu olsun- buyurdu: ‘Tevhid’i anlatmam bitti.’”

Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesine bağlı Hoca Ahmet Yesevi Araştırma Merkezi’nin kapısının üzerine N. Nazarbayev’in şu sözlerini yazmıştık:

“Hoca Ahmet Yesevi Türklük temelleriyle İslam Tasavvufunu bağdaştırıp bize İslam’ı öğreten ulu kişidir.”

Türklük temellerinin başında GÖK-TANRI inancı gelir.

Hoca Ahmet Yesevi Hikmetlerinde bu inancın yansımaları nedir?

Öncelikle GÖK-TANRI inancı Varlık Birliğine inanmak demektir; “TANRI varlığın tamamını içine alır ve tamamının içindedir.”

Hoca Ahmet Yesevi Dîvân-ı Hikmet’teki dörtlüklerinde en çok Mansur’dan söz eder ve “Şah Mansur’un Enel Hakk’ı bica emes” diyerek onun Enel Hakk sözünü onayladığını belirtir. Enel Hakk sözünün anlamı ise Varlık Birliği inancından başka bir şey değildir.

Hoca Ahmet Yesevi’nin şu sözleri de bir tür Enel Hakk sözüdür:

Miskin Hoca Ahmet cânı

Hem gevherdir hem kânı

Cümle onun mekânı

Ol lâ-mekân içinde

(Hoca Ahmet’in canı, hem kaynağın kendisidir hem de o kaynaktan çıkan cevher. Her şey onun mekânıdır ama o mekânsızlık içindedir.)

Kaynak Hakk’tır ve gevher halk’tır. Cân ise hem Hakk’tır hem de halk. Bir bakıma Hakk bir bakıma halk. Bir bakıma Yaratan, bir bakıma yaratılan yani Yaratılış.

Dîvân-ı Hikmet’in açılış dörtlüğünden sonra yedi dörtlüğünde Allah’a ulaşmak ve onu görmek için insanlara yönelmek gereği anlatılır.

Allah Elçisi de “garip, yoksul, yetimlerle” çok ilgilenmesiyle Allah’a ulaşmış ve Mirac’a yükselmiştir.

İnsanlara hizmette Allah’a ulaşmak ne demektir?

(Devam Edecek)

Yorum Gönder 0
Facebook Yorumları 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.