Usame bin Ladin, 11 Eylül saldırılarında neden Suudi Arabistanlıları tercih etti?

Geçtiğimiz günlerde Oxford Üniversitesi’nden Orta Doğu uzmanı olan Elisabeth Kendall, Twitter üzerinden El-Kaide’ye bağlı Hedayah kuruluşunun Yemen’de Ebu Muhammed el-Adeni isimli bir teröriste ait videoyu yayınladı. Adeni, IŞİD örgütü lideri Ebu Bekir Bağdadi’ye bağlılığıyla tanınıyor. Videoda, Adeni’nin dikkatini dağıtan bir kuş sesinden ürktüğü görülüyor.

Video iki yıl önce yayınlanmasına rağmen, El-Kaide medyasının IŞİD takipçileriyle alay etmek tekrar yayınlandı. El-Kaide, daha önce de IŞİD ile ilgili bir video yayınlamış, IŞİD'in çekimlerde kan gibi görünmesi için kırmızı renkli Vimto (İngiltere’de satılan bir meşrubat) kullandığını ortaya koymuştu. Kendall ise yayınladığı video hususunda “El-Kaide’nin Yemen’de IŞİD ile rekabetini yansıtan bir medya kampanyası yürüttüğü” yorumunu yaptı.

Yemen, uzun bir süredir birçok nedenden dolayı Arap Yarımadası’na yönelik terör tehdidinin bir kaynağı oldu. Bu durum, El-Kaide’nin küresel bir rol olarak ortaya çıkması, ABD çıkarlarına ve “New York’taki Dünya Ticaret Merkezi kulelerini bombalamak ve başkent Washington’daki ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) binasına saldırmak içi” 11 Eylül 2001 tarihinde yaşanan ikiz kulelere operasyonu” öncesinde de mevcuttu.

Belki de bu durum, terörizmi dine sızdırma fikrinin, farklı gruplar arasında rekabet konusu olduğunu hatırlatıyor. Bu rekabet ise, geçtiğimiz yirmi yılda terörle mücadeleye yönelik tüm çabalara rağmen, yani Usame bin Ladin’in Katar’ın el-Cezire kanalı tarafından yayınlanan konuşmalarında, El-Kaide liderinin övdüğü New York ve Washington bombardımanlarından bu yana devam ediyor.

Bin Ladin’in ABD kuvvetleri tarafından Mayıs 2011’nin başlarında Pakistan’daki sığınağında öldürülmesine ve yakın zamanda da El-Kaide liderliğini üstlenen oğlu Hamza’nın öldürülmesine rağmen örgüt, yalnızca ABD ve Batı için değil, Arap Yarımadası ve özellikle Suudi Arabistan için de tehdit olmayı sürdürüyor.

Suudi Arabistanlılar kıskaçta

ABD’ye karşı 15’i Suudi Arabistan vatandaşı olmak üzere 19 kişinin yürüttüğü, 11 Eylül saldırılarından bu yana birçok soru soruldu, farklı yorumlar ve komplo teorileri ortaya koyuldu. Ancak bir soru yeteri düzeyde gündem olmadı ve hala askıda bekliyor; Usame bin Ladin, neden eylemcilerin çoğunu ülkesi Suudi Arabistan’dan seçti?

Medyada birkaç kez bu soruya cevap arandı. Gazeteci Martin Chulov’un The Guardian’da  3 Ağustos 2018 tarihinde yayınlanan haberinde, İngiliz bir subaydan alıntı yaparak, Bin Ladin’e kadar uzanan araştırmasında bu soruyu ele aldı.

Chulov, “Hiç şüphesiz ki Usame bin Ladin, Batı’yı bu ülkeye karşı alabora etmek için 11 Eylül komplosunu uygulayarak, Suudi Arabistanlıları seçti ve istediği gibi bir savaş olmasa da aslında bir savaşı alevlendirmeyi başardı” değerlendirmesinde bulundu.

Bununla birlikte ABD’lilerin çoğu, Suudi Arabistan’ın 1994 yılından bu yana, yani olaydan 7 yıl önce Bin Ladin’in vatandaşlığını iptal edilmesine rağmen hala (yaklaşık 3 bin kişinin ölümünden ve bu rakamın iki katı kadar yaralıdan sorumlu olan) bu adamın, ülkelerini hedefleyen, aile üyelerini ve sevdiklerini öldüren veya yaralayan bir Suudi Arabistanlı olduğuna inanıyor.

Ancak İngiliz istihbarat subayının bu soruya cevabı, Bin Ladin’in seksenlerin başlarından 2001 yılına kadar olan sürecini takip etmek isteyenler için bir temel oluşturuyor.

1998 yılında Kenya’nın başkenti Nairobi ve Tanzanya’nın başkent Darusselam’daki ABD elçiliklerine yönelik saldırılarda, şu anda ABD’de hapsedilen terörist Muhammed Raşid Davud el-Ohali dolayısıyla Suudi Arabistan isminden fazlasını duymadık.

2000 yılında Aden limanındaki USS Cole’un bombalanmasında 11 Eylül saldırılarında Halid el-Mihdar ve  Abdurrahim el-Neşiri gibi Suudi Arabistanlılar da yer aldı.

Böbürlenme

2008 yılında yayınlanan Lawrence Wright’ın “Yüksek Kule: El Kaide'den 11 Eylül’e Uzanan Yol” kitabını okuyanların en mantıklı yorumu, Sovyet işgaline karşı savaşan Afganlara destek olmak amacıyla Müslüman Kardeşler’den Abdullah Azzam liderliği altında faaliyet göstermek üzere 1984 yılında Pakistan’a yönelen Usame bin Ladin’in, seksenlerin sonunda Sovyetlerin çekilmesinden sonra ülkesinden dönmüş olması oldu. Azzam, kendisini “sözlerine kulak verilmesi” gereken bir cihatçı lider olarak görüyor.

Aynı zamanda Afganistan’ın Sovyet işgaline karşı “cihadının” sona ermesiyle El-Kaide, Bin Ladin’i lider olarak tayin eden “cihatçı” örgütün Mısırlı radikalleri tarafından yönetilen Pakistan ve Afganistan’dan savaşa katılmış Arapları kapsadı. Bu unsurlar, Arap Afganlar olarak tanındı ve kendilerini, Bin Ladin’in emri altındaki “sınır ötesi savaşçılar” olarak görüyorlardı.

Ancak bu dönemi inceleyen ve araştıran birçok kişi, Mısırlı cihatçı örgütün lideri Eymen el-Zevahiri’nin, El-Kaide fikrinin ve dünyanın herhangi bir yerinde görev yapmak için kurulan profesyonel terör ordusunun oluşumunun arkasındaki beyin olduğunu belirtti. Arap Afganlar arasında prestij sahibi olan Abdullah Azzam’dan kurtulduktan sonra Mısırlı cihat lideri Zevahiri, Afganistan’daki Sovyet ordusuna karşı verdiği mücadeleden dolayı Bin Ladin’i ‘Mücahitlerin Zafer Prensi’ olarak tanımladı.

Ardından Bin Ladin, ülkesine geri döndü ve camilerde vaaz vermeye başladı. Doğru görmediği her şeyi eleştirdi ve onlara karşı cihat çağrısı yaptı.

Suudi Arabistan o dönemde, içerisindeki sorunu fark etmeye başladı. Bu nedenle dönemin Suudi Arabistan İçişleri Bakanı Prens Naif bin Abdulaziz, Usame bin Ladin ile görüşerek, onu sert bir şekilde azarladı ve ardından Suudi Arabistan pasaportunu iptal etti. The Guardian gazetesinin aktardığına göre, 1977- 2001 yıllarında Suudi Arabistan İstihbarat Başkanı olarak görev yapan Prens Turki bin Faysal, “Biri Afganistan’ın Sovyetler tarafından işgal edilmesinden önce ve diğeri işgal sonrasında olmak üzere 2 adet Usame bin Ladin var. Bin Ladin, işgal öncesinde bir savaşçı değil, örnek bir mücahitti” dedi. Prens Turki, Sovyetlerin ülkeden geri çekilmesinin ardından ise “Usame bin Ladin’in 1990’dan beri siyasi yönelimi var. Komünistlerin ve Marksistlerin Yemen’in güneyinden çıkmasını istiyordu. Onunla görüştüm ve bu işe karışmamasını söyledim” dedi.

İstanbul / Şarku'l Avsat Ortadoğu Haber Ajansı