WhatsApp iletişim biçimimizi nasıl değiştirdi, anlık mesajlaşma uygulamalarına ne kadar bağımlıyız?

Anlık mesajlaşma platformu WhatsApp’a küresel çapta erişim sorunu yaşandı.

Dünya genelinde yaklaşık iki milyar kullanıcısı olan WhatsApp’ın sahibi Meta’dan yapılan açıklamada iki saat kadar süren sorunun çözüldüğü belirtildi. Fakat nedeniyle ilgili bilgi verilmedi.

Türkiye’de 09.30’da sıralarında başlayan erişim sorunu 11.40’tan itibaren kademeli olarak düzeldi.

Web siteleri ve diğer dijital platformlardaki arıza ve kesintileri bildiren hizmet statüsü sitesi Down Detector’e göre İngiltere’de yarım saat içinde 12 binden fazla kişi WhatsApp üzerinden mesaj gönderemediğini ya da alamadığını bildirdi.

Singagpur’dan Avustralya’ya, Güney Afrika’dan Hindistan’a birçok ülkede de benzer sorunlar rapor edildi.

2 milyar kullanıcı

2009’da hizmet vermeye başlayan ve Şubat 2014’te yaklaşık 19,4 milyar dolara Facebook tarafından satın alınan WhatsApp’ın bugün yaklaşık 2 milyar kullanıcısı var.

Whatsapp’ı 1,3 milyon aktif kullanıcıyla Çin’in en yaygın mesajlaşma platformu WeChat ve bir milyara yakın kullanıcısıyla Messenger izliyor. 

We are social ve Hootsuite’in 2022 Dijital Raporu’na göre WhatsApp dünya genelinde sadece 25 ülkede bir numara değil.

Yani, diğer tüm ülkelerde WhatsApp, Facebook Messenger, WeChat, Viber, Apple Business Chat ya da Telegram gibi platformlardan daha yaygın kullanılıyor.

WhatsApp, Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi Meta’nın CEO’su Mark Zuckerberg’e göre WhatsApp üzerinden günde yaklaşık 100 milyar mesaj paylaşılıyor.

Merkezileşme sorunu

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Birgün Gazetesi yazarı, iletişim uzmanı Ümit Alan, WhatsApp’ın insanların iletişim biçimini kökten değiştirdiğine dikkat çekiyor ancak bu ve benzeri uygulamalara bağımlılığın riskler de içerdiğini vurguluyor.

Anlık mesajlaşma uygulamalarının kapalı devre platformlar olduğunu ve bunun internetin ortaya çıkış felsefesine aykırı olduğunu belirten Alan, Ekim 2021’de Facebook’ta yaşanan altı saatlik kesintinin dünya genelinde iletişimi felce uğrattığını anımsatıyor ve şöyle diyor:

“Facebook’a erişim kesildiğinde, uygulamaya Facebook’la bağlandığı için kombisini çalıştıramayan insanlar oldu. Bu aslında kullanıcılar için bir uyarıydı. WhatsApp ve diğer benzer platformların kapalı devre platformlar olması ve diğer platformlarla birlikte kullanılamamaları merkezileşme sorununu gündeme getiriyor."

Alan, her gün milyonlarca insanın sosyalleşme, iş ve diğer amaçlarla bu uygulamaları kullandığına dikkat çekerek şöyle devam ediyor:

"Bu hizmetleri kişisel verilerimiz karşılığında ücretsiz kullanıyoruz. Sonuçta bunlar özel şirketlerin elinde. Yarın herhangi bir ülkede siyasi otoriteyle sorun yaşayıp aniden çekilmeye karar verebilirler ve insanlar büyük boşluğa düşebilirler. Bu yüzden riskin dağıtılması gerekir.

"Çünkü bu uygulamaların e-mail ya da sms teknolojisinin tersine, farklı uygulamalarla karşılıklı mesaj alıp gönderememesi, ister istemez insanların en büyük platformda toplanmasını bu da riskin tek bir noktada toplanmasını sağlıyor. Bunun yerine anlık mesajlaşma uygulamalarının kapalı devre değil, bir standart oluşturarak birbiriyle çalışmasının sağlanması önemli."

BBC