TTB’den maymun çiçeği açıklaması: Yine vaka görülene kadar hiçbir adım atmayan bir Sağlık Bakanlığı!

BURSA ARENA / Haber Merkezi

TTB, Mayıs ayından bu yana 50'den fazla ülkede 4 binden fazla kişide tespit edilen maymun çiçeği vakasına dair Bakanlığı bir an önce önlem almaya çağırdı.

Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türkiye’de ilk maymun çiçeği (monkeypox) vakası görüldüğünü açıklayan Sağlık Bakanlığı’nı daha önce önlem almadığı için eleştirdiği bir açıklama yayımladı.

Bugüne kadar Afrika dışında rastlanmayan maymun çiçeği virüsünün Mayıs ayının başından bu yana  50’den fazla ülkede 4 binden fazla kişide tespit edildiğini hatırlatan hekimler, Sağlık Bakanlığı’nı planlama yapmaya ve toplumu bilgilendirmeye çağırdı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dün yaptığı açıklamada, Türkiye’de ilk kez maymun çiçeği (monkeypox) vakası görüldüğünü açıkladı.hastanın 37 yaşında olduğu ve bağışıklık sistemi yetersizliği olduğu bilgilerini paylaşmış, hastanın tecrit edildiğini ve temaslı takibinde bir vakaya rastlanmadığını söylemişti.

Maskeler maymun çiçeğinin yayılmasını önleyebilir

Hastalığın oluşturduğu salgının kontrolünde hastaların izole edilmesi gerektiğine dikkat çekilen açıklamada, ” Ayrıca maskeler maymun çiçeğinin yayılmasını önleyebilir. Uzun süreli yüz yüze maruz kalma durumlarında maymun çiçeği virüsü solunum yoluyla yayılabilir. Bu nedenle enfekte hastalarla yakın temas kurması gereken kişilerin ve sağlık çalışanlarının hastalanmalarının önüne geçmek için maske yararlı olabilir.” denildi.

Ayrıca hastalığa karşı çeşitli ilaçlar ve aşılar olduğu hatırlatılarak bu bağışıklığın, hastalığı engellemede veya belirtisiz geçirilmesinde etkili olduğu düşünüldüğü de söylendi.

TTB, “Nasıl oluyor da çiçek hastalığına karşı yarım yüzyıldan önce geliştirilen bir aşı, bugün maymun çiçeği hastalığına karşı da etkili olabiliyorken; sadece bir yıl önce geliştirilmiş COVID-19 aşılarının sürekli güncellenmesi ya da aralıklarla tekrar aşılama yapılması gerekiyor?” sorusuna da cevap verdi:

“Çünkü virüsler mutasyona uğrayarak zaman içinde dikkate değer bir değişme yeteneğine sahiptir; sadece farklı virüsler için değişim hızı farklıdır. Maymun çiçeği virüsündeki bir DNA virüsüyken SARS-CoV-2’de virüsü RNA virüsüdür. COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsü de dahil olmak üzere RNA virüsleri, maymun çiçeği gibi DNA virüslerinden genel olarak çok daha hızlı mutasyona uğrama eğilimindedir. Bu da maymun çiçeği hastalığını kontrol etme şansımızın COVID-19 hastalığından çok daha fazla olduğunu gösteren bir veridir.”

Açıklamada son aylarda artan maymun çiçeği vakalarının neden önemsenmesi gerektiği şu cümlelerle açıklandı:

“Son elli yıldaki maymun çiçeği hastalığı sayılarına ve son iki aydaki hızlı vaka artışına baktığımızda; maymun çiçeği hastalığı, devam eden COVID-19 pandemisi ile karşılaştırılabilir bir tehdit düzeyine henüz ulaşmamıştır.

Bu nedenle Türk Tabipleri Birliği (TTB) olarak salgının kontrol altına alınacağı konusunda ihtiyatlı bir iyimserlik içindeyiz; ancak maymun çiçeği hastalığı hakkında farkındalığın ve beklenmedik durumlara hazırlıklı olmanın önemine de üç nedenden ötürü vurgu yapıyoruz:

Birinci neden; 2022 Mayıs’ının başından bu yana 50’den fazla ülkede 4 binden fazla maymun çiçeği vakasının tespit edilmesi ile bu viral hastalığın yayılması alarma neden oldu; çünkü bu ülkelerin çoğunda bu yıla kadar sürekli olarak maymun çiçeği bulaşı görülmemekteydi.

İkinci neden; bugüne kadar devam eden epidemiyolojik araştırmalarda, vakaların Afrika’daki maymun çiçeği endemik bölgelerine önemli seyahat bağlantılarının olmamasıdır. Bu durum, maymun çiçeği virüsünün bir süredir Avrupa’da tespit edilmeden yayıldığını ve virüsün insandan insana bulaşının enfekte asemptomatik veya semptomatik kişilerle yakın fiziksel temas nedeniyle olduğunu gösteriyor olabilir.

Üçüncü neden; bir çalışmada maymun çiçeği virüsünün beklenenden daha fazla mutasyon geçirdiği ortaya konulmuş olsa da son iki aydaki hızlı vaka artışının maymun çiçeği virüsünün bulaşma özelliklerindeki değişiklikten mi yoksa artan virülanstan mı kaynaklandığının net olarak belirlenememesidir.

Tüm bunlara dayanarak, maymun çiçeği hastalığının halk sağlığı açısından önemi hafife alınmamalıdır.

Sağlık Bakanı, Türkiye’de maymun çiçeği hastalığının ilk defa 37 yaşındaki bir hastada tespit edildiğini 30 Haziran 2022 tarihinde açıkladı.

Şimdiden sonra önemli olan bakanlığın enfekte kişi başına ortalama ikincil vaka sayısını 1’in altına nasıl düşüreceğidir.

Genel olarak müdahale olmadan, herhangi bir ülkede 3 vaka 18 ikincil vakaya; 30 vaka 118 ikincil vakaya ve 300 vaka 402 ikincil vakaya neden olabilir. Bu nedenle izolasyon ve temaslı takibi önemlidir. Nitekim, ilk üç vakanın tespitinin ardından semptomatik vakaların izolasyonu ve temaslı takibi ikincil vaka sayısını %72,2; 30 vakanın ardından %66,1; 300 vakanın ardından %68,9 oranında azaltabilecektir. Temaslı takibi ve temaslı aşılaması birlikte ilk üç vakanın ardından ikincil vakaların sayısını %77,8; 30 vakanın ardından %78,8 ve 300 vakanın ardından %86,1 oranında azaltabilecektir.

Bütün sürecin, TTB başta olmak üzere ilgili emek ve meslek örgütleriyle birlikte bilimsel ve şeffaf bir anlayışla yürütülmesi; COVID-19 salgınında on binlerin kaybına neden olan yanlışların yeniden yapılmasını önleyerek, topluma da güven verecektir.”

Yeşil Gazete'den Bahar Ünlü'nün haberine göre; Sağlık Bakanlığı’nın olağandışı bir durum olduğunu kabul etmesi gerektiği belirtilen açıklamada, öneriler ise şöyle sıralandı:

• Zaman kaybetmeden Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Hakkında Tebliğ’de değişiklik yaparak maymun çiçeği hastalığını bildirimi zorunlu bir hastalık olarak listelemelidir.
• Enfekte hastaları izole etmelidir.
• Temaslı takibi ile olası yeni vakaların tespitini erken yapmalıdır.
• Uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin uygulanmasını sağlamalıdır.
• Paniğe neden olmayacak biçimde sağlık çalışanları başta olmak üzere toplumun geneline yönelik eğitim ve bilgilendirme çalışmaları planlamalı ve yapmalıdır.
• Riskli ve temaslı kişilere yönelik bir aşı programı planlamalı ve uygulamalıdır (Halihazırda iki farklı aşı seçeneği mevcuttur; ACAM2000 ve JYNNEOS).
• Hastalar için ilaç teminini gerçekleştirmeli, semptomları olabileceğinden endişe duyan herkesin sağlık hizmetlerine erişebileceğini hissetmesini sağlamak için, maymun çiçeği hastalığı ve şüpheli maymun çiçeği hastalığının teşhis ve tedavisini tamamen ücretsiz yapmalıdır.
• Bütün sürecin, TTB başta olmak üzere ilgili emek ve meslek örgütleriyle birlikte bilimsel ve şeffaf bir anlayışla yürütülmesi; COVID-19 salgınında on binlerin kaybına neden olan yanlışların yeniden yapılmasını önleyerek, topluma da güven verecektir.