Seçim sonuçları dünya basınında

29 Mayıs 2023 Pazartesi 09:30

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu, dünya basınında geniş yer buldu.

Recep Tayyip Erdoğan’ı beş yıl daha Cumhurbaşkanı olarak belirleyen seçim sonuçları için İngiliz Guardian gazetesi, “Batı, Erdoğan Türkiye'deki 20 yıllık iktidarını uzatırken korku ile umut arasında kaldı” başlıklı bir yazıya yer verdi.

Gazetenin diplomasi editörü Patrick Wintour, Batı ülkelerinin başkentlerinin, Türkiye'deki cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası boyunca sessiz kaldığını, dile getirmeden Erdoğan'ın 20 yıllık iktidarının sürpriz bir şekilde sona ermesini umduğunu, ancak kendisine bir dönem daha görev verildiğini ve Batı’nın korku ile umut arasında kaldığını dile getirdi.

İngiliz Sky News kanalı, dünya liderlerinin Erdoğan’a tebriklerine yer verdiği, sonucu açıkladığı haberinde, Türkiye tarihinde ilk kez cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turda sonuçlandığını yazdı.

Financial Times gazetesi Erdoğan’ın zaferini manşetine taşıdı.

İkinci tura kalan adayların izlediği politikaları anımsatan gazete, ülkenin ekonomik gidişata ilişkin meselelerle yüzleşeceğini yazdı.

Daily Telegraph gazetesi de birinci sayfasında, “Erdoğan üçüncü kez kazandı” başlığını attı ve kutlamalara katılan AKP seçmenlerine ait bir fotoğrafa yer verdi.

Alman basını

Almanya'nın kamu yayıncısı Deutsche Welle, seçim sonucunu “Türkiye seçimleri: Tarihi ikinci turdan sonra Erdoğan galip geldi” başlığıyla verdi.

Haberde Erdoğan’ın Beştepe’deki konuşmasında alıntılar yer aldı. Erdoğan'ın cumhuriyetin kurulmasından bu yana Türkiye'nin en uzun süre görev yapan lideri olduğu vurgulandı.

Diğer Alman kamu yayıncılarından ARD, halkın Erdoğan’ı seçtiğini yazdı, Avrupa ve dünya liderlerinin tebriklerine yer verdi. Haberde Kılıçdaroğlu’nun seçimlerin yıllar içinde yapılan en adaletsiz seçim olduğu şeklindeki açıklaması yer aldı.

Erdoğan’ın seçimi ikinci turda kazandığı, 20 yıldır zirvede olduğunun ifade edildiği başka bir Alman kamu yayıncısı ZDF’in haberinde de Kılıçdaroğlu’nun bu sözlerine yer verildi. Almanya’daki Türk seçmenlerinin büyük çoğunluğunun Erdoğan’a oy verdiği belirtildi.

Alman Bild gazetesi, Erdoğan’ın seçim zaferini kutlarken yanında eski Alman milli futbolcu Mesut Özil’in de bulunduğuna dikkat çekti. “Erdoğan seçim zaferini Özil’le kutladı” şeklinde başlık attı.

Fransız ve İtalyan basını

Erdoğan’ın seçimleri kazanması Fransız ve İtalyan basınlarında da büyük ilgi gördü.

Fransız Liberation ve Le Monde gazeteleri ile RFI radyosu, ne ekonomik krizin ne 6 Şubat depremlerinin Erdoğan’ı kazanmaktan alı koymadığı vurgusu yaptı.

France 24, Erdoğan’ın İstanbul’da yaptığı konuşmadan ve Kılıçdaroğlu’nun seçim sonrası açıklamalarından alıntılar yaptığı haberinde dünya liderlerinin tebriklerine de yer verdi.

İtalyan kamu yayıncısı Rai da seçim sonuçlarına ve dünya liderlerinin tebriklerine yer verdi. Erdoğan’ın 2028’e kadar yönetici olacağına dikkat çekildi. Kılıçdaroğlu’nun, “adaletsiz seçim” vurgusu ve konuşmasından notlar ayrıca haberleştirildi.

La Republica ise seçim sonuçlarını açıkladığı habere, “Erdoğan yine kazandı: ‘Türkiye'nin yüzyılı’; Ve LGBT haklarına saldırıyor” başlığı attı.

İsveç ulusal kanalı SVT’de seçim sonuçları ve kutlamalara yer verildi. Kanalın Türkiye muhabiri Tomas Thoren, ekonomiyi zor bir sürecin beklediğini düşündüğünü söyledi, Erdoğan’ın güçlü liderliği, ülkenin muhafazakar ve dini değerlerini koruma iddiasının ekonomik krize üstün geldiğini vurguladı.

Rus basını

Rus kamu haber ajansı TASS, oyların yüzde 99’undan fazlası açıldıktan sonra Erdoğan’ın yüzde 51,9 oy alarak kazandığını başlığa taşıdığı haberinde, muhalefet adayı Kılıçdaroğlu’nun ülkenin kuzeybatısında, İstanbul, İzmir dahil batı kıyılarında ve Antalya dahil güneybatı illerinde desteklendiğini; Kürtlerin yoğun olduğu güneydoğu illerinde ise yüksek oy almakla birlikte buradaki desteğin 14 Mayıs'taki ilk tur oylamaya kıyasla azaldığını vurguladı.

Rusya’da Kremlin yanlısı Izvestia gazetesi, “Erdoğan üçüncü kez Türkiye cumhurbaşkanı olarak kalacak” başlığı attı.

Erdoğan’ın seçimi kazanmasının siyasi olarak ne gibi değişimleri beraberinde getireceği konusuna değinilen, uzmanlarla konuşularak hazırlanmış bir haberde; Cumhurbaşkanı’nın 6 Şubat depremlerinden sonraki restorasyon, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik krizin çözülmesi gibi konulara yöneleceğinin tahmin edildiği yazıldı.

Nezavisimaya gazetesi de gün boyu seçimlere ve seçimin ardından da Erdoğan’ın konuşmasına yer verdi.

Arap basını

Katar merkezli Al Jazeera’nın internet sitesinde Andrew Wilks imzalı haberde, “İki aylık seçim dönemi, yakın tarihin en sert kampanyalarından birine sahne oldu” denildi:

“Erdoğan defalarca - ana Kürt yanlısı partinin sunduğu destek nedeniyle - rakibinin ‘teröristler’ tarafından desteklendiğini ifade ederken, Kılıçdaroğlu Erdoğan'a ‘korkak’ diyerek kampanyayı bitirdi.”

Haberde, “Muhalefetin özellikle Suriyelileri ve diğer mültecileri ülkeyi terk etmeye zorlama sözü vermesiyle, kampanya giderek daha milliyetçi bir tona büründü” ifadeleri yer aldı.

Suudi Arabistan merkezli Al Watan gazetesinde Abdul Wahab Badrakhan yazısında ülkedeki kutuplaşmaya değindi, seçimi kazanan liderin toplumu birleştirme görevi olduğunu belirtti.

“Seçim kampanyalarına yansıyan genel tablo, bölünmenin kökenine inmese de, kimlik tartışması artık gizlenmiyor. Atatürk Cumhuriyeti'nin ve modern devletin inşasında belirleyici olan laikliğinin 100. yıl dönümünde, siyaseten İslamcı arka planıyla Erdoğancılık, devletin sivil ve sosyal uyumunu riske atarak, cumhuriyetini kurduğunu öne sürüyor ve onu pekiştirmeyi amaçlıyor.”

Kürt meselesinin Türkiye’de hükümetin karşılaşacağı en büyük sorun olabileceğini belirten yazar, “Kürt sorununun çözülememesi, Türkiye'nin varoluş ve güvenlik kaygılarını devam ettirmekle kalmayacak, demokrasisini de şüphe ve sınama içinde tutacaktır” diyor ve yazısını şöyle sonlandırıyor:

“Eğer demokrasi bu meseleye içeriden bir çözüm getirmezse ve askeri harekâtlar buna kanlı bir son vermezse, o zaman bölgesel çatışmada bir kart olarak kalacaktır.”

İsrail medyası

İsrail merkezli Haaretz gazetesinde Louis Fisherman imzalı fikir yazısında, Türkiye'deki seçmenlerin neredeyse yarısının Erdoğan’ın “liberal olmayan tutumlarına şiddetle karşı çıktığına” dikkat çekildi.

“Kılıçdaroğlu, pek çok kişinin imkansız olduğuna inandığı şeyi yapmayı başardı” diyen Fisherman yazıyı şöyle sürdürdü:

“Solcu HDP'yi destekleyen karışık bir Kürt seçmen ekibini Meral Akşener'in İYİ Parti'sini destekleyen katı milliyetçilerle bir araya getirdi. Altılı Masa siyasetiyle küçük bir İslamcı partiyi kendi Kemalist CHP'sine bağlayarak bünyesine kattı. Türk siyasetinde ileriye doğru atılmış cesur bir adımdı ama şimdi gördüğümüz gibi, kesinlikle yetersizdi.”

“Ekonomideki felaketin, beyin göçünün ve sivil toplum üzerindeki baskının” devam edeceğini söyleyen Fisherman, “Bu seçimler, genç neslin fikirlerini açıkça dile getirebildikleri ve isteklerini özgürce ifade edebildikleri yeni bir Türkiye hayal edebileceği ender bir alandı. Bu nesil gitmiyor ve değişim gelecek. Sadece daha zamanı var” ifadelerine yer verdi.

İsrail merkezli Jerusalem Post gazetesi internet sitesinde “İsrail Erdoğan’a saygı ve şüphe duymalı” başlıklı bir editoryal yazıya yer verdi.

Erdoğan’ın görevde kaldığı süre, “bir liderin bir demokrasiye hükmetmesi için olağanüstü uzun bir süre” olarak tanımlanan yazıda, “Dünya Erdoğan’dan ne bekleyebileceğini bilmeli. Fakat bilmiyor, çünkü Erdoğan’ın ne yapacağı değişkenlik gösteriyor” denildi.

Erdoğan'ın “değişken” doğasının, İsrail ile olan ilişkilerinde kendisini açıkça gösterdiği kaydedilen yazıda, “görev süresinin ilk günlerinde İsrail'e karşı soğuk ama alenen düşmanca olmayan” bir tavırdan, iktidarda geçirdiği süre ilerledikçe “düşmanca ve hatta antisemitik bir pozisyona, bugün ise daha pragmatik bir yaklaşıma” kaydığı kaydedildi.

Erdoğan’ın İsrail’e yaklaşmasının nedenleri, kötüye giden ekonomiyi düzeltme, bölgedeki yalnızlığından kurtulma ve Biden yönetimiyle ilişkileri yumuşatma olarak sıralandı.

Hollanda ve Belçika medyası

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın galibiyetiyle sonuçlanan cumhurbaşkanlığı ikinci turu sonuçları, Hollanda ve Belçika medyasında geniş yer buldu.

Gazete, televizyon ve internet siteleri, sonuçları ilk haber olarak duyurdu.

Seçime ilişkin gelişmeleri gün boyu Türkiye’deki muhabirleri aracılığıyla aktaran Hollandalı kamu yayıncısı NOS sonuçları, “YSK, Erdoğan’ın seçimleri kazandığını doğruladı” başlığıyla duyurdu.

NOS’un haberinde, “Başlangıçta, muhalefetin yıllardır ilk kez Erdoğan'ı yenme şansının yüksek olması bekleniyordu. Son anketlerde Kılıçdaroğlu öndeydi. Ancak Erdoğan ilk turdan sonra zaten favoriydi” dendi.

Haberde, “birkaç ay önce patlak veren enflasyon ve deprem felaketi gibi ülkedeki büyük sorunlara rağmen Erdoğan’ın, halkın büyük bir kesimi nezdindeki popülaritesini korumayı başardığı” vurgulandı.

RTL Haber kanalı da, “Erdoğan Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı, rakibi yenilgiyi kabul etti” başlığını kullandı.

Türkiye’deki muhalefetin bu kez birleşip tek bir adayla seçime gittiğine vurgu yapan RTL, bu nedenle Erdoğan’ın ilk kez ikinci tura kaldığını belirtti.

‘Son yılların en adaletsiz seçimi’

Hollanda kanalı, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “son yılların en adaletsiz seçimden söz ettiğine” yer verdi.

RTL Haber, “Türkiye seçimleri ne kadar adil?” başlıklı bir dosya yayımladı.

Haberde, “TRT, Erdoğan’a 32 saat, Kılıçdaroğlu’na 32 dakika ayırdı” ifadesine yer verildi.

Hollanda’nın önde gelen gazetelerinden De Telegraaf, “Gergin geçen seçim kampanyasının ardından Erdoğan bir kez daha Türkiye Cumhurbaşkanı oldu” manşetini attı.

De Volkskrant gazetesi, “Erdoğan yeniden Cumhurbaşkanı seçildi” başlıklı manşet haberinde, “Kılıçdaroğlu, son yılların en adaletsiz seçimini kaybettiğini itiraf etti, taraftarlarını demokrasi mücadelesini sürdürmeye çağırdı” dendi.

Ülkenin etkili gazetelerinden NRC de, “Erdoğan yeniden seçildi” başlıklı haberinde, “Bu zaferle Erdoğan, 20 yıllık saltanatını 5 yıl daha uzattı” yorumuna yer verdi.

Kılıçdaroğlu’nun açıklaştırarak da yer ayıran gazete, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Sani’nin, daha kesin sonuçlar açıklanmadan Erdoğan’ı kutladığını aktardı.

‘Putin, Zelenskiy ve Taliban tebrik etti’

AD gazetesi, sonuçları, “Erdoğan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı, Putin ve Zelenskiy tebrik etti” başlığıyla duyurdu.

Gazete, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula gibi liderlerin yanı sıra, Afganistan'daki Taliban lideri Muhammed Hasan Akhund’ub Erdoğan’ı tebrik ettiğini ve “Türkiye ile dostane ilişkileri sürdürmeyi umduğunu” söylediğini yazdı.

Belçika’da Flamanca yayın yapan kamu yayıncısı VRT, “Erdoğan Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı. Rakibi Kılıçdaroğlu zor bir gelecek öngörüyor” manşetini kullandı.

‘Mutlak hükümdara dönüşüyor’

VRT’nin bir başka haberinde de, cumhurbaşkanlığı seçimlerini etkileyen, “montaj görüntüler, yapay zeka ve seks kasetleri” gibi bilgi kirliliği yaratan etkenlere ayrıntılı yer verdi.

VRT, sonuçların ardından, “Uluslararası çapta övülen reformcu mutlak hükümdara dönüşüyor: Recep Tayyip Erdoğan 20 yılda tüm gücü ele geçirdi” başlığıyla bir portre yayınladı.

Haberde, “Türkiye henüz Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a veda etmiyor. 20 yıldır iktidarda. O 20 yılda Erdoğan, uluslararası üne sahip bir reformcudan gerçek bir otokrat haline geldi. 2016'daki başarısız darbeden sonra neredeyse tüm gücü kendisine aldı” görüşüne yer verildi.

Erdoğan’ın, “Türkiye’nin laik karakterine çok kez meydan okuduğunu” belirten VRT’ye göre, Cumhurbaşkanı’nın otoriter yönetim tarzı giderek daha belirgin hale geldi.

Haberde, şunlara yer verildi:

“Medyayı büyük ölçüde devlet kontrolüne aldı, gazeteciler hapse atıldı ve sosyal medyaya sıkı denetimler getirdi. Ayrıca Kürt azınlığa yönelik baskıyı artırdı.”

‘Yenilmez lider Erdoğan 5 yıl daha Türkiye’nin hakimi’

Fransızca kamu yayıncısı RTFB de, “Yenilmez lider Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda yeniden seçildi ve 5 yıl daha Türkiye'nin hakimi oldu” ifadesine yer verdi.

Televizyon, Kılıçdaroğlu’nun, bu sonuçtan sonra ülkeyi bekleyen zorluklardan dolayı üzgün olduğunu vurguladı.

Flamanca yayımlanan De Standaard gazetesi, “Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı, rakibi 'adaletsiz seçimlerden' bahsediyor” başlığını kullandı.

De Morgen gazetesi, “Erdoğan seçim zaferini ilan etti” başlıklı haberinde, seçime ilişkin gelişmeleri ve muhalefetin açıklamalarını aktardı.

Het Nieuwsblad gazetesi de, Erdoğan’ın, “Mezara kadar birlikteyiz” sözlerini balığa taşıdı.

Fransızca yayımlanan Le Soir gazetesi, “Ebedi kazanan Recep Tayyip Erdoğan” başlığını kullandı.

Gazete, “Milliyetçi dalgada sörf yapan Recep Tayyip Erdoğan, rakiplerinin benzeri görülmemiş birlikteliğine rağmen kazandı” yorumuna yer verdi.

Le Soir’in haberinde şöyle dendi:

“Türk muhalefeti için bir mucize olmadı. Erdoğan karşıtlığını arkasında birleştiren ve Türkiye cumhurbaşkanını ikinci tura katılmaya zorlayan ilk aday olan Kemal Kılıçdaroğlu, en azından önümüzdeki 5 yıl boyunca on milyonlarca Türk'ün umutlarını gömerek Pazar günü kaybetti.”

La Libre gazetesi de, seçim sonuçlarının “Erdoğan’ı 5 yıl daha Türkiye'nin efendisi yaptığını” vurguladı.

Gazeteye göre, “ne seçmenlerin bir kısmının değişim ve açıklık arzusu, ne Türkiye'nin altını oyan şiddetli enflasyon ne de özgürlüklere getirilen kısıtlamalar; güvenlik ve istikrar arzusuna karşı gelemedi.”

La Libre, Erdoğan ve çevresinin, Kılıçdaroğlu liderliğindeki muhalefeti, “Kürt yanlısı HDP liderlerinin verdiği destek nedeniyle sürekli olarak "terörist" diye nitelendirdiğini” de vurguladı.

Kaynak:BBC