Ukrayna Savaşında Çin'in Rusya'ya sağladığı desteğin boyutu ne?

Çin yönetimi, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı topyekun işgal girişiminden bu yana Rusya'ya desteği konusunda tutumunu net bir şekilde açıklamıyor. Batılı devletler ise Çin hükumetinin Rusya'ya kapalı kapılar ardından silah tedarik ettiğini belirtmeye devam ediyor.

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı işgal girişiminden bu yana tutumunu açıkça belirtmekten kaçınsa da Çin yönetimi, Batılı devletlerin Rusya'ya uyguladığı ambargo dolayısıyla Rusya'nın, ekonomisi ve askeri işbirliği açısından daha da önemli bir ticaret ortağı haline geliyor. Bazı Batı devletler, Çin hükumetinin Rusya'ya kapalı kapılar ardından silah tedarik ettiğini gündeme getirmeye devam ediyor. 

ABD merkezli Gelişmiş Savunma Araştırmaları Merkezi, Çinli şirketlerin Rusya'ya uçaksavar füze radarları için elektronik parçalar gönderdiğini bildiriyor.

ÇİN' RUSYA'YA NASIL DESTEK VERİYOR?

Çin, askeri üretim yeteneklerini genişletiyor ve şu anda dünyanın dördüncü en büyük silah ihracatçısı olarak biliniyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünden Siemon Wezeman, "Çin'in silahları artık daha da gelişiyor. Örneğin insansız hava araçları, Rusya'nın çok ilgileneceği bir alan olduğu aşikar" ifadelerini kullanıyor. ABD yönetimi, Çinli askeri firmaların Rusya'ya "öldürücü olmayan silah" desteği sağladığını ve Pekin'in yakında "öldürücü silah" desteği de sağlayabileceğine dair yeni bilgilere sahip olduğunu söylüyor.

"ASKERİ İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI TEDARİK EDİYOR"

Ayrıca Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde ekonomik yaptırımlar uzmanı Maria Shagina, Çin'in Rusya'ya açıkça silah sağlamadığını ancak gizlice askeri amaçlar için kullanılabilecek yüksek teknolojili ürünler sattığını ifade ederek, "Çin'in, genellikle Hong Kong ve BAE'deki askeri paravan şirketler aracılığıyla Rusya'ya en büyük yarı iletken ihracatçısı olduğuna dair kanıtlar var. Bazı Çinli şirketler de askeri ve sivil amaçlar arasındaki gri alanı kullanarak askeri insansız hava araçları tedarik ediyor" diyor.

ÇİN RUSYA'NIN EKONOMİSİNİ CANLANDIRIYOR

Çin'in Rusya ile genel ticareti 2022'de 190 milyar dolarlık rekor bir seviyeye ulaştı ve bu bir önceki yıla göre yüzde 30 arttı. Rusya'nın Çin'den ithalatı, artışla birlikte 76 milyar dolara, Çin'e ihracatı ise yüzde 43 artışla 114 milyar dolara ulaştı. 2022'de Rusya'nın Batı ülkeleriyle ticareti dibe vururken, Çin açık ara en önemli ticaret ortağı haline geldi.

ÇİN, RUSYA'DAN NE KADAR PETROL VE GAZ ALIYOR?

Rus hükumeti, ülkenin yıllık gelirlerinin neredeyse yarısını petrol ve doğal gazdan elde ediyor. Rusya, 2022'de Çin'e bir önceki yıla göre iki kat daha fazla sıvı petrol gazı (LPG) ihraç etti. Ayrıca, Power of Siberia boru hattı aracılığıyla yüzde 50 daha fazla doğal gaz ve daha fazla ham petrol sağladı.

Ayrıca Çin ve Rusya'nın aralarındaki enerji bağlarını genişletmek için uzun vadeli planları Cinping ve Putin görüşmesinde paylaşıldı. İki ülke, yeni bir gaz boru hattı "Sibirya'nın Gücü 2" inşa etme konusunda anlaştı. 

QHA