Kayıtlara geçen en sıcak Mart ayı: Uzmanlar ne diyor, yaz aylarında ne bekleniyor?

Avrupa Birliği'nin (AB) iklim izleme servisi Copernicus'un verilerine göre 2024 Mart'ı, gelmiş geçmiş en sıcak Mart ayı olarak tarihe geçti.

Veriler, Mart 2024'ün, insanların büyük miktarlarda fosil yakıt yakmaya başladığı sanayi döneminden önceki ortalama sıcaklıklara kıyasla 1,68 C daha sıcak geçtiğini gösteriyor.

Copernicus'a göre sıcaklık rekorları 10 aydır kırılıyor.

Bazı uzmanlar dünyanın beklenenden daha hızlı bir iklim değişikliği evresine girebileceğinden endişeleniyor.

BBC'nin sorularını yanıtlayan Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Gavin Schmidt, sıcaklıkların yıl sonuna kadar düşmemesi halinde iklim değişikliğinde "bilinmeyen bir yola" girilebileceğini söylüyor.

Son aylarda etkili olan El Nino adlı hava sistemi, sıcaklık artışının sebeplerinden bir tanesi.

El Nino, orta ve doğu ekvatoral Büyük Okyanus bölgesinde deniz yüzeyi sıcaklığının uzun vadeli ortalamanın en az 0,5 C üzerine çıkmasıyla başlıyor ve birkaç yılda bir yaşanıyor.

El Nino'nun önümüzdeki aylarda etkisini yitirmesiyle sıcaklıkların geçici olarak düşmesi bekleniyor, ancak bunun gerçekleşmeyebileceğinden kaygı duyanlar da var.

Schmidt, "Yaz sonunda, Kuzey Atlantik'te ve diğer yerlerde hala rekor seviyede sıcaklıklarla karşılaşırsak o zaman gerçekten bilinmeyen bir yola girmişiz demektir" diyor.

El Nino sıcaklıklarda ne kadar etkili?

Uzun vadeli ısınma eğilimleri şimdilik hala beklentilerle uyumlu görünüyor ve çoğu bilim insanı henüz iklimin yeni bir aşamaya girdiğine inanmıyor.

Ancak uzmanlar 2023 yılının son aylarının neden bu kadar sıcak geçtiğini tam olarak açıklamakta zorlanıyor.

Mart ayı rekoru bilim dünyasında bekleniyordu.

Geçtiğimiz Haziran ayında başlayan ve Aralık ayında zirveye ulaşan El Nino, fosil yakıtların kullanımıyla atmosfere yayılan sıcaklığa daha da fazla ısı katıyor.

Ancak sıcaklıklar geçtiğimiz Eylül ayında bile rekor kırmaya başlamıştı ve o zamanlar El Nino hala gelişme aşamasındaydı.

Bu yüzden sıcaklığı tamamen El Nino'ya bağlamak mümkün değil.

El Nino etkisi şu anda azalıyor ve muhtemelen önümüzdeki birkaç ay içinde sona erecek.

Önümüzdeki aylarda neler olabilir?

Bilim insanları önümüzdeki dönemde Büyük Okyanus'ta koşulların tam olarak nasıl gelişeceğini bilmiyor.

Tahminler bu yılın ilerleyen dönemlerinde, Büyük Okyanus'ta deniz yüzeyi sıcaklığını ortalamanın altına düşüren La Nina adlı bir diğer hava sisteminin etkili olacağını gösteriyor.

Deniz yüzeyindeki bu soğuma normalde küresel hava sıcaklıklarında geçici bir düşüşe neden oluyor, ancak bunun tam olarak nasıl gelişeceği belli değil.

Bilim insanları, dünyanın ısınmasını durdurmanın yolunun gezegeni ısıtan sera gazı salımlarını hızla azaltmak olduğu konusunda hemfikir.

Okyanus ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı üzerine çalışan Mercator Ocean International'dan Dr. Angelique Melet, "Önümüzdeki yıllarda emisyonları azaltarak iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye çalışmak için bir fırsatımız var" diyor de devam ediyor:

"Zorlukları anlıyorum ancak şu da bir gerçek ki, harekete geçmezsek kendimizi 2023 yılının yeni normal olacağı bir geleceğe doğru sürüklüyoruz. Bu gelecek ne kadar hızlı gerçekleşir? Bu bize bağlı."

BBC

Veri görselleştirme: Erwan Rivault ve Mark Poynting