Özbekistan; Tarih, Kültür ve Medeniyetin Kesiştiği Ülke

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Türkistan coğrafyasının en önemli ülkelerinden birisi olan Özbekistan, aynı zamanda Türk İslam medeniyetinin de en önemli kültür merkezlerinden birisi. Orta Asya hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kişilerin bu açık hava müzesi görünümündeki ülkeyi mutlaka tanıması gerekmekte.

ADINI ALTINORDA HÜKÜMDARINDAN ALAN ÜLKE

1 Eylül 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Özbekistan, adını Altınorda hükümdarı Öz Bek’ten almıştır. Özbekistan’ın yüz ölçümü 447.400 kilometrekaredir. Güneyde Afganistan ve Türkmenistan, doğuda Kırgızistan ve Tacikistan, batı ve kuzeyde ise Kazakistan ile komşu olan Özbekistan haritası, on iki şehir ve ülkenin batısında bulunan özerk Karakalpakistan Cumhuriyeti’nden oluşmaktadır. Başkent Taşkent’in yanı sıra diğer önemli Özbekistan şehirleri; Namangan, Fergana, Andican, Semerkand, Buhara, Hive, Hokand, Karşı, Ürgenç ve Nukus’tur.

Hilal’in yenilenmeyi, on iki yıldızın Özbekistan şehirlerini, mavinin Türklüğü, beyazın adaleti, yeşilin ise misafirperverliği simgelediği düşünülen Özbekistan bayrağının, üzerindeki semboller hakkında pek çok farklı görüş bulunmakta.

ÖZBEKİSTAN’IN İKLİMİ

Karasal iklimin şiddetli şekilde yaşandığı Özbekistan’da, açık denizlere kıyısı bulunmadığından soğuk ikliminin yanı sıra kurak çöl iklimi de görülmektedir. Bu sebeptendir ki yazları sıcaklık ortalama 40 derecenin üzerinde seyrederken kışları don olayları dahi görülebilmektedir.

ÖZBEKİSTAN HAKKINDA BİLGİLER

Özbekistan’ın resmi dili Özbek Türkçesi – Özbekçe olmakla birlikte ülkede Karakalpak Türkçesi ile Rusça da konuşulmaktadır. Ayrıca Özbekistan nüfusu 34 milyona yaklaşmıştır. Özbekistan dini inancı ağırlık olarak İslamiyet’tir ancak devletin içerisinde Hristiyanlık ve diğer dinler de mevcut olduğu gibi dini inançlarını rahatça yaşayabilecekleri ibadethaneleri de bulunmaktadır.

Özbekistan ekonomisi ekseriyetle tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Özbekistan Cumhuriyeti, yer altı kaynakları bakımından da oldukça zengin bir durumdadır. Altın, petrol, uranyum gibi değerli yer altı kaynaklarına sahip olan Özbekistan, özellikle verimli Fergana bölgesinde üretilen pamuk üretiminde dünyada ilk üç ülke içerisinde bulunmaktadır.

Özbekistan kültürü, bulunduğu coğrafya nedeniyle Türk dilinin, Türk kültürünün ve folklorunun gelişmesine ve günümüze kadar gelmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Bakırcılık ve halı dokumacılığının da meşhur olduğu Özbekistan’da eski sanatlar ve sanatçılar bütün olumsuzluklara rağmen yaşama mücadelesini sürdürmektedirler.

ÖZBEKİSTAN HER YIL 1 EYLÜL’DE BAĞIMSIZLIĞINI KUTLUYOR

Sovyet Rusya’nın işgalinden kurtularak 1 Eylül 1991’de bağımsız olan Özbekistan, 29. Bağımsızlık Bayramını kutluyor.

Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinden birisi olan Özbekistan güçlü bir medeniyete sahip. Timur İmparatorluğu, Babür Devleti, Hokand, Hive Hanlıkları ve Buhara Emirliği gibi pek çok güçlü devlet tarafından yönetilmiş daha sonra da 19. yy. başlarında Rusların egemenliği altına girmişti.

Sovyet Rusya’nın 1990’larda dağılmaya başlaması ile Özbekistan da yeniden bağımsız bir devlet oldu. Yer altı kaynakları ve verimli toprakları sayesinde Türkistan bölgesinin önemli devletlerinden birisi halini aldı.

Ülkenin ilk Cumhurbaşkanı olan İslam Kerimov Eylül 2016’ya kadar ülkeyi yönetmeye devam etti. Uzun yıllardır ülkenin başbakanı olan Şavkat Mirziyoyev, Aralık 2016’da seçilerek ülkenin 2. cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.

ÖZBEKİSTAN’DA KORONAVİRÜS SALGINI

Dünya ülkelerini etkisi altına alan Çin’den yayılan yeni tip koronavirüs salgını, Özbekistan’da da hayatı olumsuz etkiledi. Pek çok bölgede koronavirüs tedbirleri halen devam ederken, ülke genelinde vaka sayısı da 2 Eylül 2020 itibariyle 42 bini aşmış durumda. Ayrıca, virüs nedeniyle 323 kişi hayatını kaybetti. Günlük vaka sayısı da eylül ayı itibariyle 2 binin üzerinde seyrediyor.

Mayıs ayından itibaren koronavirüs salgınının yoğunluğuna göre ülkeyi bölgelere ayıran Özbekistan, 10 Temmuz’dan itibaren tüm ülkeyi en tehlikeli kırmızı tanımlı bölge olarak kabul etti.

ÖZBEKİSTAN’DA GEZİLECEK YERLER

Emir Timur Meydanı & Emir Timur Müzesi

Taşkent’in göbeğinde bulunan Emir Timur Meydanı ve meydanın hemen yanında olan Emir Timur Müzesi, başkentin deyim yerindeyse sembolüdür denilebilir. Müzede korunan kıymetli eserler büyük komutan ve hükümdar olan Emir Timur dönemine ışık tutmaktadır.

Buhara Kalan Minaresi

Kalan Camii olarak da bilinen bu tarihi yapı, Özbekistan’ın Buhara şehrindedir. 1121 yılında Batı Karahanlı hükümdarı Arslan Han tarafından inşa edilmiştir. Moğol istilasında ciddi hasar gören yapı hâlâ bütün ihtişamı ile ziyaretçilerini karşılamaktadır.

İsmail Samani Türbesi

Kadim şehir Buhara’da bulunan türbe, Samanoğulları dönemine ait olup 958 yılında yapılmıştır. İç bölümü dışı kadar dikkat çeken yapının malzemesi tamamen tuğladır.

Uluğ Bey Medresesi

Bugün Registan adı ile anılan ve zamanın büyük pazar yeri olarak bilinen meydanda yer alan ünlü medrese, 15. yüzyılda Asya’nın en önemli ve iyi eğitim veren kurumudur. Ünlü alim ve devlet adamı olan Uluğ Bey tarafından yaptırılan bu külliyeden günümüze sadece medrese kısmı kalmıştır.

Afrasiyab Müzesi

Adını Turan’ın efsanevi kahramanı Alper Tunga, Farsların söyleyişiyle Afrasiyab’dan alan müze, Moğollar tarafından yıkılan antik kentte bulunmaktadır. Eski el yazmaları, kitaplar, heykeller ve daha pek çok eserin sergilendiği bu tarihi yapı Bağdaş Arzumanyan tarafından tasarlanmıştır.  

Uluğ Bey Rasathanesi

Özbekistan’ın önemli şehirlerinden Semerkand’da bulunan gözlem evi 3 katlı olup 1421 yılında Timur İmparatorluğu Sultanı Uluğ Bey tarafından yaptırılmıştır. Ali Kuşçu, Bursalı Kadızade Rumi ve Gıyaseddin Cemşid gibi dönemin ünlü astronomlarının çalışmalar yaptığı gözlem evi, bütün ihtişamı ile ziyaretçilerini büyülemeye devam ediyor.

Kaynak: QHA