Sosyal medyaya sansür yasası neleri kapsıyor, uzmanlar nasıl yorumluyor?

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Sosyal medyaya sansür getirecek yasa teklifi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Yasaya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Yaman Akdeniz, "Bundan sonra muhalif görüşlü haber sitelerinin içerikleri ilk aşamada hedef olup, geriye dönük hükümetin ve siyasetçilerin hoşuna gitmeyen tüm haberler silinecek ve geçmiş AKlanacaktır" dedi.

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

Kanunla, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'a "sosyal ağ sağlayıcı" şeklinde yeni bir tanımlama getiriliyor.

Bu kapsamda kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, sosyal ağ sağlayıcı olarak tanımlanacak.

YASA NELERİ KAPSIYOR?

Muhalefetin sansür getireceğini belirttiği sosyal medya yasasında şu düzenlemeler yer alıyor:

► Kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un, erişimin engellenmesi kararı verilmesini düzenleyen hükmü yönünden de içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek.

► Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının gereği en geç 4 saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilecek.

► Türkiye'den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, en az 1 kişiyi Türkiye'de temsilci olarak belirleyecek. Bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilecek.

YÜRÜRLÜLÜK TARİHİ DEĞİŞTİ

► Sosyal ağ sağlayıcı bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini BTK'ya bildirecek. Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunlu olacak. Verilen önergenin kabul edilmesiyle, bu maddenin ve bağlı düzenlemelerin yürürlük tarihi 1 Ekim 2020 tarihinde olarak değiştirildi.

► Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, BTK tarafından bildirimde bulunulacak. Bildirimden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcıya, BTK Başkanı tarafından 10 milyon lira idari para cezası verilecek.

Verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde 30 milyon lira daha idari para cezası verilecek.

REKLAM YASAĞI VE BANT GENİŞLİĞİNİN DARALTILMASI

► Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.

► Başvurunun kabulüne ilişkin hakim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde BTK Başkanı, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranına kadar daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.

48 SAAT İÇİNDE CEVAP VERME ZORUNLULUĞU

► Sosyal ağ sağlayıcı, "içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi" ile "özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi"ni gerektirecek içeriklere yönelik kişiler tarafından yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermekle yükümlü olacak. Olumsuz cevaplar gerekçeli olarak verilecek.

SOSYAL AĞ SAĞLIYICILARINA 3 AYLIK SÜRE

► Sosyal ağ sağlayıcılar, "içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi" ile "özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi" başvurusuna 48 saat içinde cevap verilmesi kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek için 3 ay içinde gerekli çalışmaları tamamlayacak.

► Hukuka aykırılığı hakim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumlu olacak.

► Taraflara ilişkin IP adresi, verilen hizmetin başlama ve bitiş zamanı, yararlanılan hizmetin türü, aktarılan veri miktarı ve varsa abone kimlik bilgilerini içeren "trafik bilgisi" tanımına "port bilgisi" de eklendi.

UZMANLAR NASIL YORUMLUYOR?

Siber Haklar Uzmanı Yaman Akdeniz, Twitter hesabından sosyal medya yasasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. "Bu sabah erken saatlerde Sosyal Medya Yasa Teklifi beklendiği üzere Meclisten geçti ve yasalaştı" diyen Akdeniz, "Türkiye’de yeni ve karanlık bir dönem başlıyor. Hükümet “vatandaşın derdini çözüyoruz” derken sadece kendi derdini çözdü. Amaç susturmak ve kendi karanlık dönemlerini aydınlatmak" ifadelerini kullandı.

Konunun Anayasa Mahkemesi'ne taşınacağını belirten Akdeniz, "Anayasa Mahkemesinin Twitter, Youtube ve Wikipedia ile ilgili kararlarını da hatırlatmak da fayda var. Bant trafiğinin daraltılması da bu platformların kullanılamaz hale gelmesi anlamına gelecektir. Yeni yasa AYM kararlarına aykırıdır" diye konuştu.

Akdeniz, son olarak şunları söyledi: "Bundan sonra muhalif görüşlü haber sitelerinin içerikleri ilk aşamada hedef olup, geriye dönük hükümetin ve siyasetçilerin hoşuna gitmeyen tüm haberler silinecek ve geçmiş AKlanacaktır. Amaç bu, vatandaşı korumak falan değil."

Akademisyen Kerem Altıparmak ise Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, Meclis’ten geçen sosyal medya yasasındaki boşluğu açıkladı.

"Teklif yasalaştı. Boşluk şu. Yasa eğer bir temsilci bulundurulmazsa bant daraltmaya kadar varan yaptırımlar öngörüyor" diyen Altıparmak, şöyle devam etti:

- Ama yasada öngörüldüğü gibi verileri Türkiye'de tutmuyor. Bunun yaptırımı ne? Hiçbir yaptırımı yok.

- İçerik çıkarma kararını ifade özgürlüğüne aykırı olduğu için uygulamadı. Uygulanmayan kişi de gitti dava açtı ve kazandı. Parayı kimden alacaklar? Masa/sandalye mi satılacak?

Temsilciye şirketin borçlarını yıkamazsınız. Zaten yıksanız ne olacak, milyonlarca lira para cezasını bir kişiden nasıl tahsil edeceksiniz? Bu durumda Twitter Türkiye'ye temsilci atasa ama ilkelerinden vazgeçmese ve verileri de Türkiye'ye getirmese bu yasa çalışmasına engel değil."

Yeniden yasa çıkarılabileceğini söyleyen Altıparmak, "Ama Ekime kadar Meclis tatil. Dahası uygulama olmadan bu gerekçeyle değişiklik yapamazlar. Bu nedenle nereden baksanız, 1-1,5 yıl değişiklik yapamazlar. O zamana kadar kim öle kim kala" dedi.

Altıparmak, son olarak şunları söyledi: "Sonuç: Ben sosyal ağların yerinde olsam, atarım bir kişiyi. Koyarım masa ve sandalyeyi. İfade özgürlüğü ve diğer temel haklara aykırı karar ve talepleri uygulamam. Bu yasaya göre kimse de bir şey yapamaz. Sonrasını nasıl sansür yapacağım diye hükümet düşünsün."

MUHALEFETİN TEPKİSİ NE OLDU?

Twitter’da #SansürYasasınaDurDe etiketiyle yapılan paylaşımlar ile düzenlemeye pek çok kesimden tepki geldi. CHP ve İYİ Partili isimlerden yapılan açıklamalarda 'sansür yasası' olarak nitelendirilen yasanın ifade özgürlüğüne saldırı olduğu

CHP'li Veli Ağbaba, "'Sosyal Medyaya Sansür Yasası' AKP ve MHP oylarıyla yasalaştı. Demokrasi, İnsan hakları ihlalleri, basın,düşünce ve ifade özgürlüğünde zaten sicili bozuk olan Türkiye'yi bir de sosyal medyaya sansür uygulayan ülke konumuna getirdiler. Yazıklar olsun... #SansürYasasınaDurDe" paylaşımında bulundu.

HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç ise yasaya ilişkin, "İktidar, kanun teklifinin genel gerekçesinde, bu düzenlemenin gerekçesini temel hak ve özgürlüklerin korunmasında devletin sorumluluğu üzerine kurmaktadır. Peki, gerçek bu mu? Teklifin niteliği bu mu? Hayır, değil. Kesinlikle değil. Bu teklif, var olan rejimin, tek adam yönetiminin kendi güvenliği, kendi bekası için istediği düzenlemeleri söylemsel olarak ters yüz ederek bunları toplum için düzenlemeler şeklinde sunma çabası içindedir. Söylemsel oyunlara gerek yok. İktidar hakikati ters yüz ederek toplumdan rıza almaya çalışmaktadır ama bu rızayı alamayacak, bunu bilelim" ifadelerini kullandı.

İYİ Parti TBMM Grup Başkanvekili Lütfü Türkkan ise düzenlemenin Meclis'te kabul edilmesine, "Dün saat 15.00’de başladığımız Meclis çalışmaları, bugün sabah 07.22’de nihayet buldu. Sansür Yasası yine bir gece yarısı operasyonu ile Meclis’ten geçti. Bunun için de yarınlarda kandırıldık diyeceklerdir" paylaşımı ile tepki gösterdi.

CHP Milletvekili Rafet Zeybek, kanun için acaleci davranıldığı belirtti. “Bu, bir intikam duygusuyla yapılıyor. Hiçbir yasa intikam duygusuyla hazırlanmaz" diyen Zeybek, "İntikam duygusuyla hazırlanan hiçbir yasanın bu ülkeye hiçbir faydası olmaz. İhtiyaç için yapılır, millet için yapılır. Bunlar böyle muhalif sesler de çıkarıyor, bunlar bir kontrol altına alınsın yani bunlar bir susturulsun, bunlar da devletin bir organı değil ama biz bir şekilde kontrol altına alalım düşüncesiyle hareket edilmiştir, maalesef öyle hareket edilmiştir ama bakın, bunu yarın bir gün hepimiz birlikte göreceğiz” eleştirisi yaptı. (Birgün)