Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yeni GDO’lu yemlere onay!

28 Nisan 2022 Perşembe 20:32

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Tarım ve Orman Bakanlığı, BESD-BİR başvurusuyla yine GDO’lu bazı mısır çeşitleri ve ürünlerinin hayvan yemlerinde kullanılmasına izin verdi.

Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi (BESD-BİR) başvurusu üzerine genetiği değiştirilmiş bazı mısır çeşitleri ve ürünlerinin hayvan yemlerinde kullanılmasına ilişkin karara Tarım ve Orman Bakanlığı‘ndan izin çıktı. Konuya ilişkin biyogüvenlik kararları Resmi Gazete‘de yayımlandı.

Sekiz farklı biyogüvenlik kararıyla birlikte genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) hayvan yemlerinde kullanılmasına onay verildi.

Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği’nin başvurusu üzerine verilen karar kapsamında belirli mısır, soya çeşitleri ve ürünlerinin hayvan yemlerinde kullanılması onaylandı.

Genetiği değiştirilmiş soyayla mısır çeşitleri ve ürünlerinin sadece hayvan yemlerinde, yem ya da yem hammaddesi şeklinde kullanılacağı bildirildi.

‘Başvurular hayvan yemleri için’

Karar bok böcekleri (Coleoptera) takımına ait bazı mısır zararlılarına dayanıklılık sağlayan cry34Ab1 ve cry35Ab1 genlerinin (Bu genlerin tek başına kullanıldığında tam dayanıklılık sağlamadığı ve bu nedenle birlikte kullanıldığı belirtiliyor), glifosinat amonyum herbisitine toleransı sağlayan pat geninin ve glifosat herbisitine tolerans sağlayan cp4 epsps geninin bulunduğu genetiği değiştirilmiş soya, mısır çeşidi ve ürünlerini kapsıyor.

Konuya ilişkin olarak ulaştığımız Yeşil Gazete Yazarı ve Gıda/GDO Danışmanı Ayşe Bereket, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından alınan kararın çeşitli internet haber platformlarında verildiği şekliyle yanlış algılanabileceğine değinerek GDO’nun hayvanların yemlerinde olduğunu vurguladı:

“Türkiye’de izinli olan sadece hayvan yemi; insan tüketimindeki ürünler için değil, hayvan yemleri için başvurular yapılıyor.”

Biyogüvenlik Kurulu, BESD-BİR ve başvurular

Bereket, daha önce GDO’lu ürünlerin denetlenmesi için Biyogüvenlik Kurulu olduğunu ancak kurulun kaldırılmasıyla birlikte GDO’lu ürünler üzerindeki saydamlığın ortadan kalktığını belirtiyor.

Kurul, GDO ve ürünleriyle ilgili yapılan başvuruların değerlendirilmesi ve diğer görevlerin yürütülmesinde görev alıyordu. Bağımsız bir kurul olarak faaliyetlerini sürdüren kurulda dokuz üye bulunuyor ve kuruldaki beş üyenin onay vermesi halinde kararlar yürürlüğe koyuluyordu.

Ancak Biyogüvenlik Kurulu, Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 2018’de kaldırıldı.

GDO’lu soya ve mısır çeşitleri

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım’ın Ocak 2022’de Tarım Dünyası’nda aktardığına göre Türkiye’de GDO’lu 13 soya çeşidi, 3 enzim ve 23 mısır çeşidi bulunuyor.

Yeşil Gazete'nin haberinde yer verilen ve Bakanlık tarafından GDO’lu yemlere ilişkin verilen bilgi ise şöyle:

“Bilimsel Risk Değerlendirme Komitesi ve Sosyo Ekonomik Değerlendirme Komitesi tarafından hazırlanan Raporlar değerlendirilerek yem amaçlı kullanım için 13 adet soya fasulyesi çeşidi ve 23 adet mısır çeşidi onaylanmış olup, ithalat aşamasındaki kontroller sonucunda uygun bulunmayan GDO’lu yemlerin yurda girişine izin verilmemektedir.

İthalatına izin verilen GDO’lu yemlerin Biyogüvenlik mevzuatına uygun olarak denetim ve izlenebilirliğinin sağlanabilmesi için ülke içinde, dolaşımı, işlenmesi ve depolanması sırasında gerekli denetimler yapılmaktadır.

GDO’lu yemleri ithal eden, işleyen ve kullanan tüm ilgililer ürünlerin ülkeye girişinde ve dolaşımında Bakanlığa bildirimde bulunmak, gerekli kayıtları güncel olarak tutmak ve gerektiğinde Bakanlığa ibraz etmekle yükümlüdür.

Yem olarak kullanımı onaylanan soya ve mısır çeşitleri yüzde 0,9’un üzerinde GDO içermesi durumunda etiketinde belirtilmesi zorunludur.

Ülkemizde de AB’de olduğu gibi GDO’lu yem ile beslenen çiftlik hayvanlarından elde edilen ürünlerin GDO yönünden etiketlenmesi gerekmemektedir.”

Öte yandan BESD-BİR’in başvuruları ve sonrasında verilen izinler de oldukça tartışma konusu. Biyogüvenlik Kurulu’nun yürürlükte olduğu dönem de dahil olmak üzere BESD-BİR’in başvurularının ikiletilmeden kabul edildiği konusunda birçok görüş bulunuyor.

Karar on yıl geçerli

Kararda ayırt edici kimlik, geçerlilik süresi, ithalatta uygulanacak işlemler, kullanım amacı, risk yönetimi ve piyasa denetimi için gerekli veriler, izleme ile belgeleme ve etiketleme koşulları, ambalajlama, taşıma, muhafaza ve nakil kuralları, işleme, atık, artık arıtım ve imha koşulları, güvenlik ve acil durum tedbirleri ve yıllık raporlamanın yapılma yöntemlerine ilişkin hususlarla ilgili çeşitli kurallara uyulması da zorunlu tutuldu.

Ayrıca kararın 10 yıl boyunca geçerli olacağı da bildirildi.

Karar kapsamında onay verilen mısır ve soya çeşitleriyle ürünleri şöyle: