Döviz yatırımcılarına alternatif yatırım aracı: Eurobond

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Eurobondlar hükümetlerin veya şirketlerin, kaynak yaratmak için yabancı para cinsinden ihraç ettikleri uzun vadeli ve kupon ödemeli sabit getirili yatırım araçlarıdır. Eurobondlar, diğer bir deyişle yabancı para cinsinden tahviller, ihraç edilen ülke para biriminden farklı bir para biriminde ,örneğin ABD doları veya Euro cinsinden ihraç edilmektedir. Eurobond; birikimlerini yabancı para cinsinden yatırım araçlarında değerlendirmeyi tercih eden ve uzun vadeli yatırım yapmayı düşünen kişi ve kuruluşlara yönelik bir yatırım aracıdır. Eurobondların vadeleri genellikle 5 ila 30 yıl arasında değişmektedir.

Eurobondların getirileri (faiz oranları), ihraç eden ülkenin veya şirketin risk primi ile doğru orantılıdır. Bu arada risk primi nedir ona bakalım isterseniz, CDS (Credit Default Swap) olan Türkçesi ise kredi temerrüt riski anlamına gelen çok basit anlamda bir sigorta poliçesi satın alma işlemi diyebiliriz. Bir ülkenin hazinesinin veya özel bir şirketin yurt dışına yapmış olduğu borçlanma senedine karşılık satın alacağınız sigortadır. CDS’in yüksek olması yatırımcının o kadar riske girmesi demektir. Riskiniz ne kadar düşükse CDS seviyesi de o kadar düşük olur.

CDS seviyesi neden yükselir yada düşer? Kredi notumuz, dış siyaset, içsel riskler, jeopolitik riskler, dünya ekonomisi gibi faktörlerde meydana gelen değişiklikler, dalgalanmalar CDS seviyelerinde de oynaklığa sebep olur.

Şu an dünyada en güvenilir ülke olarak varsayılan Amerika’nın ihraç ettiği Eurobondların faiz oranları yıllık %1’in altındadır, ancak gelişmekte olan ülkelerin çıkardıkları Eurobondların faiz oranları yıllık %5-%6 civarında seyretmektedir. Dediğimiz gibi Eurobond faizini belirleyen en önemli etkenler, Eurobond ihraç edecek ülkenin uluslararası kredi notu ve CDS primidir.

Eurobondları sadece devletler değil özel şirketlerde ihraç edebilmektedir. Bir Eurobondun primli mi yoksa iskontolumu olduğunu anlamak için işlem gören fiyatının 100’ün üstünde olup olmadığına bakmak yeterlidir. Eğer 100’ün üzerinde işlem görüyorsa primli, eğer 100’ün altında işlem görüyorsa iskontoludur. Fiyatı 100’ün altında yani iskontolu bir Eurobond almak getiri anlamında yatırımcının lehine olacaktır. Örnek vermek gerekirde fiyatı 89 olan bir Eurobond almak isterseniz $100.000 nominal değerli bono için $89.000 ödersiniz.

Eurobond fiyatları, ülkemizi baz alırsak, yatırımcının doğrudan Türkiye’ye bakış açısından etkilenmektedir. Türkiye’nin ekonomisi ve siyasi gelişmeler bu anlamda oldukça önemlidir. Örneğin, enflasyonun yükselmesi fiyatları olumsuz anlamda etkileyebilir, yurtdışında da yaşanan olumlu olumsuz gelişmeler Eurobond fiyatları üzerinde etkilidir.

Eurobond kupon ödemeleri dolar cinsi tahvillerde yılda iki kez, Euro cinsi tahvillerde ise yılda bir kez yapılır. Eurobond ürününde vade önemli bir unsurdur. 10 Mayıs 2025 vadeli bir Eurobond 10 Mayıs ve 6 sonrası 10 Kasım tarihlerinde kupon ödemelerini yapacaktır. Eurobondun kupon faiz oranı, 6 ayda bir iki eşit oranda nakit olarak ödenmektedir. Diyelim ki $100.000 nominal değerinde %6 kupon faizli bir Eurobond aldınız. Yıllık faiz getiriniz $6000 olacaktır ve siz bu $6000 doları, $3000’er olarak senede iki defa kupon ödemesi olarak alırsınız.

Eurobondlar hangi fiyat seviyesinden alınırsa alınsın, vade sonunda kaç nominal alındıysa o tutar parasal olarak Eurobond sahibine ödenir. Biraz önceki örnekte olduğu gibi 89 fiyattan $100.000 nominal değerinde bir Eurobond almanız durumunda vade sonuna gelindiğinde $89.000 ödenerek alınan bu Eurobond sahibine $100.000 olarak geri ödenecektir. 89.000 ve 100.000 arasındaki fark ve ilgili dönem içerisinde alınmış olan kupon faizleri toplamı bu ürünün getirisini oluşturmaktadır.

Kupon faiz oranı ve getiri birbirinden farklıdır.Eurobondlar sabit kupon faizli olduğu için kupon faizi vade sonuna kadar değişmemektedir. Ancak piyasada faiz oranı ve satış fiyatı değiştiğinde , kıymetin getirisi de satış fiyatına göre değişiklik gösterecektir. Kıymet vade sonuna kadar tutulduğu taktirde yatırımcının elde edeceği getiri, kıymetin satın alındığı tarihteki satış fiyatı üzerinden ve tüm kupon faiz tutarlarına karşılık gelen getiri olacaktır.

Eurobond vade sonu beklenmeden piyasa koşulları çerçevesinde nakde çevrilebilir. İşlem saatleri ise forex piyasasına benzer. Dış piyasalarda işlem gördükleri için günün her saatinde işlem yapılabilir. En çok işlem gördükleri saat ise Londra Borsası’nın açık kaldığı 10:00-17:00 saatleri arasıdır. Daha sonra açılan New York Borsası ile işlemler devam etsede çok yoğun işlem görmemektedir.

Bazı kavramlar;

Temiz Fiyat (Clean Price) Uluslararası piyasalarda Eurobondların işlem gördüğü fiyata Temiz Fiyat denir. Temiz fiyat üzerinde birikmiş faiz yoktur.

Kirli Fiyat (Dirty Price): Gerçekleşen alım satımların takas işlemleri sırasında kıymet bedeli, birikmiş kupon faizi eklenerek hesaplanmakta ve birikmiş faizin de dahil olduğu fiyata Kirli Fiyat denilmektedir.

Birikmiş Faiz: Eurobond’un ihraç veya son kupon ödeme tarihinden alım-satımın yapıldığı tarihe kadar işleyen faize birikmiş faiz denir.

Eurobond da en önemli konulardan biri Eurobondun cinsidir. İki çeşit Eurobond vardır; Sermaye benzeri Eurobond borçlanması (Subordinated) ve Öncelikli borçlanma (Senior) Eurobondlarıdır.

Sermaye benzeri borç ve öncelikli borç arasındaki fark, iflas ve tasfiye halinde ödenme önceliğidir. Bir şirketin hem sermaye borcu hem de öncelikli borcu var ise ve şirket iflas başvurusu yapmak veya tasfiye kararı almak zorunda kalırsa, öncelikli borç, sermaye benzeri borçtan önce geri ödenir. Öncelikli borç tamamen geri ödendiğinde , şirket sermaye benzeri borcu geri öder.

Hibya Haber Ajansı