Dünyada haber okumayan, dinlemeyen ve izlemeyenlerin sayısı artıyor

Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü, 2024 Dijital Haber Raporu'nu yayımladı. BBC Kültür Muhabiri Noor Nanji bu raporu irdeledi ve haber olarak paylaştı.  Rapora göre dünyada haber okumayan, dinlemeyen ve izlemeyenlerin sayısı artıyor. Haber takibinden uzaklaşılmasının en önemli nedeni ise yayımlanan haberlerin depresif, acımasız ve sıkıcı bulunması.

Rapora göre dünyada her 10 kişiden yaklaşık dördü (yüzde 39) bazen ya da sık sık aktif şekilde haberlerden uzak durduklarını söyledi. Bu oran 2017'de yüzde 29'du.

Raporun yazarları, Ukrayna ve Orta Doğu'daki savaşların, insanların haber takip etmemek istemesine katkıda bulunmuş olabileceğini söylüyor.

Raporda vurgulanan bir diğer nokta da, haberden kaçınma düzeyinin rekor derecede yüksek seviyeye ulaşması.

Bu yılki rapor için YouGov araştırma şirketi 47 ülkede 94 bin 943 yetişkinle görüştü.

Görüşmeler, dünya çapında milyarlarca kişinin ulusal ve bölgesel seçimler için sandık başına gittiği bir dönemde yapıldı.

Rapor için yapılan araştırmada, ABD dahil birkaç ülkede seçimlerin haberlere ilgiyi artırdığı ancak genel eğilimin aşağı yönlü olmaya devam ettiği tespit edildi.

Dünya çapında yapılan araştırmaya katılanların yüzde 46'sı, haber takibiyle çok ya da aşırı derecede ilgili olduklarını söyledi. 2017'de bu oran yüzde 63'tü.

İngiltere'de de 2015'ten bu yana haber takibine ilgi, yarı yarıya azaldı.

BBC'ye konuşan raporun baş yazarlarından Nic Newman, "Açıkçası haber gündemi son yıllarda özellikle zor oldu" diyor ve ekliyor:

"Salgını ve savaşları yaşadınız. Bu nedenle ister zihin sağlıklarını korumak istemek için, ister sadece hayatlarının kalanına devam etmek istemek için olsun, insanların haber takibinden uzaklaşması oldukça doğal bir tepki."

Nic Newman, haber takibinden seçici olarak kaçınmayı tercih edenlerin, bunu sıklıkla kendilerini "güçsüz" hissettikleri için yaptıklarını söylüyor:

"Bu kişiler, dünyada olup biten büyük olaylar üzerinde hiçbir etkileri olmadığını düşünenler.

"Bazıları, etraftaki haberlerin yoğunluğu karşısında giderek daha fazla bunalmış hissediyor. Diğerleri ise politikadan yorulmuş durumda."

Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü'nün 2024 Dijital Haber Raporu'na göre, kadınların ve gençlerin, etraftaki haber yoğunluğundan dolayı kendilerini yorgun hissetme olasılıkları daha fazla.

Rapor için yapılan araştırma, haberlere güvenin yüzde 40 oranında sabit kaldığını, ancak koronavirüs pandemisinin en yüksek olduğu döneme kıyasla bu oranın yüzde 4 oranında azaldığını gösterdi.

İngiltere'de bu oran az da olsa artarak yüzde 36'ye yükseldi. Ancak aynı oran 2016'daki Brexit referandumu öncesi yüzde 51'di.

BBC, İngiltere'de en güvenilir haber markası. Ülkede bu kategoride BBC'yi, Channel 4 ve ITV izliyor.

TikTok, Twitter'ı geçti

Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü'nün 2024 Dijital Haber Raporu'nda, son 10 yılda TV ve yazılı basın gibi geleneksel haber kaynaklarının izleyici kitlesinin keskin şekilde düştüğü, gençlerin haberleri internet veya sosyal medya aracılığıyla almayı tercih ettiği belirtildi.

İngiltere'de, rapor için yapılan araştırmaya katılanların yaklaşık dörtte üçü (%73) haberleri internetten aldıklarını söyledi. Bu oran TV için yüzde 50, yazılı basın için ise sadece yüzde 14 oldu.

Haber takibi için en önemli sosyal medya platformu, uzun süredir düşüşte olmasına rağmen hala Facebook.

YouTube ve WhatsApp birçokları için önemli haber kaynakları olmaya devam ediyor. TikTok da yükselişte ve ilk kez X'i (eski adıyla Twitter) geride bıraktı. 18-24 yaş arasındakilerin yüzde 23'ü, haber takibi için TikTok'u kullanıyor.

Video paylaşım uygulaması YouTube'u haber takibi için kullananların oranı yüzde 13. X için ise bu oran yüzde 10.

Raporda, bu değişimlere bağlı olarak videonun, özellikle genç gruplar için internette daha önemli bir haber kaynağı haline geldiği, en çok ilgi çekenlerin kısa haber videoları olduğu kaydedildi.

Raporun baş yazarlarından Nic Newman'a göre tüketiciler, kullanımı kolay olduğu ve çok çeşitli alanda ilgi çekici içerik sunduğu için videoyu benimsiyor. Ancak birçok geleneksel haber merkezinin kökleri hala yazılı metin temelli bir kültüre dayandığı için bu haber merkezleri, hikaye anlatımlarını yeni tekniklere uyarlamakta zorlanıyor.

Raporda belirtilen bir diğer nokta da, yayıncılar için haber podcastinin parlak bir nokta olduğu.

Ancak podcast hala genelde öncelikle iyi eğitimli izleyicilerin ilgisini çeken "azınlık etkinliği" olarak nitelendiriliyor.

Raporda, yapay zekanın özellikle siyaset veya savaş gibi ciddi konularda habercilikte nasıl kullanılabileceği konusunda kamuoyunda yaygın şüphe olduğu da vurgulanıyor ve şu tespite yer veriliyor.

"Yapay zekanın deşifre ve çeviri gibi perde arkası görevlerde, gazetecilerin yerine geçmek yerine desteklenmesinde kullanılması daha fazla rahatlık sağlıyor."