Çinliler, Balkanlar üzerinden AB ülkelerine kaçıyor: Özgürlük kalmadı

The Guardian Gazetesi, giderek artan sayıda Çinlinin, Balkanlar üzerinden Avrupa'ya gitmeye çalıştığını bildiriyor. 

Haberde, Çin yurttaşlarının Bosna Hersek üzerinden Avrupa Birliği (AB) ülkelerine girmek için tehlikeli yolculuklara çıktığı ifade ediliyor. 

2022'de Bosna'dan yasadışı yollarla AB ülkelerine girmeye çalışırken yakalanan 14 binden fazla kişiden sadece ikisi Çinliydi. Bu sayı 2023'te 148'e yükseldi. Bosna sınır polisine göre bunların çoğu AB üyesi Hırvatistan'a geçmeye çalışırken yakalanan kişilerden oluşuyor. Bu yılın ilk yarısındaysa Bosna üzerinden Hırvatistan'a girmeye çalışırken en az 70 Çin yurttaşı yakalandı. 

İkili bir anlaşma uyarınca Hırvatistan, ülkede kalma hakkı olmayan kişileri Bosna'ya geri gönderebiliyor. 2021'de üç Çinli bu şekilde Bosna Hersek'e gönderilmişti. 

Bosna'nın Çinli göçmenler için cazip bir durak olmasının nedenlerinden biri de komşusu Sırbistan gibi Çin yurttaşlarından vize istememesi. Göç işlemlerinden sorumlu devlet kurumu Bosna Hersek Yabancılar Servisi'nin sözcüsü Aleksandra Kovačević, ülkenin göç kurallarını ihlal edenler arasında Çinlilerin sayısının arttığına dikkat çekiyor.

Sözcü, Türk yurttaşlarının yanı sıra Çinlilerin de Bosna'ya yasal şekilde girip, daha sonra "Batı Avrupa ülkelerine yasadışı yollardan seyahat etmeye" çalıştıklarını söylüyor. 

Manchester Üniversitesi'nden David Stroup, Pekin'in pandemide uyguladığı katı denetimlerin ve Çin ekonomisindeki olumsuz gidişatın bu yeni göç dalgasını tetiklediğini savunarak şu yorumları paylaşıyor: 

Pandemideki tecrit uygulaması, normal şekilde hayatlarını yaşayan sıradan kişilerin bir anda devletin katı gözetimi altına girebileceği veya keyfi tecrit ya da hapsedilme uygulamalarına maruz kalabileceği hissini yarattı.

Guardian, Çin'i terk etme planlarının ülkedeki sosyal medyada "runxue" (kaçma felsefesi) adıyla anıldığına dikkat çekerek, bazı Çinlilerin öğrenci veya çalışma vizelerini kullanarak yabancı ülkelere taşındığını, Bangkok, Tokyo ve Amsterdam gibi şehirlerde "yeni diaspora topluluklarının" oluştuğunu yazıyor. 

Bu yılın ilk 8 ayında 569 Çin yurttaşı, Almanya'ya iltica başvurusunda bulundu. Bu sayı, 2022'deki toplam rakamın iki katından da fazla. Hollanda'daysa geçen yıl 409 Çinli sığınma başvurusunda bulunmuştu; bu sayı, 2022'de 151'di.

Gazetenin görüştüğü ve adını Zhang olarak değiştirdiği Çinli, önce ABD'ye gitmeyi planladığını, bunun için de Singapur-İspanya-Ekvador rotasına karar verdiğini anlatıyor. Ancak Zhang, Singapur'da Madrid uçağına binmesinin engellendiğini, yetkililerin kendisine "İspanya hükümetinin ülkeye girişine izin vermediğini" söylediğini belirtiyor. 

Bunun üzerine 10 yaşındaki oğlu ve 7 yaşındaki kızıyla uçağa binip Sırbistan'a, oradan da Bosna'ya gittiğini söyleyen Zhang, Hırvatistan'a girmeye çalışırken 4 kez polis tarafından yakalandığını ifade ediyor. Zhang, Çin'de baskıcı bir ortam olduğunu savunarak şunları söylüyor: 

İnsanların ifade özgürlüğünü muazzam ölçüde kısıtlıyorlar, kabul edemeyeceğim en önemli şey de bu. Ekonomik durum ikinci planda.

Adı Jing olarak değiştirilen Çin yurttaşıysa Saraybosna'dan 6-7 kez Hırvatistan'a girmeye çalıştığını söylüyor. Daha sonra vazgeçip Bosna'da sığınma başvurusu yaptığını belirten Jing, "Bundan bir şey çıkacağını sanmıyorum" diyor. Jing, X'te (Twitter) yayımladığı hükümet karşıtı yorumlar nedeniyle aldığı 8 aylık hapis cezasını tamamladıktan sonra Çin'den kaçtığını anlatıyor.

Çin'den ABD'ye kaçış

Diğer yandan son yıllarda, güney sınırından ABD'ye geçmeye çalışan Çinlilerin sayısında da artış kaydedildi. Resmi rakamlara göre Kasım 2023-Nisan 2024'te 24 bin 367 Çinli, Meksika sınırından ABD'ye girmeye çalışırken yakalandı. 

Çoğu göçmen, ABD'ye ulaşabilmek için Panama'dan Kolombiya'ya uzanarak Güney Amerika'yla Orta Amerika'yı birbirine bağlayan tehlikeli Darien Boşluğu'ndan geçmeye çalışıyor. Ekvador'a vizesiz girebilen Çinliler de bu rotayı takip ediyor. Fakat Ekvador, Çin'den gelen kişilerin sayısındaki "endişe verici artış" nedeniyle Pekin yönetimiyle yaptığı vizesiz giriş anlaşmasını haziranda askıya almıştı. 

Independent Türkçe, Guardian, CNN