31 Mart Azerbaycan Şehitlerini Rahmetle Anıyoruz

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Bugün 31 Mart Azerbaycanlıların Soykırımı Günü.

103 yıl önce bugün Ermeniler, Azerbaycan'da on binlerce sivili etnik ve dini gerekçelerle katletti. 26 Mart 1998 tarihinde Azerbaycan'ın Milli Lideri Haydar Aliyev'in kararıyla her yıl 31 Mart ''Azerbaycanlıların Soykırımı Günü'' olarak anılıyor.

Çarlık Rusyası'nın son dönemlerinde, daha önceden Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş olan Ermeniler, otorite boşluğundan da faydalanarak çevre köy ve kasabalardaki Azerbaycanlıları katlederek topraklarını ele geçirmeye başladı. 1905 yılında itibaren örgütlenen ve silahlanan Ermeniler, başta Bakü olmak üzere tüm bölgelerde karışıklıklar çıkararak Azerbaycanlıları yıldırma politikası yürüttü.

1918 yılının 30 Mart ve 3 Nisan arasında Bakü'de 12 bin Azerbaycanlı katledildi. Katliamlar Bakü ile sınırlı kalmadı. Mart-Nisan aylarında Şamahı, Kuba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıgabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde Ermeni ve Bolşevik çeteler 50 bin Azerbaycanlıyı katletti.

Katliamlar, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a yardıma gelmesi ve ülkeyi çetelerden temizlemesiyle son buldu. Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusunun yardımı ile Bakü 15 Eylül 1918'de işgalden kurtarıldı.

Azerbaycan'ın Milli Lideri Haydar Aliyev, 1998'de imzaladığı kararnameyle 31 Mart'ın "Azerbaycanlıların Soykırımı Günü" olarak anılmasına karar verdi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan mesaj

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, bugün nedeniyle bir mesaj yayınladı.

Mesajda şöyle denildi:

"31 Mart, Azerbaycanlıların Ermeniler tarafından katledilen kurbanlarının anıldığı Azerbaycanlıların Soykırımı Günü'dür.

103 yıl önce, Mart-Nisan 1918'de Bakü Sovyeti emrinde faaliyet gösteren Taşnak-Bolşevik silahlı grupları, Bakü'de ve diğer şehir ve ilçelerde on binlerce sivili etnik ve dini nedenlerle zulüm ederek katletti.

Etnik bir Ermeni olan Kafkasya Acil Komiseri Stepan Şaumyan, Azerbaycanlılara yönelik katliamlarda Bakü Sovyeti'nin 6 bin silahlı askerinin ve Taşnaksutyun Partisi'nin 4 bin askerinin yer aldığını itiraf etti.

Azerbaycanlılara yönelik soykırım Bakü, Şamahı, Kuba, Erivan, Zangazur, Karabağ, Nahçıvan ve Kars'ı kapsıyordu. 1918'in ilk 5 ayında yalnızca Guba'da 16 binden fazla insan öldürüldü ve 167 köy yok edildi. 2007 yılında Guba bölgesinde bulunan toplu mezar, Ermenilerin işlediği insanlık dışı eylemlerin görsel bir kanıtıdır.

Mart 1918 katliamları, ırk ayrımcılığı ve etnik temizlik temelinde Azerbaycanlılara karşı radikal milliyetçi Ermenilerin kasıtlı ve acımasız bir politikasıydı. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Hükümeti, Ermeniler tarafından işlenen ağır suçları araştırmak üzere 1918 yılında Olağanüstü Soruşturma Komisyonu'nu kurmuş ve Komisyon'un ortaya çıkardığı gerçeği halkın ve dünya toplumunun hafızasında muhafaza etmek için bir dizi önlem almıştır. 

Ruslar, Yahudiler, Polonyalılar, Gürcüler ve hatta Ermeniler de dahil olmak üzere dönemin en iyi avukatlarından oluşan Komisyon, sivillere karşı çeşitli nedenlerle suçlanan 194 kişi hakkında ceza davası açtı ve bunun neticesinde Bakü ile Şamahı'da 24 kişi tutuklandı.

Ancak Halk Cumhuriyeti'nin sona ermesiyle süreç durduruldu ve olayların tam olarak soruşturulması engellendi. Bu girişimden 80 yıl sonra 26 Mart 1998'de Ulusal Lider Haydar Aliyev'in imzaladığı "Azerbaycanlıların Soykırımı Hakkında" başlıklı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, bu korkunç olayları değerlendirerek 31 Mart'ı "Azerbaycanlıların Soykırımı Günü" ilan etmiştir.

Üzerinden bir asırdan çok zaman geçmesine rağmen Azerbaycanlılara karşı etnik temizlik politikası yürütmeye devam eden Ermenistan, Dağlık Karabağ ve çevresindeki 7 bölgeyi yaklaşık 30 yıl işgal etti. İşgal sırasında Ermenistan'da ve işgal altındaki Azerbaycan topraklarında yüz binlerce Azerbaycanlı'ya etnik temizlik yapıldı.

Ermenistan, Şubat 1992'de Hocalı Soykırımı da dahil olmak üzere çok sayıda savaş suçu ve insanlığa karşı suç ve soykırım eylemleri gerçekleştirdi. Azerbaycan'a yönelik bir sonraki askeri provokasyona cevaben 27 Eylül 2020'de başlatılan askeri operasyonlarda Ermeni silahlı kuvvetleri kasıtlı olarak Gence, Berde, Terter ve Azerbaycan'ın diğer şehirlerindeki sivilleri füze saldırılarıyla hedef aldı. Böylece Ermenistan, bir asır önceki Mart soykırımının anılarını geri getirdi.

Mart soykırımının masum kurbanlarını hatırlatarak Ermenistan'ın bu güne kadar Azerbaycan halkına yönelik soykırım, insanlığa karşı suç, ırk ayrımcılığı ve etnik temizlik politikasını şiddetle kınıyor ve bu tür suçların önlenmesi için Ermenistan'ın cezasız bırakılmasına bir son verilmesi çağrısında bulunuyoruz. Ermenistan'ı uluslararası yükümlülüklerine uymaya çağırıyoruz. Azerbaycan da barışı sağlamak ve cezasızlığı sona erdirmek için gerekli tüm yasal önlemleri alacaktır."

Mart 1918'de ne oldu?

1917 Ekim Devrimi’yle Bolşeviklerin Rusya’da yönetimi ele geçirmesinden sonra Bolşevik yönetimi Bakü’de iktidara gelebilmek adına Ermeni çeteleriyle iş birliği yaptı.

30 Mart tarihinde Ermeni kilisesi etrafında toplanan Ermeniler, mahalle baskınlarına başladı. Silahsız, masum sivil halk, havadan ve denizden bombardımana tutuldu.

Amaçlanan çok açıktı, bölgeden Türk ve Müslüman nüfusu tamamen temizlemek. O günleri, Bakü’deki İngiltere Konsolosu Mac Donel, ‘’Şehirde cesetlerden başka Müslüman kalmamıştı’’ sözleriyle ifade edecekti.

1918 yılında 30 Mart ve 3 Nisan arasında Bakü'de 12 bin Azerbaycanlı katledildi. Katliamlar Bakü ile sınırlı kalmadı. Mart-Nisan aylarında Şamahı, Kuba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıgabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde Ermeni ve Bolşevik çeteler 50 bin Azerbaycanlıyı katletti.

Kimi diri diri toprağa gömüldü… Kimi kurşuna dizildi… Kimi de canını kurtarmak için sığındığı ibadethanelerde diri diri yakıldı… 

Katledilenler toplu mezarlara gömüldü. 2007 yılında Guba bölgesinde bulunan toplu mezar, Ermenilerin işlediği insanlık dışı eylemlerin görsel bir kanıtıdır.

18 Eylül 2013'te Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Guba Soykırım anıtının açılışına katıldı.

Katliamlar genişleyerek devam ediyor, Azerbaycan Türkü'nün sessiz çığlığı bir türlü duyulmuyordu. Ta ki Osmanlı Devleti kardeş ülkenin yardımına koşana dek.

Birinci Dünya Savaşı’nda 10 cephede savaşmasına ve zor durumda olmasına rağmen, Osmanlı Devleti zulme dur demek için Nuri Paşa komutasında Kafkas İslam Ordusu’nu yardıma gönderdi. Kafkas İslam Ordusunun yardımıyla kısa sürede Azerbaycan topraklarından Ermeni ve Bolşevik güçlerini temizledi, 15 Eylül’de Bakü kurtarıldı. 2 ay sonra 28 Mayıs 1918'de Azerbaycan Halk Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti. Bakü başkent oldu.

Bağımsızlık, 1920 yılında Sovyet işgaline kadar devam etti.

(Haber Global)