Eski MİT yöneticisi Eymür ile söyleşinin ikinci bölümü: "Başka türlü konuşma imkânı yoksa işkence olabilir, çünkü çok inatçı tipler var!.."

BURSA ARENA / Haber Merkezi

T24'ten Gökçer Tahincioğlu'nun, Eski MİT Kontrterör Daire Başkanı Mehmet Eymür'le yaptığı geniş söyleşinin ikinci bölümünde, 1970'lerden bu yana katıldığı operasyonlar, tartışmaların odağında yer aldığı olaylarla ilgili değerlendirmeleri yer alıyor. Bu bölümde Eymür ilk kez MİT'te yapılan işkencelerden ve kendisinin de işkence yapmış olduğundan söz ediyor. 1980'lerde çok tartışılan Babalar Operasyonu'nun kendi talebiyle değil Genelkurmay'ın talimatıyla yapıldığını söylüyor. Bu başlık özellikle bugün için önemli görünmeyebilir. Ancak darbe sonrası iktidar savaşlarının anlaşılması bakımından "Babalar Operasyonu" önem taşıyor.

Eymür, söyleşide, Gladio'nun Türkiye'deki yapılanması konusunda net işaretler veriyor. Bildiklerinin daha fazla olduğuna kuşku yok. Ancak işaretleri önemli.

Eymür, tüm bu konularda konuşurken, oldukça rahat ve kendinden emin görünüyordu. Röportajın ilk bölümünde yer alan, "Benim için devletin yaptığı her şey meşrudur" sözleri de bunun göstergesi zaten. Eymür'e göre bu noktada önemli olan, devlet görevlilerinin menfaat odaklı davranmaması. Eymür, 1970'lerden bugüne, Kızıldere'den Ergenekon'a kadar uzanan tanıklıklarını anlatırken bu bakış açısını hep sürdürüyor. Tahincioğlu tarafından Eymür'e yöneltilen sorular ve yanıtları şöyle:

"Genelkurmay istedi, biz yaptık"

- ‘Babalar operasyonu' halen konuşuluyor. Genelkurmay'dan izin istemiştiniz yapabilmek için.

Hayır, Genelkurmay istedi o zaman Dündar Kılıç'ın alınmasını. Özellikle istemişlerdi. Bilmiyorum nedenini ama biz o yüzden yaptık. Bazı paşalarla da ilişkisi vardı, ondan tahmin ediyorum.

-Dündar Kılıç'ın size yönelik ağır suçlamaları var. İşkence yaptınız mı?

İşkence sayılmaz. Zaten oraya düşmek işkence sayılır. Gözleri kapalı devamlı, küçük bir hücrede kalıyor. Oraya düşmek yeterli.

-Hep bahsediliyor ama kaba dayak, elektrik vs. gibi yöntemlerden. O yöntemler yok muydu?

Vardı.

-Siz yaptınız mı?

Yapmışımdır.

-Pişmanlık duyuyor musunuz?

Duymam, çünkü aşırı bir şey yapmadık. Daha çok taktikleri kullanmak istedim. Bizim hanım arkadaşları bağırtırdık. "Kızını aldık" derdik sonra suçluya. Bağıran bizim arkadaşımız. "Konuşacaksan konuş sıkıntıya girecekler yoksa" derdik mesela. Tiyatro yapardık biraz.

-Bu işkence değil mi, teşkilatta bunun eğitimi var mı?

Bizim meslekler akıl mesleği. Aklın varsa formüller buluyorsun. İlla işkence yapmak şart değil. Mühim olan konuşturabilmek.

-Hanefi Avcı mesela, işkence yaptığını ama pişmanlık duyduğunu söylemişti.

Ben kendisini pek sevmem. Pişmanlıktan yararlanan bir sürü Kürdü çok kullandı. Onların kirli işleri vardı. Elinde bir sürü polis memuru varken başka adamları kullanması, boyundan büyük işler. Yurtdışında polisin öyle bir görevi yok. Örgütlenmeler kurmaya kalktı. PKK'ya karşı. Örgütleri kuranları falan öldürmek amaçlı. Ekip yolladı Öcalan için. Bir şey yapamadan döndüler.

-Siz de operasyon yaptınız Öcalan için, sizinki neden planladığınız gibi gitmedi?

Maşallah her yerden engel aldık. Bugün cezaevinde olan Çevik Bir. O zaman istihbaratın başında. 1 ton patlayıcı aldık. Ertesi gün Cumhuriyet gazetesinde yazı çıktı, "MİT patlayıcıyı ne yapacak" diye. Cumhurbaşkanından, siyasilerden izin aldık. MİT Müsteşarı bile yapamaz izin almadan. İzin almadan nasıl yapacağız. Genelkurmay Başkanı ve Cumhurbaşkanı okeylemişti zaten. Takdim yapmıştık. Elimizdeki bilgileri bildirmiştik. Güzel bir takdimdi. Çalışmalardan bahsettik. Tamam dediler. Devam ettik. Yeşil vardı. Bir de asker şahıslar vardı. Oraya yolladığımız resmi görevliler vardı gizlice giren. Esasen başarısız da denilemez. Apo'yu öldüremedik ama öyle büyük bir patlama yaptık ki Suriye ürktü. O zamanki Kara Kuvvetleri Komutanı'nın bir beyanı oldu. O konuşmadan sonra Suriye'den çıkarttılar. Yani ön ayak oldu. Bir başarıdır. Korkuttu çünkü Suriye'yi. 17 metre çukur açılmış patlamanın olduğu yerde.

-Kızıldere'de ve Ulaş Bardakçı'nın öldürüldüğü operasyonda yargısız infaz yapılmadı mı?

Bu operasyonlarda vardım. Yargısız infaz yoktu, ben de ölebilirdim. Milim kaldı ölmeme… Bardakçı'nın kaldığı eve gittik. Kolejli bir kızın eviydi. Bina sahibi Mahmut Dikler'di. Siyasi şubenin başıydı Dikler. Evde girdik arama yaptık. Peruk buldum ben bir odada, yatak odasında. Aldım peruğu evin kiracısı olan Lale Arıkdal'a gittim, bu peruk kimin dedim. O arkadaşımın dedi. O arada bir kıyamet koptu. Benim girdiğim odaya giren polis memuru, fermuarlı dolabı açıyor. Ben de bakabilirdim orada, bakmadım. Kıza sormam beni kurtardı. Polis memuru yaralandı. Ağır yaralandı. Karnından yedi. O da ateş ediyor, dolap yıkılıyor. Ulaş Bardakçı böyle öldü. Dışarıdan da ateş açtılar bizimkiler. "Biz varız içeride" dedik. Hayatta kalmamız tesadüf. Kızıldere'de de yok yargısız infaz. Biz bir kere çok ikna etmeye çalıştık. Sonra keskin nişancı vuruyor Mahir Çayan'ı, öyle başlıyor. Damdayken vuruyor.

-Siz niye bu operasyonlardasınız?

Çayan'lar (Maltepe Cezaevi'nden) kaçtıktan sonra Memduh Ünlütürk paşa bu işle ilgilendi. Sonradan öldürdüler. Benle Süleyman Yenilmez albay, ikimizi ona yardımcı görevlendirdiler. Zırhlı birliğe gittik, teğmenler, üsteğmenler geliyor. Anlatıyorlar. Hiçbir şey yok. Nasıl kaçtıkları araştırılıyordu. O arada Fuzuli Yazıcı isimli teğmen, tutuklulardan Rüçhan Manas'la evlenmek istiyor. Dilekçe veriyor. Öğreniyoruz ki nöbetçi iken kız bunu etkilemiş. Bunu angaje etmişler. Her türlü yardımı yapmış. Bunu sorguya aldık, Yazıcı'yı. Ziverbey'de onun sorgusunu yaptım. Genç bir çocuktu. Ağlamaya başladı. Başta böbürleniyordu, "Gözlerimi kapatmayın, ben askerim" diyordu. "Yaparız" dedik. "Burada usul böyle" dedik. Neticede örgütün çökertilmesi onun konuşması ile başlamıştır. Halka halka büyüdü operasyon. Bu insanları terör örgütü olarak görüyordum elbette. Perinçek'in durumu daha değişikti. Entelijans faaliyeti onunki.

-Ziverbey Köşkü'nde başka kimleri sorguladınız?

Ziverbey zaten kısa süre kullanıldı. O dönemin sorgularında bir ay falan çalıştım. (Ziverbey'de sorgulanan ve Ziverbey Köşkü adlı kitabı yazan) İlhan Selçuk'ların döneminde yoktum.

-Ziverbey bir işkence merkezi miydi?

Herkese yapılıyor diye söylemek mümkün değil. Ama yapılan da vardı. Mesela bir kurye vardı. Bana dert yanardı. Bugün elektrik tedavisi yok mu, romatizmalarım azdı diye dalga geçiyordu. "Başka türlü konuşma imkânı yoksa işkence olabilir, çünkü çok inatçı tipler var!"

-Bu size normal mi geliyor. Sistematik işkence yöntemleri bunlar. Bunların suç olması gerekmez mi? Ama siz hâlâ devlet için gerekli, diyorsunuz.

Hayır, başka türlü konuşma imkânı yoksa olabilir. Hâlâ da öyle düşünüyorum. Çünkü çok inatçı tipler var. Başka türlü konuşturmak çok zor.

-Ama hep bu şekilde birisini konuşturmak suç, hem de bu yöntemle insanın üstüne suç da atılabilir…

Sorguculuk o hakikati öğrenebilme meselesi zaten. Bir tek işkence yapmak değil sorguculuk.

-Çok sayıda insan faili olmadığı eylemleri üstlenmek zorunda kalmadı mı?

Vardı, iyi sorgucu arkadaşlarımız vardı.

-Peki bitti mi, bu yöntemler uygulanıyor mu?

E daha ağırları var. Ölümler var. Kayıp MİT mensubu var sorguya alınan…

-Çok sayıda kişi ortadan kayboldu, bunlar istihbarat operasyonu mudur?

E tabii öyle. Ayrıca kimse işkence yapmayı muteber bir şey gibi görmez. Ancak sadist ruhlu insanlar böyle bakar. Ama çok büyük bir kavganın içerisine giriyorsunuz. O kavgada galip gelmeniz lazım. Yoksa ipin ucu kaçıyor.

-Karşıdakini hasım olarak mı görüyorsunuz?

Tabii.

-90'larda yapılan operasyonların bazıları nedeniyle Türkiye, AİHM'de mahkûm oldu. Yargısız infaz mahkûmiyetleri var. Yakın mesafeden atış, işkence...

Onları tasvip etmiyorum. Bildiğim kadarıyla, çok bilmiyorum. Arşivlerde olmayan çok konular vardır…

-Yapılan ya da engellenen başkaca eylemler var mı, Murat Bozlak'a (eski HADEP Genel Başkanı) suikasti engellediğinizi söylemiştiniz.

Kaşif Kozinoğlu, bana bağlıydı ama o planlamış. Ben onun tahkikatını yaptım. Engelledik.

-Somut engellenen başka olay?

Yavuz Ataç (eski MİT mensubu) olayı var, Amerikalılarla çalışan. Yazılı bilgiler var hakkında. Çakıcı'ya pasaport verme olayı var kendisinin. Benim makamımı bastı. Silah koymuş beline geldi. Zorla içeri girdi. Yumruk yumruğa girdik. Bundan dolayı ikimiz de ceza aldık. Çakıcı'nın mesajını getiriyormuş. Tehdit etti beni resmen. Çakıcı yakalansın istiyordum ben Amerika'da. Çakıcı'yı yoksa biz sadece bir operasyonda kullandık. Almanya'daki bir operasyondu. PKK'ya karşı bir operasyon. Başarısız olundu bu operasyonda. Hatta sızma oldu… Ben başka bir görev vermedim. O tarihlerde Korkut Eken eğitimini veriyordu. Çakıcı'nın iki sağlam adamı vardı. Onlar bu işlerdeydi. Biri öldü. Eken, puanının düşük olduğunu söylüyordu.

-MİT alıp böyle yetiştiriyor muydu?

İşte alıp böyle eylemlerde kullanılacaksa olabilirdi, eğitim verilirdi.

-Maraş, Çorum, Sivas katliamları var, yöntem bu mudur? Gladio böyle mi oluşur?

Ordu yapıyordu bazı eğitimleri. Bu konularla ilgisini bilmem ama. Gladio dedikleri yapı böyledir.

-Ergenekon'da etkiniz var mı, savcılara bilgi verdiniz mi operasyonun başında?

Ben Ergenekon'un yine Perinçek'in başında olduğu yapıdan çıktığını sanıyorum. O belgeler onun masasından çıktı. Türkiye'ye çok zarar veren bir adam Perinçek. Ben televizyonlarda kaç kere "Hiram Abas'ı öldürten sensin" diye söyledim. Ama hiçbir savcı harekete geçmedi. Bilakis, hakaret etti diye tazminat istiyor. Veli Küçük de vardı bu işin içinde. Veli Küçük bu işlere çok meraklı. Perinçek de meraklı. Ben Zekeriya Öz'le görüştüm. Bildiğim şeyleri söyledim. O beni aldırdı önce. "Sanık olarak mı tanık olarak mı aldıralım" dedi. "Siz bilirsiniz" dedim. "Ama birkaç sene sonra size de aynı şeyleri soran olursa beni hatırlayın" dedim.

Ben Ergenekon operasyonunda doğru hareket edilmediğini düşünüyorum. Bir yapı var. Ama bu çizilen yapı mı başka şey mi bilmiyorum. Gladio dediğim yapı hâlâ olabilir. "Basında çok MİT'çi vardır"

-Ergenekon'da itirafçı olarak kullanılan Tuncay Güney size mi bağlıydı?

Hiç alakam yok. MİT elemanlığı yapmış. Nuri Gündeş'lerin zamanında yapmış. Ben onunla ilgili ‘çift meslekliler' diye yazdım. Veli Küçük'ün adamıydı.

-Basında bu kadar MİT'çi var mı?

Çok vardır.

-Geriye baktığınızda gerçekten hiç pişmanlık duymuyor musunuz?

Gençken daha serttik. Hatalarım muhakkak olmuştur. Ama hep bunu söylerim. Kitabımda da yazdım. Çok hatam oldu, hataları bıraka bıraka düzgün olmaya çalıştım. Hatalardan ders çıkarttım. Ama hâlâ bazen hiddetleniyorum. Şunu verseler de bir sorgulasalar, diyorum.

Mehmet Eymür kimdir? 1943 yılında İstanbul'da doğan ve Milli İstihbarat Teşkilatı MİT'te göreve başladığı günden itibaren alışılmadık bir istihbaratçı profili çizen Mehmet Eymür, 1970'lerde THKP-C'nin önde gelen isimlerinden Ulaş Bardakçı'nın İstanbul'da bir evde, Mahir Çayan ve arkadaşlarının da Kızıldere'de öldürüldükleri operasyonlara katıldı. Adı tarihe işkencelerle geçen MİT'in sorgu üssü Ziverbey Köşkü'ndeki sorguculardan biriydi. 1983'te kurulan MİT Kaçakçılık Şubesi'nin başına müdür olarak atandı. Bu görevdeyken Emniyet Kaçakçılık ve Harekât Dairesi Başkanı Atilla Aytek'le birlikte meşhur ‘Babalar Operasyonu'nu gerçekleştirdi. O dönemde aralarında Dündar Kılıç ve Behçet Cantürk'ün de bulunduğu yeraltı dünyasının ünlü isimlerini sorguladı. Silah kaçakçılığı konusunda çalıştı ve birçok yurtdışı operasyona katıldı. Bu operasyonlarda kimi zaman ilişkileri nedeniyle eleştirildi. Suikast sonucu öldürülen MİT mensubu Hiram Abas'ın en yakın çalışma arkadaşı olarak tanınan Eymür; hazırladığı eski Genelkurmay Başkanı Necdet Üruğ, Ünal Erkan ve Mehmet Ağar'ı hedef alan ünlü MİT Raporu nedeniyle 10 Haziran 1988'de MİT'ten ayrıldı. Kısa süre sonra kuruma yeniden döndü ve 1995'te Kontrterör Daire Başkanı olarak çalışmaya başladı. Eymür 1997'de Washington'a gönderildi. Bir yıl sonra merkeze çekildi. MİT'ten uzaklaştırılıp Şeker Fabrikası'na atandı. Bir yandan bu atamaya karşı dava açtı, diğer yandan emekliliğini isteyerek ABD'ye döndü. Burada "atin.org" adlı internet sitesini açarak, kritik / tartışma yaratan bilgiler paylaştı. 2002'de Türkiye'ye döndükten sonra kumarhane/casino sektörünün önde gelen isimlerinden Sudi Özkan'ın danışmanlığını yaptığı, hakkındaki iddialar arasındaydı. Ergenekon operasyonları sırasında hakkında gözaltı kararı çıkartılan Eymür'ün, savcılara ayrıntılı bilgiler veren isimlerden biri olduğu öne sürüldü.