Savaştan diplomasiye, Putin için mevcut senaryolar neler?

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasının ardından akıllara gelen tek soru şu; Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’daki savaşı kazanabilir mi?

AFP’nin haberine göre, Rus taarruzunun başlamasından bir ay sonra, durum şüphesiz Putin’in hayal ettiğinden daha zor görünüyor.

Ancak uzmanlar, Rus liderin hedeflerine ulaşmak için hala bedel ödemeye hazır olduğunu düşünüyor.

Putin’in gerekirse bu zor durumdan çıkmak için diplomatik kapıları da var, ancak tüm Ukrayna’yı işgal etmeyi seçmesi halinde ciddi zorluklarla mücadele etmesi gerekiyor.

Savaşın hedefleri neler?

Putin’in Ukrayna’nın ‘tarafsız’ ve ‘silahsız’ olması, yani NATO’ya katılmaması gerektiği yönündeki hedefleri değişmedi.

Öte yandan Kremlin, Batı dünyasının gözünde bir direniş sembolü haline gelen Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in devrilmesi konusunu artık gündeme getirmiyor.

Rus saldırısı beklenmedik bir Ukrayna direnişiyle karşı karşıya kalıyor.

Bu durum, 2014 yılında Kırım’ın ilhakından Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’e verilen desteğe kadar askeri başarılar elde etmeye alışmış olan Kremlin için meseleleri karmaşıklaştırıyor.

Clermont Auvergne Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Frederic Charillon konuya dair şu yorumu yaptı:

“Putin hala bu durumun böyle devam etmeyeceğini ve direniş ne olursa olsun askeri gücü sayesinde kendi iradesini kitlesel olarak empoze edeceğini düşünüyor. Rus ordusunun karada karşılaştığı zorluklar ve Rusya’ya yönelik yaptırımlar ile karşı karşıya kalan Putin, giderek daha fazla bir ‘yıkım ve ceza’ savaşına doğru ilerliyor.”

Carnegie Moskova Merkezi’nden uzman Tatiana Stanovaya ise, “Soru, Putin’in neyi elde etmek istediği değil, nasıl ve ne pahasına almak istediğidir. Bu zaman alacak, daha fazla soruna neden olacak. Ancak başka seçeneği olmadığına ve Rus nüfuzunu yeniden kurma konusunda tarihi bir görevi olduğuna inanıyor” dedi.

Savaşı ne pahasına olursa olsun kazanmak

Ülkenin doğusunda kuşatma altındaki Ukrayna ordusu çökerse, Rusya Fransa’dan daha büyük, yaklaşık 40 milyon nüfuslu bir ülkeyi potansiyel olarak kontrol edebilir ve NATO’ya karşı bir tampon bölge görevi görebilir.

Ancak bu durum, Rusya’nın kendisini bir isyanla karşı karşıya bulma riskini de taşıyor.

Frederic Charillon, “Bir isyan hareketi karşısında bir bölgeyi kontrol etmek çok zordur” diyerek, ABD’nin aynı zorlukla Irak ve Afganistan’da karşılaştığını hatırlattı.

Analistler, Rusya’nın kimyasal silah kullanımı veya insani yardım konvoylarını hedef alma gibi adımlar atabileceğinden endişe ediyor.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nde (ECFR) uzman olan Marie Dumoulin konuya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“Kiev’in kontrolünü çok hızlı bir şekilde ele geçirmek ve Ukrayna hükümetini devirmek için muhtemelen bir yıldırım savaşı olan ilk plan işe yaramadı. Şimdiki en olası sonuç, Putin’in çabalarını yoğunlaştırması ve Ukraynalıları teslim olmaya zorlamak için kirli bir savaş stratejisine geçmesidir.”

Çıkış kapıları var mı?

Durum tökezler veya çözümsüz kalırsa, Vladimir Putin Kiev’den siyasi tavizler alarak ve bazı alanlar üzerinde kontrolü sürdürerek itibarını kurtarabilir.

Kremlin’in eski basın danışmanı, şimdi ise bağımsız siyasi analist olan Abbas Gallyamov, “Putin için anahtar olan şey güç, baskı ve zaferdir. Kazanımlar elde etmeden geri adım atmaz. Ukrayna’nın tarafsızlığı konusunda bir anlaşmaya ihtiyacı var. Ancak bu açıkça yeterli değil. Ayrıca Kırım’ın yanı sıra Luhansk ve Donetsk’ten Rus yanlısı ayrılıkçıların cumhuriyetlerinin bağımsızlığının tanınmasını istiyor” şeklinde bir değerlendirme yaptı.

Rusya ayrıca, Kırım’ı kara yoluyla Rusya’ya bağlamak için Ukrayna’nın güneydoğusundaki toprakların ve özellikle kuşatma altındaki Mariupol şehrinin kontrolünü ele geçirmeye istekli olabilir.

Askeri birlikleri daha sonra batıya, Karadeniz’deki Odessa limanına doğru ilerleyebilir.

Putin’e yönelik tehditler

Fransa Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (IFRI), savaşın ‘hızlı bir çözüm olasılığı olmadan’ uzun sürmesi halinde, gerilimlerin daha da kötüleşerek ‘Kremlin’in güç sisteminin çöküşüne’ yol açmasının olası olduğuna vurgu yaptı.

Ülkedeki zengin ve güçlüler de dahil olmak üzere rejimdeki bazı aktörler ve güvenlik servislerinin başkanları, bazı analistlerin öne sürdüğü gibi Putin’den ‘durmasını’ istemeyi ve hatta onu görevden azletmeyi düşünme eğiliminde olabilir.

Ancak Tatiana Stanovaya, “Şu anda Rus seçkinleri içinde buna dair bir işaret görmüyorum. Savaş bu seçkinlerin bir kısmını şok etmiş gibi görünse de, siyasi olarak buna karşı durmaya henüz hazır değiller” dedi.

Moskova / Şarku’l Avsat