Yerel seçimlere 1 ay kala iktidar ve muhalefet cephelerinde hangi hesaplar yapılıyor?

Türkiye geçen yıl Mayıs ayında yapılan seçimlerden 10 ay sonra, 31 Mart Pazar günü bu kez yerel yöneticileri belirlemek için sandık başına gidecek. Merkezi yönetim değişikliği olmayacağı için iktidar kanadını temsil eden Cumhur İttifakı’nda yerel seçimlerdeki en önemli başarı ölçütü, mevcut belediyelerini koruyup, 2019’da kaybettiği İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni (İBB) yeniden geri almak. İttifakların dağıldığı ve kendi adaylarıyla yarışma kararı alan muhalefet partilerinde ise yerel seçimler liderlik ve parti kadroları açısından bir “varlık-yokluk sınavı” anlamı da taşıyor.

Yerel seçimlerin kritik olarak görüldüğü İstanbul için iktidar kulislerinde en çok “başa baş” yorumu yapılıyor. CHP’de ise İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun “taban ittifakı” ile seçimin kazanılacağı hesabı yapılıyor. İktidar ve muhalefet kulislerinde Antalya, Hatay, Eskişehir, Siirt, Şanlıurfa, Balıkesir, Nevşehir, Ordu, el değiştirmesi olası iller arasında gösteriliyor.

Aday belirleme ve seçim bildirgesi-aday tanıtım süreçlerini tamamlayan siyasi partilerin liderleri bir süredir sahada.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) bu hafta çalışmalarına seçim sonrasına kadar ara vermesinin ardından, milletvekilleri ve parti yöneticileri Mart ayı boyunca yoğun bir seçim mesaisi yürütecek. Ancak gerek iktidar, gerekse muhalefet cephesinde, şimdiden seçim sonuçlarına ilişkin ince hesaplar yapılıyor.

İktidar cephesi İstanbul için umutlu, Ankara 'sürpriz' görülüyor: 'DEM Parti belirleyici olacak'

AKP ve ittifak ortağı MHP’de seçim başarısının en önemli ölçütü İstanbul’u kazanmak olarak görülüyor. AKP kulislerinde İstanbul’un zor bir sınav olacağı göz ardı edilmiyor ve “şu anda başa baş bir yarış olduğu” belirtilirken, her geçen günün AKP adayı Murat Kurum lehine olduğu yorumu yapılıyor.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun, “Erdoğan karşıtlığı” üzerinden seçmenini konsolide etmeye çalıştığına dikkat çeken AKP kaynakları, 2019 seçimlerinin tersine, Cumhurbaşkanı ve parti lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın taktik değiştirdiğine işaret ediyorlar. 2019’da “yanlış aday tercihine ve teşkilat-aday koordinasyonundaki eksiklere" dikkat çekiliyor ve bu hatalardan artık ders çıkarıldığı savunuluyor:

“İsteksiz bir Binali Yıldırım sahada yetersiz kaldı. AK Parti teşkilatı ile yaşanan sürtüşme de kaybı büyüttü. Buna rağmen seçim çok küçük oyla kaybedildi. İkinci seçimde İmamoğlu tepki oyu aldı, asıl ilk seçime bakmak gerekiyor.

“Şimdi Cumhur İttifakı’nın teşkilatı ile de uyumlu, çok istekli, projeleri olan bir adayı var. Onlarca hizmet, imkan vaat eden proje sunuyor. Murat Kurum’un kimseyle polemiğe girmeden kendi gündemini oluşturarak çalışmasını sürdürmesi bize kazandıracaktır.”

AKP'de, İmamoğlu’nun Erdoğan gibi İBB’den, ülke siyasetinde önemli bir aktör olma hedefi koyduğu ancak belediyecilik hizmetlerinde sınıfta kaldığı yorumu yapılıyor. Bu nedenle 2019’da İmamoğlu’na oy veren seçmenin, bu davranışını sürdürse de, İBB Başkanı'nın 5 yıllık icraatına bakarak oy verecek yeni seçmen sayısının son derece sınırlı olacağı, bu durumun da İmamoğlu’nun seçimi kazanmasına yetmeyeceği görüşü savunuluyor.

Seçimin başa baş geçeceği tahminleri yapılan İstanbul için AKP de DEM Parti’nin oylarının belirleyici olacağı görüşünde. DEM Parti’nin yüzde 4’ün üzerinde bir oy almasının Kurum’u, altında almasının ise İmamoğlu’nu yeniden başkanlık koltuğuna taşıyacağı yorumu yapılıyor.

AKP ve MHP, Ankara’dan ise çok umutlu değil. Ankara bu nedenle, “kazanılması sürpriz il” olarak görülüyor.

KAYNAK, GETTY IMAGES

AKP Şanlıurfa için endişeli: 'Yeniden Refah oyları bölerse DEM Parti kazanabilir'

AKP, CHP’nin gözünü diktiği illerden Balıkesir ve Bursa’da kaybetme endişesi yaşamıyor, buna karşın partide Hatay, Antalya ve Eskişehir’in CHP’den alınacağı hesabı yapılıyor.

Yeniden Refah Partisi’nin (YRP) İstanbul’da seçim sonuçlarına etkisinin sınırlı olacağı savunulurken, daha küçük yerlerde bu partinin "oy bölerek AKP’ye seçim kaybettirebileceği" endişesi dile getiriliyor.

Bu yerlerin başında YRP'nin eski AKP milletvekili Kasım Gülpınar’ı aday gösterdiği Şanlıurfa geliyor.

AKP’nin yeniden aday gösterdiği Zeynel Abidin Beyazgül’ün 5 yıl önce seçimi yaklaşık 500 bin oyla aldığına dikkat çeken iktidar partisi kaynakları, Gülpınar’ın seçimi kazanamayacağını ancak yaklaşık 150 bin oy alması halinde DEM Parti’nin aradan sıyrılarak seçimi kazanabileceğini, bu nedenle endişeli olduklarını söylüyor.

CHP, İstanbul'da 'taban ittifakına' güveniyor

İstanbul’da ittifaksız seçime giden CHP "taban ittifakına" güveniyor. CHP’de de, DEM Parti Eş Belediye Başkan Adayları Meral Danış Beştaş ve Murat Çepni'nin alacağı oy oranının sonucu belirleyeceği yorumu yapılıyor. Ancak DEM Parti dahil, muhalif seçmenin AKP karşıtlığı üzerinden İmamoğlu’na yöneleceği beklentisi dile getiriliyor.

İmamoğlu’nun belediye başkanlığı gücü ile seçime girmesinin avantajlarına dikkat çeken CHP kurmayları, İBB Başkanı'nın kamuoyundaki tanınırlığı ve iktidar partisi tarafından eleştirilse de “Türkiye’nin geleceğinde yer alacak siyasi aktör” imajının seçmende pozitif etkisi olduğunu savunuyorlar.

AKP'nin tersine CHP’de, İmamoğlu’nun en güçlü özelliği “belediye başkanlığı dönemindeki icraatları” gösteriliyor. Her ne kadar muhalefet cephesinde ittifak olmasa da, İmamoğlu’nun yerel düzeyde muhalefeti lehine örgütleyebileceğine inanılıyor.

Sancılı bir aday belirleme süreci geçiren CHP’de, 2019’da ittifak desteğiyle sağlanan başarının tekrarlanması kolay görülmüyor. Hatay ve Antalya ve Artvin’in kaybedilmesinin sürpriz olmayacağı konuşulan partide, Eskişehir, Antalya ve Adana seçimin en kritik geçeceği iller olarak görülüyor. CHP, Balıkesir, Bursa ve Manisa’da ise bu kez ipi göğüsleme hesabı yapıyor.

İYİ Parti’de seçimi 'az hasarla' atlatma hesabı: '2028’in belirleyicisi oluruz'

CHP ile ittifak köprülerini atan İYİ Parti ilk kez kendi adaylarıyla yerel seçimlere giriyor. İttifaksız seçim kararı nedeniyle arka arkaya istifaların yaşandığı İYİ Parti’de, seçimlerdeki başarı kriteri oy oranından çok, “kazanılacak belediye” sayısı üzerinden ifade ediliyor.

Eski AKP’li belediye başkanlarının aday gösterildiği Ordu Büyükşehir ve Nevşehir’de seçimi kazanmaya yakın olduklarını düşünen İYİ parti yöneticileri, mevcut belediye başkanlarının sayısını en az iki katına çıkarmayı umuyor.

Seçimlerde kaybedilse de kazanılsa da parti yönetiminin ve Genel Başkan Meral Akşener’in bunun sorumluluğunu alacağına işaret edilirken, “Sahada çok olumsuz bir hava görülmüyor. Eğer bu seçimi az hasarla atlatırsak 2028’in belirleyici partisi oluruz” yorumu yapılıyor.

'Sadece CHP değil, AKP’ye de kaybettiriyoruz'

İYİ Parti’nin seçimlere tek başına girme kararına CHP’lilerin, “Oyların bölünmesinin AKP’ye yarayacağı” eleştirisi yaptığı biliniyor. Ancak İYİ Partililer, bazı yerlerde aday çıkarmalarının AKP’ye kaybettireceği görüşünü dile getiriyorlar.

MHP’nin kurucu lideri Alparslan Türkeş’in kızı Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş’in Adana Büyükşehir Belediye Başkan Adaylığı buna örnek gösteriliyor.

Adana’da Ayyüce Türkeş’in Cumhur İttifakı tabanından yüksek oy alma potansiyeli nedeniyle CHP adayı Zeydan Karalar’ın yeniden seçilmesi güçlü olasılık olarak görülüyor.

İYİ Partililer, Uşak’ta ise aday çıkarmalarının CHP adayının şansını artırdığını savunuyor. Buna karşın CHP’nin aday göstermemesi üzerine belediye başkanının İYİ Parti’ye geçtiği Artvin’de, seçimi AKP’nin kazanma olasılığı yüksek görülüyor.

DEM Parti’de 'taşıma seçmen' endişesi

CHP ile seçim işbirliği sınırlı kalan DEM Parti ise Mersin ve Manisa dışındaki yerlerde kendi adaylarıyla yarışacak. DEM Parti, Adana ve İzmir’in de bulunduğu bazı kentlerde ise son anda aday çıkarma kararı aldı.

Parti kaynakları, yürütülen görüşmelerde aslında bir çok yerde uzlaşma sağlandığını ancak aday listelerinin kesinleşmesine kısa süre kala CHP Genel Merkezi’nin son anda uzlaşmayı bozduğunu savunuyor.

CHP içindeki farklı kliklerin müdahalesi nedeniyle, belediye meclislerinde uzlaşma sağlanamayınca iki il dışında aday çıkarma kararı aldıklarını belirten DEM Parti yöneticileri, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve bazı parti yöneticilerinin "DEM Parti aday çıkarma kararıyla CHP’ye kaybettirip, AKP’ye kazandırdı” eleştirilerinden rahatsız. CHP’nin de Mersin Akdeniz ve Doğu Güneydoğu illerinde aday çıkardığına dikkat çeken parti kaynakları, “O zaman biz de bölgede, CHP AKP’ye kazandırmak için aday çıkardı mı diyelim?” eleştirisini yöneltiyorlar.

Yerel seçimlerde kayyum atanan belediyeleri geri alma hesabı yapan DEM Parti, “taşıma seçmen” nedeniyle bölgedeki bazı illerin kaybedilebileceği endişesini taşıyor. 2019’da Şırnak ve Muş’un bu nedenle kaybedildiği, 31 Mart’ta da Siirt’in bu nedenle kritik illerin başında geldiği belirtiliyor.

Ayşe Sayın / BBC News