Artan sıcaklıklar ve orman yangınları, birçok hayvanın hayatını ve yaşam alanını tehdit ediyor. Peki hayvanları sıcak dalgalarının ve orman yangınlarının etkilerinden korumak için siz ne yapabilirsiniz?

Hepimizin sıcaklardan şikayet ettiği ve orman yangınlarının ülkenin dört bir yanını küle çevirdiği bugünlerde hayvanları güvende tutmak giderek zorlaşıyor.

Yüksek sıcaklıklar hayvanlarda sıcak çarpması, güneş yanıkları, pati yastığı yanıkları ve cilt hastalıkları gibi birçok rahatsızlığa, hatta ölüme yol açabiliyor.

Diğer yandan iklim değişikliğinin etkisiyle giderek artan ve daha büyük yıkımlara yol açan orman yangınları, hayvanları evlerinden ve canlarından ediyor.

İklim felaketleri yetmezmiş gibi meclise sokak hayvanlarının katledilmesi için sunulan yasa tasarısı nedeniyle hayvanlara yönelik nefret söylemleri ve yalan haberler giderek yaygınlaşıyor.

Ancak hayvanları kavurucu sıcaklardan ve yangınlardan nasıl kurtarabileceğimizi de düşünmemiz gerekiyor. Küçük yardımlar, birçok canlının hayatını kurtarmaya yardımcı olabilir.

Sıcak çarpması nasıl anlaşılır?

Nefes nefese kalma, iştah kaybı, uyuşukluk hali, donuk gözler, hızlı kalp atışı, koordinasyon bozukluğu, aşırı salya akması, dil renginde değişim, kusma veya ishal sıcak çarpmasının habercisi olabilir. Böyle bir durumla karşılaştığınızda bir veterinerle iletişime geçerek tavsiye alabilirsiniz.

Eğer acil müdahale gerektiren bir durum varsa rahatsızlanan hayvanı gölgeye veya serin bir alana taşıyarak başına, boynuna ve göğsüne soğuk suyla ıslatılmış havlu tutabilirsiniz. Ancak doğrudan buz veya soğuk su tutmak hayvanların kan damarlarını daralttığı için riskli olabilir.

At veya büyükbaş hayvanların bacaklarına ve ayaklarına su tutmak serinlemelerine yardımcı olabilir.

Ancak eğer serinlemeye yardımcı olacak bir esinti yoksa kümes hayvanlarının ıslatılmaması gerekiyor. Islatmak yerine fan veya havalandırma kullanmak kümes hayvanları için daha etkili bir çözüm.

Su hayati önem taşıyor

Sıcak havalarda temiz suya erişmek, hayvanlar için hayati önem taşıyor. Sokakta yaşayan hayvanların erişebileceği yerlere su kapları bırakmak, hayvanların serinlemesine yardımcı olabilir. Su kaplarını doğrudan güneş altına veya devrilebilecek yerlere bırakmadığınızdan emin olmalısınız.

Sokaklara kediler ve köpekler için bırakılan kaplar kuşlar için büyük gelebiliyor. Küçük kaplara su ve yem bırakarak kuşların sıcaklıklarla mücadelesine destek olabilirsiniz.

Suyun yanında biraz da mama bırakırsanız hayvanların sıcakta mama ararken yorgun düşmemesini sağlayabilirsiniz. Ancak sokakta yaşayan hayvanlara sıcakta bozulan yemekler bırakmamaya dikkat edin.

Evinizi paylaştığınız hayvanlara da az miktarda soğuk su veya buz küpleri verebilirsiniz.

Gölge ve serinlik sağlayabilirsiniz

Uzun süreli sıcaklarda çiftliklerdeki ve sokaklardaki hayvanlara gölge barınaklar sağlamak hayvanları güneşten korurken serinleme imkanı sağlıyor.

Evinizdeki hayvanlar için ise ev sıcaklığının 27 derecenin üstüne çıkmamasını sağlayabilirsiniz. Vantilatörler de hayvanların serinlemesi için etkili bir çözüm. Soğutma pedleri de evinizdeki hayvanların serinlemesi için yardımcı olabilir.

Tavşanlar, sincaplar ve kuşlar gibi daha küçük hayvanlar, sıcaklıkların 21 derecenin üzerine çıkmasıyla bile ısı stresine maruz kalabiliyor. Bu nedenle bu canlıların da gölgede tutulması ve temiz soğuk suya erişiminin sağlanması önemli.

Sıcak havalarda hayvanlara mümkün olduğunca dokunulmaması tavsiye ediliyor. Temas, hayvanların vücut sıcaklığını artırarak ısı stresini tetikleyebilir.

Hiçbir hayvanı birkaç dakikalığına bile olsa kapalı bir alanda yalnız bırakmayın. Yaz aylarında arabaların içinde sıcaklıklar dakikalar içinde çok yüksek seviyelere ulaşabiliyor. Bu nedenle özellikle park halindeki araçlarda hayvanları yalnız bırakmayın.

Owner helping his pug dog on street in hot day, closeup. Heat stroke prevention

Yürüyüşleri serin saatlere bırakın

Köpeklerin hava sıcak da olsa yürüyüşe ihtiyacı oluyor. Ancak yürüyüş saatlerini günün en sıcak saatlerine denk getirmemek ve havanın daha serin olduğu saatleri tercih etmek gerekiyor.

Yalnızca bunaltıcı hava değil, ısınan asfalt ve çimento kaldırımlar da hayvanların patilerine zarar verebilir. Sıcak zeminlerde yürüyüş yaparken patileri koruyan köpek botları kullanabilirsiniz. Yürüyüşler sırasında mola vermeyi ve yanınızda su bulundurmayı da unutmayın.

Köpeklerin ortalama vücut sıcaklığı 38 ila 41 derece arasında değişiyor. 41 derecenin üzerindeki ateş ise riskli bulunuyor.

Royal Veterinary College‘ın bir araştırmasına göre 2022 yılında İngiltere‘de sıcak çarpması geçiren köpeklerin yüzde 26,56’sı hayatını kaybetti. Erkek köpekler ise dişi köpeklere kıyasla sıcaklara daha dayanıksız.

Özellikle açık renkli burunları ve kulaklarında açık renkli tüyler olan hayvanlar, güneş yanıklarına ve cilt kanserine karşı daha hassas. Bu özelliklere sahip hayvanların burun ve kulak uçlarının güneşten korunması için özen göstermek gerekiyor.

Orman yangınlarından etkilenen hayvanlara nasıl yardım edebiliriz?

Son dönemlerde artan orman yangınları da hayvanları tehdit eden sorunlar arasında. Yalnızca geçen hafta Mardin ve Diyarbakır arasında gerçekleşen yangında 900’den fazla hayvan hayatını kaybetti.

Yaban hayvanlarının rehabilitasyonu üzerine çalışan veteriner hekim Gökçe Coşkun, yangından etkilenen hayvanlara nasıl yardım edebileceğinize yönelik şu önerilerde bulunuyor:

• Yangından etkilenen bir hayvan görürseniz onu bir kumaş veya örtü ile yangın bölgesinden uzaklaştırabilirsiniz.
• Eğer yanık bir bölge görürseniz yarayı 12-18 derecelik ılık suyla yıkayarak yanığın üzerini steril bir bezle sarabilirsiniz.
• Yaralı hayvanın hareket etmemesini sağlamak için bir kutu veya kafes kullanabilirsiniz.
• Hayvanı ışık ve sesten koruyarak veteriner hekimden yardım alabilirsiniz.

Yanlış müdahaleden kaçının

Doğru müdahaleler yangından kaçan hayvanların hayatını kurtarırken yanlış müdahaleler ise hayvanların hayatını kaybetmesine neden olabilir.

Yabani hayvan hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Serhat Özsoy, yangınlardan kaçan yaralı hayvanların üzerine su dökülmemesi gerektiğini söylüyor.

Yangın sırasında dehidrasyona uğrayan hayvanlar, suyun etkisiyle ters bir tepki gösterebilir. Su, hayvanların açık yaralarının ağrımasına neden olabilir.

Alevlerden ağır etkilenen, vücudunda yanıklar bulunan ve akciğerleri tahribata uğrayan hayvanların oksijen çadırına veya yoğun bakım ünitesine alınarak veteriner hekimler tarafından tedavi edilmesi gerekiyor.

Uzmanlar ayrıca yangından kurtarılan yaban hayvanlarını beslemekten kaçınmayı öneriyor.

Yeşil gazete