Ekonomistler uyarıyor: İktidara kim gelirse gelsin enkazın kaldırılması için acı reçete şart

Kim gelirse gelsin ister iktidar devam etsin ister muhalefet kazanıp gelsin, Cumhuriyet tarihinin en büyük enkazını devralacak."

Bu sözler, ekonomist Mahfi Eğilmez'e ait.

Sadece Eğilmez değil, son zamanlarda birçok iktisatçı yaptıkları uyarılar için benzer cümleler kuruyor.

Ekonomistlere bu can sıkan ikazları yaptıransa rakamlar.

Türkiye'nin kısa vadeli dış borcu 196 milyar dolar. 

Toplam dış borcu, 444 milyar doları aşmış durumda.

Dış ticaret açığı 109 miyar doları aştı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 44,3 milyar dolar açığı bulunuyor. 

Bir yılda gerçekleşen dış ticaret açığı 109 milyar doları aştı. 

Sadece 2 aylık dış ticaret açığı 26,4 milyarı buldu. 

Cari işlem açığı ise ocakta 9,9 milyar dolarla rekor kırdı.

Bütçe açığı rekor düzeyde

Bütçe rekor düzeyde açık verdi. Geçen yıl ilk 2 ayda 100 milyar lira fazladayken bu yıl 203 milyar lira açıkta.

Bunlara depremin yol açtığı fatura yüklendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın verdiği bilgiye göre deprem 104 milyar doları bulan bir yıkıma neden oldu.  

Bir de bütçeye emeklilikte yaşa takılanların (EYT) haklarının iadesi için yapılan düzenlemeyle gelen yük eklendi. 

Döviz kurlarının yükselişi durdurulamıyor

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "EYT'nin bütçeye maliyetini de bu yıl için 255 milyar lira olarak hesapladık" diyerek Türk ekonomisindeki çıkmaza ilişkin ip uçları verdi. 

Türkiye'de yüksek enflasyonun önüne geçilemiyor. Döviz kurlarının yükselişi durdurulamıyor.

Rakamları değerlendiren muhalif birçok ekonomiste göre ortada, "ciddi bir ekonomik enkaz" var. 

Onun için kim gelirse gelsin bu tabloyu değiştirmek için "acı reçete" uygulamak zorunda. 

"Yeni yönetim kemer sıkmak zorunda"

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu'ya göre enkazdan sonra yeni hükümetin işi kolay değil. Bu nedenle yeni yönetim bir müddet kemer sıkma politikası uygulamak zorunda.

Şenol Babuşçu / Fotoğraf: Twitter

Muhalefetin seçimi kazanması durumunda ilk başta bir rahatlama yaşanacağını sonrasında uygulanacak ekonomik politikaları nedeniyle herkesin bir süre sıkıntı çekeceğini vurgulayan Babuşçu, "Merkez Bankası Başkanı değişecek. Bağımsız bir başkan ile sıkı para politikası uygulanacak. Maliye politikasındaysa bütçe gelirlerini artırıcı giderleri azaltıcı sıkı bir maliye politikası izlenecek" dedi. 

Bütçe gelirlerin artmasının yeni vergilerin artması demek olduğunu ifade eden Şenol Babuşçu, "Giderlerin azalmasıysa yatırımların azalması, vatandaşlara verilen paraların azalması demek. Bu nedenle kemer sıkma politikası tabii ki olacaktır" diye konuştu.

"Yönetim sorunları çıkacak algı ve beklentisi var"

Ekonomist Prof. Dr. Seyfettin Gürsel de seçimden sonra ekonomik anlamda zor günlerin görüleceği görüşünde. 

Gürsel'e göre eğer Kemal Kılıçdaroğlu seçimi kazanırsa bu gözükecek. Zira mevcut yönetim kemer sıkma yönünde bir karar alma niyetinde değil. 

Seyfettin Gürsel / Fotoğraf: Twitter

"Yeni hükümet ekonomik enkazı kaldırmak için köklü reformlara ihtiyaç duyacak" diyen Gürsel, şunları kaydetti: 

Cumhurbaşkanı bunların bir kısmını yapabilir. Çünkü geniş yetkilere sahip ama bir kısmını yapamayabilir. Seçimlerden sonra parlamentoda Cumhur İttifakı çoğunlukta ve cumhurbaşkanlığı koltuğunda da Kılıçdaroğlu oturuyorsa farklı bir tablo oluşur. Bu Türkiye'nin de yakın geleceğinde yönetim sorunlarının çıkacağı algısı ve beklentisini yaratır. Dolayısıyla yabancı sermayenin de halen çok ciddi tereddütleri var. Türkiye'ye gelmekte tereddüt duyabilir. Yani uzun lafın kısası aslında enkaz kaldırılması mümkün ama bunun için mutla muhalefetin parlamentoda da çoğunluğu sağlaması lazım." 

"Gelecek hükümetin işi çok zor olacak"

Ekonomist Selçuk Geçer ise "ekonomik enkazın" oluşması konusunda büyük hatalar yapıldığını söyledi. 

Uygulanmakta olan ekonomik politikalarla büyük makro dengesizliklerin önünün açıldığını savunan Geçer, "Bu saatten sonra gelecek hükümetin işi gerçekten çok zor olacak" yorumunu yaptı.

"Bir kere korkunç bir ödemeler dengesi kriziyle karşı karşıyayız" diyen Geçer, "Cari açığımız her geçen gün biraz daha artıyor. Diğer taraftan kısa vadeli borçlarımız 196 milyar dolara gelmiş durumda. Bunun da yakın zaman içerisinde finanse edilmesi zor" ifadelerini kullandı.

Geçer'e göre faizin çok ani bir şekilde yükseltilmesi problem olabilir ama yükseltilmez ve Merkez Bankası bağımsız bir şekilde hareket etmezse ciddi kur hareketleriyle karşı karşıya kalınabilir.

Selçuk Geçer / Fotoğraf: Twitter

"Türkiye'nin sıkıntıları saymakla bitmiyor"

Birçok sektörde üretimde ciddi sorunların yaşandığını tarım bu konuda başı çektiğini vurgulayan Geçer, şunları söyledi:

Türkiye'nin sıkıntıları saymakla bitmiyor. Ciddi bir enkaz ile karşı karşıyayız. Peki Türkiye bu işin içinden nasıl ve ne kadar zamanda çıkar? Sorusuna yanıtım; öncelikle Türkiye'nin kararlı olması, gerçek anlamda bir ekonomik model ve planlı bir ekonomiyle ilerlemesi ve yabancıların da bu işe ikna edilmesi gerekiyor. Yabancı sermayenin hem doğrudan hem de sıcak para olarak ülkeye gelmesi gerekiyor. Bu çok da kolay olmayacak onu da biliyorum, çünkü bizim sadece bu bahsettiğim kısa vadeli borçlarımızın dışında kriz notlarımız ve risk primimiz de çok tehlikeli noktalarda." 

"İktidar devam ederse enkaz daha da büyüyecek"

Türkiye'nin risk priminin cumhuriyet tarihinin en yüksek sevilerini gördüğünü hatırlatan Selçuk Geçer, "Dolayısıyla insanlar bize borç verirken iki defa düşünüyor ve çoğunlukla vermemeyi tercih ediyor. Bir diğer konu ülkenin kurumlarına da güvenilmiyor. Yani TÜİK ve Merkez Bankası gibi kurumların verilerine güvenilmiyor. Eğer seçimlerden sonra muhalefet iktidara gelirse bütün bunları konuşuyor olacağız. Mevcut hükümet hala iktidarda olursa bunların hiçbirini konuşmayacağız. Çünkü ekonomik modellerinin doğru olduğuna inanıyor ve bu konuda taviz vermeyeceklerini beyan ediyorlar. Eğer hükümet iktidara gelirse bu konuştuklarımız çöp olacak ve enkaz daha da büyüyecek" değerlendirmesinde bulundu.

A. Günaydın / İndependentturkish muhabiri