Çok Yaşa Ey Şanlı Azerbaycan!..

28 Mayıs 2023, 12:52

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti 1918 yılının 28 Mayıs tarihinde Azerbaycan Millî Şurası başkanı Mehmet Emin Resulzade ve Azerbaycan Millî Şurası üyeleri Tiflis şehrinde Azerbaycan Demkoratik Halk Cumhuriyetinin kuruluşunu ilan etmiş ve başkent Bakü Bolşevik işgali altında olduğundan dolayı Gence şehri balken olarak tayin edilmiştir.

16 Haziran 1918 Tarihinde Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin ilk hükûmeti Tiflis şehrinden Gence'ye taşınmıştır. Daha sonraları ise Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin başkenti Bakü şehri olarak belli edilmiştir. Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin mevcut hükumetinin 27 Haziran 1918 tarihli resmi kararı ile Azerbaycan Türkçesi dili ülkenin resmi dili olarak kabul edilmiştir. Geçici şuranın başkanlığına Mehmet Emin Resulzade seçildi. 9 kişilik icra heyetinin başkanlığına da Feth Ali Han Hoyski getirildi, H. Agayev ve M.Seyidov, Feth Ali Han Hoyski’nin başkan yardımcıları tayin edildiler. 1 Ağustos 1918'de mevcut hükumetinin kararıyla Azerbaycan Savunma Bakanlığıkurulmuştur. 9 Kasım 1918 Tarihinde mevcut hükümetin kararıyla mavi, kırmızı, yeşil renklerden oluşan üç renk üzerinde ay ve sekiz köşeli yıldız olan bayrak resmi Azerbaycan bayrağı olarak kabul edildi.

5 Şubat 1991 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Soveti Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisinin kararı üçrekli bayrak Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bayrağı olarak kabul edilmişdir. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin 2009 yılı 595 saylı kararıyla 9Kasım Azerbaycan’da devlet bayrak günü olarak kutlanmaktadır. Bayrak üzerindeki bu üç renk:

Mavi: Türkçülüğü,

Kırmızı: Demokrasiyi,

Yeşil: İslamı temsil etmektedir.

15 Eylül 1918 yılında Nuri Paşa ve ordusu Bakünün işgalden kurtarılmasında büyük emeği geçmiş ve Azerbaycan halkı tarafından Bakü Fatihi adını almıştır. Hükümetin 27 Haziran 1918 tarihli kararı ile Azerice Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin devlet dili oldu. 1 Ağustos’ta da Azerbaycan Savunma Bakanlığı kuruldu. 1920 yılının 12 Ocak tarihine gelindiğinde Paris Barış Konferansında SSCB haricinde Milletler Cemiyetine üye olan 23 devlet tarafından Azerbaycan Demokratik Halk Cumhuriyetini resmi olarak tanınmış ve devletin sınırlarını belirten ilk resmi harita kabul edilmiştir. Belirtmek gerekiyor ki Azerbaycan Cumhuriyeti 23 ay ayakta kalmış ve bu geçen 23 aylık süre içerisinde ülke Doğuda ilk defa kadına oy kullanma ve seçilme hakkı veren ülke olmuştur. İlaveten de Azerbaycan Demokratik Halk Cumhuriyeti Doğunun ilk Müslüman demokratik devleti olmuştur. Ülke kısa sürelik bağımsızlığı döneminde gerek ekonomik gerekse de eğitimde büyük reformlar yaparak ilerletmiştir. 23 Aylık Cumhuriyet döneminde aşağıdaki reformlar gerçekleşmiştir.

1 Devletin İç güvenliği için İçişleri Bakanlığı, İç İstihbarat Teşkilatı, Dış güvenliği ve İlişkiler için Dışişleri Bakanlığı ve Dış istihbarat birimi kurulmuştur.

2 Kadına seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır

3 Azerbaycan Merkez Bankası Yaradılmış ve Azerbaycan Manatı isimi ilk para basılmıştır. Azerbaycan Manatı, Türk Lirasına endekslenmiştir. İlk dönemde 1 TL-40 Manat sonraki dönem de ise 1 TL -20 Manata eşitlenmiştir.

4 Üniversite kurulması için adımlar atılmıştır.

5 Türkçe resmi devlet dili olarak kabul edilmiştir. Tarihte ilk defa Türkçeyi resmi dil olarak kabul eden ülke Azerbaycan olmuştur.

6 Bakü-Batum petrol boru hattı ve ham petrolün taşınması için lojistik taşımacılık hattı olan tren hatları yeniden yapılandırılmış ve Avrupa’ya petrolün nakli hem boru hattı ile hem de tren taşımacılığı gerçekleştirilmiştir.

7 Pertol sanayesi güçlendirilmesi için fabrika inşaasına başlanmıştır.

8 Ulaştırma ve Alt yapı Bakanlığı kurulmuştur,

9 Bakü-Culfa (Nahçıvan) tren ve kara yolu yeniden yapılanma kapsamında tamamlanmış ve faaliyete başlamıştır.

10 Denizcilik, deniz ticareti ve taşımacılık için Hazar denizin ticaret limanı işletmeciliği ve deniz gümrüğü kuruldu.

11 Bakü Ticaret limanının tekrar faaliyete geçmesi ile Bakü-Mahaçkala(Port-Petrovsk) ve Azerbaycanın Salyan, Lenkaran şehirlerine turizm ve sefer gemisi, deniz lojistik taşımacılığı başlatılmıştır.

12 Maliyet Bakanlığı kurulmuş ve vergi müfettişliği birimi göreve başlamıştır.

13 Savunma Bakanlığı ve Gümrük Bakanlığı Kurulmuştur.

14 Tarım Bakanlığı kurularak tarıma teşvik amaçlı eğitim verilmiştir ve İpek, buğday, Arpa gibi tarımsal ürünler yurt dışına ihraçına başlanmıştır

15 Liberallerin benimsediği karşılıklı bağımlılık ortaya atılmamışken Azerbaycan Cumhuriyet Devleti İpek, petrol, yün ve pamuğu yurt dışına ihraç ederek yurt dışından farklı gıda malzemeleri ve ilaç ile değiştirmekteydi.

1920 yılının Nisan ayının 26-sı Azerbaycan’a Kızıl ordu girmiş ve 28 Nisan tarihinde SSCB’nin Kızıl ordusu tarafından tekrar işgale uğramıştır. 1990-lı yıllarda SSCB’de yeniden reform olarak Mihail Gorbaçov’un başlattığı ‘‘perestroyka’’ uygulamaları sonucu SSCB çökmüş ve birçok devlet gibi Azerbaycan Cumhuriyeti Kafkaslarda bağımsızlığını kazanan ilk devlet olmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti 1991 yılının 18 Ekim tarihinde resmi olarak kurulmuştur. Bugün Cumhuriyetimiz artık 105. Yılını kutlamaktadır. Bu vesile ile Azerbaycan Cumhuriyetinin 105. Yıl dönümünü “Respublika gününü” kutlarız. Sözlerimi bu cümleyle tamamlamak isterim;

"Sən bizimsən, bizimsən Durduqca bədəndə can. Yaşa, yaşa çox yaşa, Ey şanlı Azerbaycan!.."

Yorum Gönder 0
Facebook Yorumları 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.