Türkiye'nin Özerklik / Bölünme Serüveni.. Çok Şaşıracaksınız Çok..

Başbakanlık

Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğünce Yayımlanır

Kuruluşu : 7 Ekim 1920 3 Ekim 1992 Sayı : 21364 CUMARTESİ

YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ

Milletlerarası Andlaşma Karar Sayısı 92/3398

Türkiye tarafından 21/11/1988 tarihinde Strasbourg'da imzalanan ve 8/5/1991 tarihli ve 3723 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli "Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı"nın mezkur Kanunun 1inci maddesi ileöngörüldüğü biçimde onaylanması; DışişleriBa­ kanlığının 29/7/1992 tarihli ve AKGY/2238-4753 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü ve 5 inci maddelerine göre, Bakanlar Kurulu'nca 6/8/1992 tarihin­ de kararlaştırılmıştır.

Süleyman DEMİREL Başbakan

E. İNÖNÜ

Devlet Bakanı ve Başb. Yrd.

İ. TEZ Devlet Bakanı

O. KtLERCİOĞLU Devlet Bakanı

E. ŞAHİN Devlet Bakanı

N. AYAZ

Milli Savunma Bakanı

K.TOPTAN Milli Eğitim Bakanı

Y.TOPÇU Ulaştırma Bakanı

M. T . KÖSE Sanayi ve Ticaret Bakanı

A. ATEŞ Turizm Bakanı

Resmi Gazete Kodu : 031092

E. CEYHUN Devlet Bakam

G. ERGENEKON Devlet Bakam

M. A . YILMAZ Devlet Bakanı

M. S. OKTAY Adalet Bakanı

S. ORAL

Maliye ve Gümrük Bakam

Y. AKTUNA Sağlık Bakam

M. MOĞULTAY

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakam

D. F . SAĞLAR Kültür Bakanı

B. D . AKYÜREK Çevre Bakam

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1 İçindekiler 96. Sayfadadır.

C. ÇAĞLAR Devlet Bakanı

A.GÖNEN Devlet Bakanı

M. KAHRAMAN Devlet Bakanı

Ş. ERCAN Devlet Bakam

1. SEZGİN İçişleri Bakanı

N. CEVHERİ Devlet Bakanı V .

T.AKYOL Devlet Bakanı

Ö. BARUTÇU Devlet Bakanı

M. BATALLI Devlet Bakanı

H. ÇETİN Dışişleri Bakanı

O. KUMBARACIBAŞI Bayındırlık ve İskan Bakam

N. CEVHERİ Tarım ve Köyişleri Bakam

E. FARALYALI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakam

V. TANIR Orman Bakam

2 Ekim 1992 tarihli ve 21363 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de; 3839,3841 sayılı Kanunlar ile 92-40836 sayılı Atama Karan yayımlanmıştır.

Turgut OZAL Cumhurbaşkanı

 Sayfa : 2 RESMİ GAZETE 3 Ekim 1992 — Sayı : 21364

AVRUPA YEREL YÖNETİMLER ÖZERKLİK ŞARTI

____________________

(ÖNSÖZ)

İşbu Şartı imzalayan Avrupa Konseyi üyesi Devletler,

Avrupa Konseyi'nin amacının üyeleri arasında ortak mirasları olan ideal ve ilkeleri ko­ rumak ve gerçekleştirmek için daha ileri bir birlik sağlamak olduğunu düşünerek,

Bu amacın gerçekleştirilmesinin yollarından birisinin idari alanda anlaşmalar yapmak olduğunu düşünerek,

Yerel makamların her türlü demokratik rejimin temellerinden birisi olduğunu düşünerek,

Vatandaşların kamu işlerinin sevk ve idaresine kaülma hakkının Avrupa Konseyine üye Devletlerin tümünün paylaştığı demokratik ilkelerden biri olduğunu düşünerek,

Bu hakkın en doğrudan kullanım alanının yerel düzeyde olduğuna kani olarak,

Gerçek yetkilerle donatılmış yerel makamların varlığının hem etkili hem de vatandaşla­ ra yakın bir yönetimi sağlayacağına kani olarak,

Değişik Avrupa ülkelerinde özerk yerel yönetimlerin korunması ve güçlendirilmesinin demokratik ilkelere ve idarede ademi merkeziyetçiliğe dayanan bir Avrupa oluşturulmasında önemli bir katkı sağlayacağını düşünerek,

Bunun demokratik bir şekilde oluşan karar organlarına ve sorumluluktan bakımından, bu sorumlulukların kullanılmasındaki olanak ve yöntemler bakımından ve bu sorumlulukla­ rın karşılanması için gerekli kaynaklar bakımından geniş bir özerkliğe sahip yerel makamların varlığını gerektirdiğini teyid ederek;

___________________

Madde 1

Taraflar bu Şart'ın 12. maddesinde belirtilen şekil ve ölçüde kendilerini aşağıdaki mad­

delerle bağlı kabul edeceklerini taahhüt ederler.

I. BÖLÜM Madde 2

Özerk Yerel Yönetimlerin Anayasal ve Hukuki Dayanağı

özerk yerel yönetimler ilkesi ulusal mevzuatla ve uygun olduğu durumlarda anayasa ile tanınacaktır.

Madde 3

Özerk Yerel Yönetim Kavramı

1 — Özerk yerel yönetim kavramı yerel makamların, kanunlarla belirlenen sınırlar çer­ çevesinde, kamu işlerinin önemli bir bölümünü kendi sorumlulukları altında ve yerel nüfusun çıkarları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkı ve imkanı anlamını taşır.

2 — Bu hak, doğrudan, eşit ve genel oya dayanan gizli seçim sistemine göre serbestçe seçilmiş üyelerden oluşan ve kendilerine karşı sorumlu yürütme organlarına sahip olabilen mec­ lisler veya kurul toplantıları tarafından kullanılacaktır. Bu hüküm, mevzuatın olanak verdiği durumlarda, vatandaşlardan oluşan meclislere, referandumlara veya vatandaşların doğrudan katılımına olanak veren öteki yöntemlere başvurulabilmesini hiçbir şekilde etkilemeyecektir.

Madde 4

Özerk Yerel Yönetimin Kapsamı

1 — Yerel yönetimlerin temel yetki ve sorumluluktan anayasa ya da kanun ile belirle­ necektir. Bununla beraber, bu hüküm yerel yönetimlere kanuna uygun olarak belirli amaçlar için yetki ve sorumluluklar verilmesine engel teşkil etmeyecektir.

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 2

 3 Ekim 1992 — Sayı : 21364 RESMİ GAZETE Sayfa ; 3

2 — Yerel Yönetimler, kanun tarafından belirlenen sınırlar içerisinde, yetki alanları­ nın dışında bırakılmış olmayan veya başka herhangi bir makamın görevlendirilmemiş olduğu tüm konularda faaliyette bulunmak açısından tam takdir hakkına sahip olacaklardır.

3 — Kamu sorumlulukları genellikle ve tercihan vatandaşa en yakın olan makamlar ta­ rafından kullanılacaktır. Sorumluluğun bir başka makama verilmesinde, görevin kapsam ve niteliği ile yetkinlik ve ekonomi gerekleri gözönünde bulundurulmalıdır.

4 — Yerel makamlara verilen yetkiler normal olarak tam ve münhasırdır. Kanunda ön­ görülen durumların dışında, bu yetkiler öteki merkezî veya bölgesel makamlar tarafından za- yıflatılamaz veya sınırlandırılamaz.

5 — Yerel makamların merkezi veya bölgesel bir makam tarafından yetkilendirildiği durumlarda, bu yetkilerin yerel koşullarla uyumlu olarak kullanılabilmesinde yerel makamla­ ra olanaklar ölçüsünde takdir hakkı tanınacaktır.

6 — Yerel makamları doğrudan ilgilendiren tüm konulara ilişkin planlama ve karar al­ ma süreçleri içinde, kendileriyle olanaklar ölçüsünde zamanında ve uygun biçimde danışılacakür,

Madde S

Yerel Yönetim Sınırlarının Korunması

Yerel yönetimlerin sınırlarında, mevzuatın elverdiği durumlarda ve mümkünse bir ret ferandum yoluyla ilgili yerel topluluklara önceden danışılmadan değişiklik yapılamaz.

Madde 6

Yerel Makamların Görevleri İçin Gereken Uygun İdari örgütlenme ve Kaynaklar

1 — Kanunla düzenlenmiş daha genel hükümlere halel getirmemek koşuluyla, yerel ma­ kamlar kendi iç idari örgütlenmelerini, bunları yerel ihtiyaçlarla uyumlu kılmak ve etkin idare sağlamak amacıyla, kendileri kararlaştırabileceklerdir.

2 — Yerel yönetimlerde görevlilerin çalışma koşulları liyakat ve yeteneğe göre yüksek nitelikli eleman istihdamına imkan verecek ölçüde olmalıdır; bu amaçla yeterli eğitim olanak­ larıyla ücret ve mesleki ilerleme olanakları sağlanmalıdır.

Madde 7

Yerel Düzeydeki Sorumlulukların Kullanılma Koşullan

1 — Yerel düzeyde seçilmiş temsilcilerin görev koşullan görevlerin serbestçe yerine ger tirilmesi olanağını sağlayabilmelidir.

2 — Görev koşulları sözkonusu görevin yürütülmesi sırasında yapılacak masrafların uy­ gun biçimde mali tazminiyle birlikte, uygunsa, kazanç kaybının tazminine veya yapılan işin karşılığında ücret ve buna tekabül eden sosyal sigorta primlerinin ödenmesine olanak sağlaya çaktır.

3 — Yerel olarak seçilmiş kişilerin görevleriyle bağdaşmayacak işlev ve faaliyetler ka­ nunla veya temel hukuki ilkelere göre belirlenir.

Madde 8

Yerel Makamların Faaliyetlerinin İdarî Denetimi

1 — Yerel makamların her türlü idari denetimi ancak kanunla veya anayasa île belir­ lenmiş durumlarda ve yöntemlerle gerçekleştirilebilir.

2 — Yerel makamların faaliyetlerinin idarî denetimi normal olarak sadece kanunla ve anayasal ilkelerle uygunluk sağlamak amacıyla yapılacaktır. Bununla beraber, üst-makamlar yerel makamları yetkili kıldıklan işlerin gereğine göre yapılıp yapılmadığını idarî denetime ta­ bi tutabileceklerdir.

3 — Yerel makamların idari denetimi, denetleyen makamın müdahalesinin korunması amaçlanan çıkarların önemiyle orantılı olarak sınırlandırılmasını sağlayacak biçimde yapıl­ malıdır.

YÜRÜTME VE İDARI BÖLÜMÜ SAYıSı:3

 RESMİ GAZETE 3 Ekim 1992 — Sayı ; 21364

Madde 9

Yerel Makamların Malî Kaynakları

1- Ulusal ekonomik politika çerçevesinde, yerel makamlara kendi yetkileri dahilinde serbestçe kullanabilecekleri yeterli malî kaynaklar sağlanacaktır.

2- Yerel makamların malî kaynakları anayasa ve kanunla belirlenen sorumluluklarla orantılı olacaktır.

3- Yerel makamların malî kaynaklarının en azından bir bölümü oranlarını kendileri­ nin kanunun koyduğu sınırlar dahilinde belirleyebilecekleri yerel vergi ve harçlardan sağlana­ caktır.

4- Yerel makamlara sağlanan kaynakların dayandığı malî sistemler, görevin yürütül­ mesi için gereken harcamalardaki gerçek artışların mümkün olduğunca izlenebilmesine ola­ nak tanımaya yetecek ölçüde çeşitlilik arzetmeli ve esneklik taşımalıdır.

5- Malî bakımdan daha zayıf olan yerel makamların korunması, potansiyel malî kay­ nakların ve karşılanması gereken malî yükün eşitsiz dağılımının etkilerini ortadan kaldırmaya yönelik malî eşitleme yöntemlerinin veya buna eş önlemlerin alınmasını gerektirir. Bu yön­ temler ve önlemler yerel makamların kendi sorumluluk alanlarında kullanabilecekleri takdir hakkını azaltmayacaktır.

6- Yeniden dağıtılan kaynakların yerel makamlara tahsisinin nasıl yapılacağı konu­ sunda, kendilerine uygun bir biçimde danışılacaktır.

7- Mümkün olduğu ölçüde, yerel makamlara yapılan hibeler belli projelerin finans­ manına tahsis edilme koşulu taşımayacaktır. Hibe verilmesi yerel makamların kendi yetki alanları içinde kendi politikalarına ilişkin olarak takdir hakkı kullanmadaki temel özgürlüklerine ha­ lel getirmeyecektir.

8- Yerel makamlar sermaye yatırımlarının finansmanı için kanunla belirlenen sınır­ lar içerisinde ulusal serm aye piyasasına girebileceklerdir.

Madde 10

Yerel Makamların Birlik Kurma ve Birliklere Katılma Hakkı

1- Yerel makamlar yetkilerini kutlanırken, prtak ilgi alanlarındaki görevlerini yerine getirebilmek amacıyla, başka yerel makamlarla işbirliği yapabilecekler ve kanunlar çerçeve­ sinde birlikler kurabileceklerdir.

2- Her Devlet, yerel makamların ortak çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi için birliklere üye olma ve uluslararası yerel makamlar birliklerine katılma hakkını tanıyacaktır. 3 — Yerel makamlar, kanunla muhtemelen öngörülen şartlar dahilinde, başka devlet­

lerin yerel makamlarıyla işbirliği yapabilirler.

Madde 11

Özerk Yerel Yönetimlerin Yasal Korunması

Yerel yönetimler kendi yetkilerinin serbestçe kullanımı ile anayasa veya ulusal mevzuat tarafından belirlenmiş olan özerk yönetim ilkelerine riayetin sağlanması amacıyla yargı yolu­ na başvurma hakkına sahip olacaklardır.

II. BÖLÜM Muhtelif Hükümler

Madde 12 Yükümlülükler

1- Her Akit Taraf, bu Şart'ın I. Bölümündeki paragraflardan en az 10 tanesi aşağı- dakilerin arasından seçilmek üzere en az 20 paragrafı ile kendisini bağlı kabul etmeyi taahhüd edecektir:

Sayfa : 4

- Madde 2,

- Madde 3,

- Madde 4,

- Madde 5,

- Madde 7,

- Madde 8,

- Madde 9,

- Madde 10, paragraf 1,- Madde 11

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 4

paragraf 1 ve 2, paragraf 1, 2 ve 4,

paragraf 1, paragraf 2, paragraf 1, 2 ve 3,

3 Ekim 1992 - Sayı : 21364 RESMÎ GAZETE Sayfa : 5

2- Sözleşmeye taraf olan her Devlet onay, kabul veya tasvip belgesini tevdi ederken, bu Maddenin 1. paragraf hükümlerine uygun olarak seçtiği paragrafları Avrupa Konseyi Ge­ nel Sekreterine bildirecektir.

3- Herhangi bir Taraf Devlet, bu Maddenin 1. paragrafı hükümlerine göre Sözleş­ menin henüz kabul etmemiş olduğu herhangi bir paragrafıyla veya paragraflarıyla kendini bağlı addedeceğini daha sonraki herhangi bir tarihte Genel Sekretere bildirebilir.

Sonradan kabul edilen bu tür yükümlülükler, böylece bildirimde bulunan Âkit Tarafın onay, kabul veya tasvip işleminin ayrılmaz bir parçası addedilecek ve Genel Sekreterin bildiri­ mi aldığı tarihten sonra geçecek üç aylık süreyi izleyen ayın ilk gününden başlamak üzere aynı etkiyi taşıyacaktır.

Madde 13

Bu Şart'ın Kapsayacağı Makamlar

işbu Şart'ta yer alan özerk yerel yönetim ilkeleri Âkit Tarafın ülkesinde mevcut bulu­ nan yerel makamların tüm kategorileri için uygulanır. Bununla beraber herbir Âkit Taraf, onay, kabul veya tasvip belgesini sunarken, bu Şart'ın yerel veya bölgesel makamların sadece hangi kategorileri için uygulanmasını öngördüğünü veya uygulama dışında bırakmayı öngördüğü kategorileri belirleyebilir. Avrupa Konseyi Genel Sekreterine daha sonra yapabileceği bildi­ rimlerle, yukarıdakilerden başka yerel veya bölgesel makam kategorilerini de Şart'ın kapsa­ mına dahil edebilir.

Madde 14 Bilgi Sağlanması

Her Âkit Taraf bu Şart'ın hükümlerine uygunluk sağlamak amacıyla kabul ettiği mev­ zuat hükümleriyle aldığı öteki önlemler konusuna ilişkin tüm bilgiyi Avrupa Konseyi Genel Sekreterine iletecektir.

III. BÖLÜM

Madde 15

imza, Onay ve Yürürlüğe Girme

1- Bu Şart Avrupa Konseyi üyesi tüm ülkelerin imzasına açık olacaktır. Onay, kabul veya tasvip işlemine tabi olacaktır. Onay, kabul veya tasvip belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi edilecektir.

2- Bu Şart Avrupa Konseyi üyesi ülkelerden dördünün bu Şart'la bağlı olmayı kabul ettiklerini yukarıdaki paragraf hükümlerine uygun olarak daha sonra bildirmelerinden itiba­ ren geçecek üç aylık süreyi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

3- Bu Şart'la bağlı olmayı kabul edeceğini daha sonra beyan eden herhangi bir üye Devlet bakımından, bu Şart onay, kabul veya tasvip belgesinin tevdi tarihinden sonra geçecek üç aylık bir süreyi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Madde 16 Topraklara ilişkin Hüküm

1- Herhangi bir Devlet, imzalama sırasında veya onay, kabul veya tasvip belgesini tevdi ederken bu Şart'ın uygulanacağı toprak ya da toprakları belirleyebilir.

2- Herhangi bir Devlet daha sonraki herhangi bir tarihte yapacağı ve Avrupa Konse­ yi Genel Sekreteri'ne muhatap bir beyanla, bu Şart'ın uygulanma alanım beyanda belirleyece­ ği başka herhangi bir toprağı teşmil edebilir. Şart, bu tür topraklar için, bu beyanın Genel Sekreterin eline geçtiği tarihten sonra geçecek 3 aylık süreyi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

3- Yukarıdaki iki paragraf çerçevesinde yapılan herhangi bir beyan, bu beyanda be­ lirlenen herhangi bir toprak bakımından, Genel Sekretere hitaben yapılacak bir bildirim ile geri çekilebilir. Bu geri çekme, Genel Sekreterin bu bildirimi aldığı tarihten sonra geçecek altı aylık süreyi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Yürütme ve idare Bölümü Sayfa : 5

..

Sayfa : 6 RESMİ GAZETE 3 Ekim 1992 — Sayı : 21364

Madde 17 Çekilme

1- Herhangi bir Taraf, kendisi bakımından bu Şart'ın yürürlüğe girişini izleyen beş yıllık bir sürenin geçmesinden sonra, bu Şart'tan çekilebilir. Bu durumlarda, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine altı ay önce bildirimde bulunulacaktır. Bu tür çekilmeler, Taraf Devlet sa­ yısının dörtten az olmaması koşuluyla diğer Taraf Devletler bakımından Şart'ın geçerliliğini etkilemeyecektir.

2- Yukarıda paragrafta belirlenen hükümler çerçevesinde herhangi bir Taraf Devlet, 12. maddenin 1. paragrafında öngörülen sayı ve tipteki paragraflarla bağlı olduğu sürece, Şart'ın I. Bölümünün herhangi bir paragrafından çekilebilir. Herhangi bir Taraf Devlet bir paragraf - dan çekilerek 12. maddenin 1. paragrafının gereğini karşılamayan bir duruma geliyorsa, Şart'ın kendisinden de çekilmiş sayılacaktır.

Madde 18 Bildirimler

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri :

a) Her imzalamayı;

b) Tüm onay, kabul veya tasvip belgelerinin tevdiini;

c) Bu Şart'ın 15. madde hükümlerine göre her yürürlüğe giriş tarihini;

d) 12. Maddenin 2. ve 3. paragraflarının hükümlerinin uygulanması çerçevesinde alı­

nan her bildirimin;

e) 13. Maddenin hükümlerinin uygulanması çerçevesinde alınan her bildirimi;

f) Bu Şart'a ilişkin diğer herhangi bir işlem, bildirim veya yazışmayı

Avrupa Konseyi üyesi Devletlere bildirecektir.

Yukarıdaki hükümleri kabul zımnında gereği gibi yetkili kılınmış aşağıda imzaları bu­

lunanlar işbu Şart'ı imzalamışlardır.

Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanacak işbu Sözleşme, İngilizce ve Fransızca olarak

ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere, tek nüsha halinde 15 Ekim 1985 tarihin­ de Strasbourg'da düzenlenmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Avrupa Konseyi üyesi Dev­ letlerin herbirine bu Şart'ın aslına uygun suretlerini iletecektir.

Avusturya Cumhuriyeti Hükümeti Adına Hat* G. KNITEL

Belçika Krallığı Hükümeti Adına Jan R. VANDEN BLOOCK

Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti Adına

Danimarka Krallığı Hükümeti Adına Erling V. OUAADE

Fransa Cumhuriyeti Hükümeti Adına Henri OURMET

Federal Almanya Cumhuriyeti Adına

Günter KNACKSTEDT Horst WAFFENSCHMIDT

Yunanistan Cumhuriyeti Hükümeti Adına Agamemnon KOUTSOGIORGAS

İzlanda Cumhuriyeti Hükümeti Adına İrlanda Hükümeti Adına

İtalya Cumhuriyeti Hükümeti Adına Oscar L. SCALFARO

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 6

 3 Ekim 1992- Sayı : 21364 RESMÎ GAZETE Sayfa : 7 Lihtenştayn Prensliği Hükümeti Adına

Nicolas de LIECHTENSTEIN

Lüksemburg Büyük Dukalığı Hükümeti Adına Jean SPAUTZ

Malta Hükümeti Adına

Hollanda Krallığı Hükümeti Adına

Norveç Krallığı Hükümeti Adına

Portekiz Cumhuriyeti Hükümeti Adına Joao PEREIRA BASTOS

ispanya Krallığı Hükümeti Adına Felix PONS IRAZAZABAL

isveç Krallığı Hükümeti Adına

isviçre Konfederasyonu Hükümeti Adına

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Adına

Büyük Britanya ve Kuzey irlanda Birleşik Krallığı Hükümeti Adına..""

Bakanlar kurulunda kabul edilen metin bu!

Değerlendirmeyi sizler yapın, vatanımız nasıl bir tehlike ile karşı karşıya olduğunun ibretlik vesikasını görün!

Vesselam..