HAFTALIK - Tarihe iz düşüren Mahatma Gandi ve İndira Gandi

Siyasetin tatilde olduğu bu yaz günlerinde farklı konular yazmayı düşünüyordum. Okuyucularımıza yeni bilgiler aktarmak, bilenlere ise hatırlatmaktı amacım. Tarih sayfalarını karıştırırken 2 “GANDİ” dikkatimi çekti. Biri Mahatma Gandi, diğeri İndira Gandi.
Akraba olmayan, sadece soyadları benzeyen bu iki liderden Mahatma Gandi, (Türk Kurtuluş savaşında olduğu gibi) uzun soluklu bir mücadele vererek Hindistan’ın bağımsızlığını kazanmasını sağladı. Bayan Başbakan İndira Gandi’nin icraatlarını ise özetlemek istemiyorum (!). Öyküsünü yorumsuz olarak aktardım. Okuyup gerekli dersleri çıkaracağınızı düşünüyorum.
***
1869 yılında, aristokrat bir ailenin çocuğu olarak Hindistan’da dünyaya gelen Mahatma Gandi’yi özel okulda okutan ailesi, daha sonra, hukuk alanında eğitim alsın diye Londra’ya gönderdi.

Öğrenimini tamamlayıp Avukat olan Gandi, ırkçılığa karşı ilk direnişini Güney Afrika’da başlattı. Buradaki mücadelesi ona önemli bir deneyim kazandırdı.

Gittiği her yere direnişin ruhunu götüren Gandi, hem devletin en çok hapse attığı siyasetçi olurken, hem de halkın, her sorunu olduğunda başvurduğu bir lider olarak ünlendi.
Gandi, 1894 yılında kuruluşuna katıldığı Hindistan Ulusal Kongresi üzerinden birçok eylemin örgütlenmesini sağladı; Hinduları ve Müslümanları ortak bir dava etrafında birleştirdi.
Sivil itaatsizlik eylemlerine şiddetin bulaşmasından dolayı üç kez kenara çekilen Gandi, bu sırada da boş durmadı, ‘alkol ve uyuşturucu bağımlılığına, kadınlara yönelik şiddete, küçük yaştaki kız çocukların evlendirilmesine, kadınların örtünmeye zorlanmasına ve dulların yakılması’na karşı mücadeleyi örgütledi.
O hep düş kuruyordu...
İnsanların sömürülmediği, horlanmadığı; kast ve sınıf imtiyazlarının olmadığı; dini ve etnik farklılıkların hoşgörüyle karşılandığı; herkesin eşit ve kardeş olduğu; halkın refah ve mutluluk içinde yaşadığı özgür ve bağımsız bir ülke düşlüyordu...
İngiliz yönetimi, önemli bir ihtiyaç maddesi olan tuzun üretimini sadece İngiliz şirketlerine devretmişti. Gandi, bu durumu şok edici bir eylemle protesto edecekti.

24 gün sürecek ve 400 kilometrelik bir mesafe katedilerek Umman Denizi’nin kıyısında son bulacak bir yürüyüş planladı.

Davet üzerine Hindistan’a gelen savaş muhabiri Amerikalı gazeteci Miller, Güney Afrika’dan tanıdığı ve saygı duyduğu Mahatma Gandi’ye destek vermek istiyordu. Tuz Yürüyüşü’nde Miller bir an olsun Gandi’nin yanından ayrılmadı.
Planlamaya göre, bin 300 kişilik öncü grup polis barikatlarını yara yara yol açacaktı, ancak kendini savunmak için bile olsa hiç kimse elini dahi kaldırmayacaktı.

Bir grup yürüyüşçü ilerleyerek polis noktasına dayandı. Yukarıdan gelen emir kesindi. Polisler, uçları demirle güçlendirilmiş sopalarla yürüyüşçülerin kafalarına vurmaya başladı. İlk manga yere yığıldı, kimse yerinden kımıldamadı. Ağır yaralıları kadınlar taşıdı. Sonra yeni bir grup daha polis barikatına dayandı. Aynı sahne tekrar tekrar yaşandı.

Gazeteci Miller, tanık olduklarını bütün dünya basınına telgrafla ulaştırdı. Hastanelerin tıklım tıklım ağır yaralılara dolduğunu, yürüyüşçülerin pes etmediğini, güvenlik güçlerinin en sonunda yorularak barikatı açmak zorunda kaldığını duyurdu.

Yürüyüşe kadınlar özellikle destek vermişti... Miskin bir yaşam sürdüren milyonlar ayağa kalkmış ve denize yürümüştü... 60 bin kişi tutuklanmıştı... Ama Gandi 24 gün sonra Umman Denizi’nin kıyısına ulaşmayı başarmıştı...

Gandi, cezaevinde yurttaşlarına seslenmeye devam etti, onlardan tuz eylemini yılmadan devam ettirmelerini istedi. Çağrısına milyonlar katıldı.

İngiliz sömürge yönetimi buna yoğun bir saldırıyla yanıt verdi. Ancak, cezaevleri tıka basa dolmuş, sömürge yönetimi çaresizlik içinde şaşa kalmıştı. İşte bu çaresizlik içinde, sömürgecilerin baskılarına rağmen 1947 yılında Hindistan bağımsızlığına kavuştu.