Zaferin 106. yılı: Kafkas İslam Ordusu ile Bakü'nün işgalden kurtuluşu

Nuri Paşa'nın başını çektiği Kafkas İslam Ordusu tarafından 15 Eylül 1918 tarihinde Bolşevikler, Ermeniler ve İngilizlere karşı mücadele eden Bakü'nün düşman işgalinden kurtuluşunun 106. yılı.

Bugün, Nuri Paşa komutasında kurulan 12 bin kişilik Kafkas İslam Ordusu ile Ermeniler, İngilizler ve Bolşeviklerle mücadele eden Bakü'nün kurtuluşunun yıl dönümü kaydediliyor. 1918 yılında Kars üzerinden Göyçay-Kürdemir yolu üzerinden geçerek, düşman askerlerini alt eden Kafkas İslam Ordusu, 15 Eylül'de Bakü'de güçlü bir savunma göstererek şanlı tarih sayfalarına bir zafer daha yazdırmıştı. 

KAFKAS İSLAM ORDUSU VE BAKÜ'NÜN KURTULUŞU 

Sovyetler Birliği ordusu ve Ermeni Devrimci Federasyonu birliklerinin, 30 Mart 1918 tarihinde Bakü’ye saldırmasıyla birlikte Azerbaycan, karşılık olarak savaş ilan etti. Bu süreçte çok sayıda sivil Azerbaycan Türkü öldürüldü. İngilizler de Azerbaycan topraklarında söz sahibi olmak arzusu ile Ermenilere destek vererek müttefik oldular. Bu büyük saldırı planı Azerbaycan milli meclisi güçlerinin başa çıkamayacağı kadar büyük bir güç barındırıyordu. Azerbaycan Milli Şurası, 4 Haziran 1918’de Batum’da Osmanlı Devleti ile yapmış olduğu askeri ve siyasi sözleşmenin 4. maddesine dayanarak Osmanlı hükumetinden askeri yardım talebinde bulundu.

Bu esnada pek çok cephede düşmanları ile savaşan Osmanlı ordusu Azerbaycan Bakü’ye müstakil bir ordu gönderme gücüne sahip değildi. Ancak Enver Paşa, Azerbaycan Türklerinin yardım çağrısına kayıtsız kalamazdı. İnisiyatif alarak kardeşi Nuri Paşa’yı Bakü’ye gitmesi için görevlendirdi. Nuri Paşa; Kars, Ardahan, Iğdır ahalisiyle toplam 12 bin kişiden oluşan Kafkas İslam Ordusu’nu kurdu. Daha sonra da destek için Filistin cephesinden getirilen 106. ve 107. piyade alayı ve 56. topçu alayı ile Kafkas İslam ordusu güçlendirildi ve teçhizat sağlandı.

Azerbaycan topraklarındaki başarısından dolayı Kafkas İslam Ordusunun başını çeken Nuri Paşa, Bakü'nün fatihi olarak anılmaya başlandı.

ÇIRPINIRDIN KARADENİZ

Nuri Paşa ordusuyla Bakü’ye girerken, sözleri büyük düşünür ve şair Ahmet Cevad tarafından 1914 yılında yazılan, zaferin kesinleştiği gün Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenen “Çırpınırdın Karadeniz”, yani Azerbaycan’da bilinen adıyla “Selam Türkün Bayrağına” adlı eser, ilk kez bugün okundu.

QHA