Bilim insanları: İklim değişikliği en ölümcül hava olaylarını daha da kötüleştiriyor

Yeni bir analize göre, insan kaynaklı iklim değişikliği, son 20 yılın en ölümcül 10 aşırı hava olayını daha şiddetli ve daha olası hale getirdi.

Avrupa, Afrika ve Asya'yı etkileyen öldürücü fırtınalar, sıcak hava dalgaları ve seller 570 binden fazla kişinin ölümüne yol açtı.

Yeni analiz, bilim insanlarının karmaşık hava olaylarında iklim değişikliğinin izlerini nasıl ayırt edebildiğini ortaya koyuyor.

Çalışma, Imperial College London'daki Dünya Hava Durumu Atıf (WWA) grubundan bilim insanları tarafından yürütüldü ve bazı aşırı hava olaylarına ait verilerin yeniden analiz edilmesini içeriyordu.

WWA'nın kurucu ortağı ve lideri Dr. Friederike Otto, "Bu çalışma, gezegeni ısıtan ve hayatları mahveden fosil yakıtlara tutunan siyasi liderler için göz açıcı olmalı" dedi.

"Petrol, gaz ve kömür yakmaya devam edersek acılar devam edecek" dedi.

                                                                                     Getty Images / Bir itfaiyeci, Agioi Theodori yakınlarındaki Panorama yerleşim yerinde çıkan orman yangınını söndürüyor

Araştırmacılar, 2004'ten bu yana Uluslararası Afet Veritabanı'nda kayıtlı en ölümcül 10 hava olayına odaklandılar. Bu, Avrupa'daki bir sıcak hava dalgası olan hava olayını değişen iklimimizle ilişkilendiren ilk çalışmanın yayınlandığı zamandı.

Son yirmi yılın en ölümcül olayı, 250.000'den fazla insanın ölümüne yol açtığı tahmin edilen 2011'deki Somali'deki kuraklıktı. Araştırmacılar, kuraklığa yol açan düşük yağışın iklim değişikliği nedeniyle daha olası ve daha aşırı hale geldiğini buldu.

Listede, araştırmacıların iklim değişikliği nedeniyle yüksek sıcaklıkların iki kat daha olası hale geldiğini söylediği, 2015 yılında Fransa'yı vuran ve 3.000'den fazla kişinin ölümüne yol açan sıcak hava dalgası da yer alıyor.

Ayrıca, 53.000 kişinin öldüğü 2022 Avrupa sıcak hava dalgalarını ve 37.000 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan 2023'ü de içeriyor. Çalışma, iklim değişikliği olmadan ikincisinin imkansız olacağını buldu.

2007'de Bangladeş'i, 2008'de Myanmar'ı ve 2013'te Filipinler'i vuran ölümcül tropikal siklonların hepsinin iklim değişikliği nedeniyle daha olası ve yoğun hale geldiğini söylüyor. Aynı durum 2013'te Hindistan'ı vuran seller için de geçerliydi.

Araştırmacılar, bu olaylardan kaynaklanan gerçek ölüm sayısının, aktarılan rakamlardan çok daha yüksek olma ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor.

Bunun nedeni, sıcak hava dalgalarına bağlı ölümlerin dünyanın pek çok yerinde, özellikle de en savunmasız olan yoksul ülkelerde, genellikle kayıtlara geçmemesidir.

Çalışma, bu hafta İspanya'da onlarca kişinin ölümüne yol açan fırtınalardan önce yürütülmüştü.

                                                                                   Getty Images / Hindistan'da bir nehrin kenarındaki yol sel suları tarafından yıkandı. Arka planda küçük bir kasaba görülebiliyor.  

Hindistan'ın Uttarakhand kentinde 2013 yılında meydana gelen sel felaketinde 6.000'den fazla kişi öldü

İklim değişikliği ile hava olayları arasındaki bağlantı, WWA'yı kuran iki bilim insanının - Dr. Otto ve Hollandalı iklim bilimci Geert Jan van Oldenborgh - felaket niteliğindeki hava olaylarında küresel ısınmayı izlemenin bir yolunu öncülük etmeleri sayesinde mümkün olmuştur.

Hava durumu kayıtlarının aşırı hava olaylarının daha yoğun hale geldiğini gösterdiğini biliyorlardı. Dahası, hakemli bilimsel çalışmaların büyük bir kısmı atmosferin ısınmasının aşırı hava olaylarını nasıl yoğunlaştırabileceğini açıklamıştı. Eksik olan şey, tek bir olay ile küresel sıcaklıkların artması arasındaki bağlantıydı.

‌Yıllardır tahminciler gelecekteki hava modellerini tahmin etmek için atmosferik modeller kullanıyor. Otto ve Oldenborgh, mevcut iklimde bir hava olayının ne kadar olası olduğunu hesaplamak için tekrarlanan simülasyonlar çalıştırmak üzere modelleri yeniden kullandı.

‌Ayrıca, aynı olayın sanayi devriminin hiç yaşanmadığı bir dünyada ne kadar olası olduğunu araştıran paralel simülasyonlar da oluşturdular. Bu bilgisayar modelleri, insanların atmosfere pompaladığı milyarlarca ton CO2'nin etkilerini ortadan kaldırdı.

Hesaplamalar, dünyanın sanayi devriminden bu yana deneyimlediği 1,2 santigrat derecelik küresel ısınmanın olduğu ve olmadığı durumlarda aynı olayın gerçekleşme olasılığının ne kadar yüksek olduğunu karşılaştırabilmelerini sağladı.

WWA'ya destek veren Kızılhaç Kızılay İklim Merkezi'nden Roop Singh, "Aşırı hava koşullarında görmeye devam ettiğimiz büyük ölüm oranları, 1,3°C'lik, hele ki 1,5°C veya 2°C'lik ısınmaya bile hazırlıklı olmadığımızı gösteriyor" dedi.

Bugünkü çalışmanın, tüm ülkelerin iklim değişikliğine karşı dayanıklılıklarını artırmaları gerektiğini gösterdiğini belirten Prof. Dr. Özcan, "Isınmanın her bir derecelik kısmında, ülkeler ne kadar hazırlıklı olursa olsunlar, onları uçuruma iten rekor kıran olaylara daha sık tanık olacağız" uyarısında bulundu.

BBC News