İkizdere’yi yok eden taş ocağına Danıştay’dan ‘dur’ kararı: Hukuk yavaş, makine hızlı

Rize-İkizdere’de Cengiz İnşaat’ın yürüttüğü taşocağı projesine Danıştay engeline takıldı. Danıştay, 6. Dairesi, Rize İdare Mahkemesi’nin projeye karşı açılan davada verdiği ret kararına ilişkin “Hukuka uyarlılık yok” dedi.

İdare Mahkemesi, kararının gerekçesinde söz konusu projenin tamamıyla çevreye zararsız olmasını beklemenin “hayatın gerçeklerine uygun düşmediği”ni söylemişti.

Toplamda üç yıl faaliyet sürecek projenin iki yılı dolarken dava alt mahkemede yeniden görülecek.

Rize’nin İkizdere ilçesindeki Eskencidere Vadisi’nde, liman inşaatına taş tedarik etmek için açılmaya başlanan taş ocağı, insanların yaşam alanına büyük zarar verdi, vadideki canlı yaşamını yok etti. 21 Nisan 2021’de iş makinelerinin bölgeye girmesiyle, köylülerin başlattığı direniş ve hukuki mücadele ise yaklaşık iki yıldır kesintisiz sürüyor.

Birçok kez kolluk kuvvetleriyle karşı karşıya gelen bölge halkı defalarca gözaltına alındı. Bu arada yüzlerce ağaç kesildi, iş cinayetleri yaşandı, sular kirlendi, evler patlatmalardan ötürü zarar gördü.

İtirazlar ve bilirkişi raporları reddedildi

Yeşil Gazetede yer alan habere göre, Bölge halkının, proje için verilen “ÇED gerekli değildir” kararına karşı açılan davada, Rize İdare Mahkemesi bilirkişi keşfi yapılmasına karar verdi. Bölgede incelemeler yapan heyet, “ÇED gerekli değildir” kararının teknik olarak yeterli ve uygun olmadığına karar verdi. Raporun yayımlanmasının ardından açıklama yapan İkizdere Çevre Derneği, mahkemeye derhal yürütmeyi durdurma kararı verme ve Ulaştırma Bakanlığı’na da çalışmaları durdurma çağrısı yaptı.

Bu süreçte şirket, özel olarak hazırlattığı raporları da mahkemeye sundu. Mahkeme kendi atadığı bilirkişilerin hazırladığı raporları görmezden gelerek, projenin bölgeye zarar vermediğini öne sürdü. Rapora ve itirazlara rağmen dava reddedildi.

Danıştay: Bilirkişiler tarafsız olmalı 

Köylülerin avukatı Yakup Okumuşoğlu, bunun üzerine kararı Danıştay’a taşıdı. İtirazları haklı bulan Danıştay 6. Dairesi, alt mahkemenin ret kararını bozarak davanın yeniden görülmesine karar verdi.

Danıştay kararı şu hususlara dikkat çekiliyor:

• Kök ve ek bilirkişi raporlarında çelişkili tespit ve değerlendirmeler yer alıyor.
• Hükme esas olan bilirkişi raporunu hazırlayan 2 kişinin aynı zamanda kamu görevlisi.
• Bilirkişilerin tarafsızlığı konusunda davanın taraflarında hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde, üniversite öğretim üyeleri arasından seçilecek yeni bir bilirkişi heyetiyle mahallinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması gerekiyor.

Av. Okumuşoğlu, karara ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“Danıştay; “Tereddüte mahal vermeyecek şekilde şekilde hazırlanacak ve bilirkişilerin tarafsızlığı konusunda davanın taraflarında hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde;  üniversite öğretim üyeleri arasından seçilecek çevre mühendisi, inşaat mühendisi, maden mühendisi, ziraat mühendisi, jeoloji mühendisi, harita mühendisi ve orman mühendisi olmak üzere, gerekirse başka dallardan da öğretim üyelerinden seçilerek oluşturulacak yeni bir bilirkişi heyetiyle mahallinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması ve projenin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi suretiyle düzenlenecek rapor dikkate alınarak, işin esası hakkında yeniden karar verilmesi gerektiği” şeklinde özetlenecek gerekçelerle Rize İdare Mahkemesi kararını bozdu.

Bizim Rize İdare Mahkemesi’nden adalet beklentimiz yoktur. Rize Valiliği’nin davanın tarafı olduğu bir yargılamada Rize Valisi’nin encümeni olduğu kurumda çalışan kişiyi bilirkişi atayabilen, üstelik itirazlarımıza rağmen bunu yapan, uzunca süredir aynı bilirkişilerle yargılamaları sürdüren mahkemeden adalet beklemiyoruz. 25- Rize İdare Mahkemesi ‘yeşil yol’ davasında yaptığını bu davada tekrarlamış, çalışmaların tamamlanmasına kadar hukuku bulmacaya çevirmiştir. ‘Etkili hukuk’, ‘Adil yargı’ denen yargı ilkelerini Rize’de görülmez kılmıştır. ‘Siz yapın biz hukuku sonra getiririz’ mantığı ile adalet sağlanmaz. ‘Hukukun yavaş, makinanın hızlı olması’ hukukun yeni ilkesi olamaz”

Rize İdare Mahkemesi’nin Danıştay kararı sonrası yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptıracağını hatırlatan Okumuşoğlu, “Tüm bu süreçler boyunca da alanda çalışmaya göz yumulmaya devam edileceğini, iş bittikten sonra ise kararın verileceğini, kararın da İkizdereliler lehine olacağını değerlendiriyoruz” dedi.