Yerel seçimlerde İstanbul’un ilçelerinde dengeler nasıl şekilleniyor?

31 Mart Pazar günü yapılacak yerel seçimlerde İstanbul’da, büyükşehir belediye başkanlığının yanında bazı ilçe belediye başkanlıkları için de sıkı bir rekabet yaşanıyor.

Mevcut durumda İstanbul’da 39 ilçeden 24’ü Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP), 14’ü Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP), biri ise Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) elinde bulunuyor.

Bu ilçelerden önemli bir bölümü AKP veya CHP açısından 'kale konumunda'.

Ancak iktidar ve muhalefetin son derece iddialı olduğu; AKP’nin CHP’den, CHP’nin de AKP’den almayı hedeflediği ilçeler de bulunuyor.

Yerel seçimlere giderken İstanbul’da ilçelerde dengelerin nasıl şekillendiğini inceledik.

Üsküdar, Fatih ve Eyüpsultan’da ne yaşanabilir?

CHP’nin bu seçimlerde AKP’den geri almayı hedeflediği ilçeler arasında, kazanmada zorluk dereceleri farklı olmakla beraber Üsküdar, Bahçelievler, Sancaktepe, Fatih, Çatalca, Silivri, Eyüpsultan, Tuzla, Beyoğlu gibi yerler öne çıkıyor.

AKP kaynaklarına göre iktidar partisi ise bu ilçelerin hemen hemen hiçbirinde risk görmüyor ve CHP’den Esenyurt, Küçükçekmece, Kartal ve Sarıyer gibi ilçeleri almayı hedefliyor.

Üsküdar, Fatih ve Eyüpsultan; İstanbul’da seçim yarışının nasıl geçeceği en fazla merak edilen ilçeler arasında.

Zira bu ilçeler hem yıllardır AKP’nin kalesi olarak görülüyor hem de muhafazakâr kesimin nezdinde sembolik açıdan önemli bulunuyor.

Üsküdar’da geçen yıl genel seçimde AKP yüzde 35,86, CHP yüzde 32,45, İYİ Parti yüzde 9,31, MHP yüzde 5,02, Türkiye İşçi Partisi (TİP) yüzde 4,72, Yeşil Sol Parti (YSP) yüzde 3,55, Yeniden Refah Partisi (YRP) yüzde 3,01 oy almıştı.

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda ilçede Kemal Kılıçdaroğlu, yarışı Recep Tayyip Erdoğan’ın önünde tamamlamıştı.

KAYNAK, GETTY IMAGES

Üsküdar’da AKP’nin adayı mevcut belediye başkanı Hilmi Türkmen.

Aday belirleme sürecinde AKP’nin potansiyel İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) başkan adaylarından biri olarak görülen Hilmi Türkmen, güncel siyasi tartışmalardan ziyade belediyecilik çalışmalarıyla gündeme gelen bir isim görüntüsü çiziyor.

Üsküdar’da CHP’nin adayı, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun çalışma arkadaşlarından Sinem Dedetaş.

Dedataş 2019’da İBB Şehir Hatları Genel Müdürü olmuştu.

Üsküdar’da Saadet Partisi’nin alacağı oy oranı da merak ediliyor.

Partinin adayı, geçmişte ilçede iki dönem belediye başkanlığı yapmış olan Yılmaz Bayat.

KAYNAK, GETTY IMAGES

Geçen yıl Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda Eyüpsultan’da da Kılıçdaroğlu’nun önde çıkması dikkat çekmişti.

İlçede genel seçimde ise AKP yüzde 35,56, CHP yüzde 30,01, İYİ Parti yüzde 9,67, MHP yüzde 5,51, YSP yüzde 4,98, TİP 4,20, YRP yüzde 4,06 oy almıştı.

Bu seçimde, Eyüpsultan’ın son yıllarda büyüyen ve CHP’nin yüksek oy aldığı Göktürk dışındaki geleneksel, merkezi mahallerindeki oyların dağılımı önemli olacak gibi görünüyor.

Fatih’te 14 Mayıs milletvekili seçimlerinde AKP yüzde 42,33, CHP yüzde 23,91, İYİ Parti yüzde 8,68, YSP yüzde 7,74, YRP yüzde 4,54, MHP yüzde 4,44, TİP yüzde 2,94 oy almıştı.

28 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilçede Erdoğan yüzde 53,99, Kılıçdaroğlu ise yüzde 46,01 oy elde etmişti.

Fatih’te AKP’nin adayı mevcut belediye başkanı M. Ergün Turan.

Aday belirleme sürecinde, Hilmi Türkmen gibi AKP’nin potansiyel İBB adaylarından biri olarak görülen Turan yine Türkmen gibi daha çok belediyecilik çalışmalarıyla gündeme gelen bir isim.

Fatih’te CHP’nin adayı ise İmamoğlu’nun çalışma arkadaşlarından, İBB’de genel sekreter yardımcısı olarak çalışmış olan Mahir Polat.

Polat, geçmiş dönemde özellikle İBB Miras’ı kurması, bu kapsamda yüzlerce tarihi eserin restorasyonu ve koruma altına alınması çalışmasıyla gündeme gelmişti.

KAYNAK, GETTY IMAGES

Kartal ve Sarıyer’de CHP’nin önündeki zorluklar neler?

CHP’nin elinde bulunan Sarıyer ve Kartal bu seçimde ana muhalefet partisi için hassas ilçelere dönüşmüş durumda.

Sarıyer, 2009 yerel seçimlerinde AKP’den CHP’ye geçmiş ve belediye başkanlığı koltuğuna Şükrü Genç oturmuştu.

CHP bu tarihten itibaren ilçedeki oylarını hem yerel hem de genel seçimlerde önemli oranda sağlamlaştırmıştı.

Şükrü Genç, bu yılki yerel seçimler için de aday adayı oldu. Parti ise aday olarak Mustafa Oktay Aksu’yu belirledi. Bu duruma tepki gösteren Genç, bağımsız belediye başkan adaylığını ilan etti.

Genç’in ne kadar oy alacağı seçim sonuçlarını belirleyecek gibi gözüküyor.

Yine CHP’nin elinde bulunan ilçelerden Kartal’da rekabeti zorlaştıran bir noktaya getiren gelişme, İYİ Parti’nin ilçede tanınan bir ismi aday belirlemesi oldu.

İYİ Parti, 2009 ile 2019 arasında CHP’den belediye başkanlığı yapan Altınok Öz’ü aday gösterdi.

Bu arada CHP’deki aday belirleme sürecinde Ataşehir’de de, parti içinde sert tartışmalar yaşandı.

Aday gösterilmeyen Ataşehir Belediye Başkanı Battal İlgezdi, partisinden istifa etti.

Ancak İlgezdi, basında çıkan bazı iddiaların aksine bağımsız aday olmadı.

Kilit ilçe Esenyurt’ta durum ne?

Esenyurt, AKP’nin CHP’den almayı hedeflediği ilçeler arasında en kritik yerlerden biri.

1 milyona yakın kişinin yaşadığı Esenyurt, sadece İstanbul değil Türkiye’nin en büyük nüfusa sahip ilçesi.

Burada oluşacak siyasi tablo sadece ilçe seçimleri değil İBB ve İl Genel Meclisi seçimleri açısından da kilit konumda.

Yoğun bir Kürt nüfusa sahip olan Esenyurt, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi'nin (DEM Parti) kentte en güçlü olduğu ilçe.

2004’ten 2019’a kadar AKP tarafından yönetilen Esenyurt'un 2019’da CHP’ye geçmesinde Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) CHP adayı Kemal Deniz Bozkurt'a desteği kritik bir rol oynamıştı.

Esenyurt’ta CHP ve DEM Parti, adayların belirlendiği sürecin son düzlüğünde bir uzlaşıya vardı.

Bu süreçte CHP’nin ilk açıklanan adayı Ali Gökmen, sağlık sorunları gerekçesiyle adaylığını geri çekti ve yerine Ahmet Özer aday oldu.

Şimdi DEM Parti, Özer’i destekliyor.

İki partinin içinden gelen kulis bilgilerine göre Esenyurt’ta belirli sayıda belediye meclis üyesi iki parti arasında bölüşüldü.

CHP’nin 2019’da Esenyurt’u kazanmasında İYİ Parti desteğinin de belli bir etkisi olduğu düşünülüyor.

Şimdi İYİ Parti seçmeninin tavrı, özellikle DEM Parti ve CHP arasındaki uzlaşmaya nasıl tepki vereceği merak ediliyor.

KAYNAK, GETTY IMAGES

AKP’nin geri almayı hedeflediği ilçelerden Küçükçekmece’de durum nasıl?

Küçükçekmece de AKP’nin CHP’den almayı hedeflediği ve yarışın kıyasıya geçtiği düşünülen ilçeler arasında.

2004’ten 2019’a kadar AKP tarafından yönetilen ilçe 2019’da CHP’ye geçmişti.

Bunda da HDP'nin CHP adayı Kemal Çebi’ye desteğinin önemli olduğu düşünülüyor.

HDP’nin 24 Haziran 2018’deki milletvekilliği seçimlerinde aldığı yüzde 13,4’lük, YSP'nin 14 Mayıs 2023’te aldığı yüzde 9,92’lik oy oranları, DEM Parti'nin potansiyelini gösteriyor.

DEM Parti, İstanbul’da 22 ilçede aday göstermeme kararı almış durumda.

Partinin aday gösterdiği 19 ilçe arasında Küçükçekmece de yer alıyor.

Bu durum, CHP açısından zorlayıcı bir durum ortaya çıkarıyor.

Esenyurt gibi Küçükçekmece'de de İYİ Parti seçmenlerinin tavrı da kritik konumda olacak gibi görünüyor.

Geçen yılki seçimlerde İYİ Parti bu ilçede yüzde 9,44 oranında oy almıştı.

Silivri ve Çatalca yeniden CHP’ye dönebilir mi?

Silivri ve Çatalca da seçimlerde dikkatle izlenen ilçeler arasında.

Buralar, İstanbul’un merkezden uzaktaki ilçeleri. Kentteki tarım da önemli oranda bu ilçelerde yapılıyor.

Bu iki ilçeden Silivri 2019’da CHP’den MHP’ye, Çatalca ise CHP’den AKP’ye geçmişti.

Silivri, İstanbul’da Cumhur ittifakının parçası olarak MHP’nin elindeki tek ilçe.

Şimdi CHP açısından bu iki ilçe, geri alınması hedeflenen yerler arasında görülüyor.

CHP geçen yıl genel seçimde bu iki ilçede birinci parti olurken Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda Kılıçdaroğlu, rakibi Erdoğan’dan yüzde 10’un üzerinde fazla oy almıştı.

Cumhur İttifakı bu iki ilçede mevcut belediye başkanlığını aday gösterdi.

Sancaktepe 'de rekabet nasıl arttı?

İlçe bazında yine ciddi bir rekabetin yaşanmasının beklendiği ilçelerden biri de Sancaktepe.

Bunun en önemli nedeni ise ilçede önemli bir oy potansiyeli bulunan DEM Parti’nin, 'kent uzlaşısı' anlayışı temelinde burada aday çıkarmamış olması.

Geçmiş seçimlere bakıldığında AKP’nin ilçede güçlü olduğu görülüyor.

İlçede son genel seçimde Cumhur ittifakı yüzde 47,81, o zamanki Millet ittifakı ise yüzde 30,11 oy almıştı.

Emek ve Özgürlük İttifakı’nın aldığı oy yüzde 17,5 olmuştu. Bunun yüzde 13,87’sini Yeşil Sol Parti, yüzde 3,62’sini ise TİP almıştı.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda Kılıçdaroğlu ve Erdoğan arasında birbirine yakın yüzdeler çıkmıştı.

DEM Parti gibi TİP de Sancaktepe'de aday çıkarmadı.

KAYNAK, GETTY IMAGES

Küçük partiler ilçeleri nasıl etkileyebilir?

Yerel seçimlerde İstanbul’da küçük siyasi partilerin alacağı oyun İBB başkanlığı ve İl Genel Meclisi seçimlerinde belirleyici bir etkisinin olacağı yorumları yapılıyor.

Bu partilerin bıçak sırtı olarak tabir edilen bazı ilçelerde de dengeleri etkilemesi olası görülüyor.

Özellikle YRP’nin muhafazakâr seçmenin yoğunlaştığı mahallelerden alacağı oy kritik görülüyor.

YRP’nin iktidarla işbirliği görüşmelerinde AKP’den birkaç ilçeyi istediği açıklanmıştı.

Bu ilçeler arasında Arnavutköy, Sultangazi, Sultanbeyli’nin isimleri geçiyordu.

Yine Saadet Partisi, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Zafer Partisi'nin ilçelerde alacakları oylar da merak ediliyor.

Bu arada Türkiye İşçi Partisi çeşitli ilçelerde aday çıkarmakla birlikte Beşiktaş, Adalar, Kadıköy ve Bakırköy’e özellikle yoğunlaşmış gibi görünüyor.

Kadıköy’de ise eski Tunceli Belediye Başkanı Fatih Maçoğlu, Türkiye Komünist Partisi’nin adayı olarak kampanya yürütüyor.

Bu dört ilçe yıllardır CHP'nin kaleleri olarak biliniyor.

Mahmut Hamsici

İstanbul, BBC Türkçe