Dünyayı şaşırtan keşif Göbeklitepe

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Bursa’da düzenlenen konferansta tarihin sıfır noktası ‘Göbeklitepe’ konuşuldu.

Uygarlıkların önemli köprüsü Anadolu’da keşfedilen ve dünyayı şaşırtan arkeolojik buluş olarak adlandırılan Göbeklitepe, Bursa’da tartışmaya açıldı. Bursa Kent Konseyi ve Bursa Büyükşehir Belediyesi Müzeler Şube Müdürlüğü işbirliğinde Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi içinde yer alan müze galeri alanında düzenlenen Göbeklitepe ve Anadolu’da Yerleşik Yaşam konferansına tarih ve arkeoloji meraklıları yoğun ilgi gösterdi.

Konferansta tarihin sıfır noktası olarak anılan Göbeklitepe’nin geçmişi, önemi ve yapılan çalışmalarla Anadolu’daki yerleşik yaşam ele alındı. Göbeklitepe Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Necmi Karul, Anadolu’da Yerleşik Yaşamın Kökeni, Son Avcılar ve Göbeklitepe” başlıklı sunumunda Neolitik dönem içerisindeki Anadolu’yu anlatı ve dünyayı şaşırtan keşif Göbeklitepe hakkında önemli bilgiler verdi. İstanbul Üniversitesi Göbeklitepe Bilim Kurulu Üyesi Karul, Göbeklitepe’ye ilişkin merak edilenlere arkeolojik veriler ışığında yanıtlar sundu.

“Göbeklitepe’de modern mimarinin temel izleri görülüyor”

Bölgenin arkeolojik yapısı ve verilerinin, Göbeklitepe’nin tek başına bir yerleşim olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Karul, Göbeklitepe veya benzeri arkeolojik değerler, bir taraftan evrensel kültür tarihinin birer parçası; ama diğer taraftan da bizim ülkemizde olan değerler olması açısından ayrı bir konuma sahip. Bize, bu evrensel kültür tarihinin bir parçasını araştırmak, bu konuda bilgi sahibi olmamız dışında, ayrıca bir de sorumluluk yüklüyor. Bu dönemde barınak konuta, konut eve dönüşüyor. Yani ilk barınaklar, yuvarlak kulübeler, zamanla daha ustaca inşa edilmiş dörtgen planlı yapılara dönüşüyor. Kavramsal olarak da bir konut, artık insanlar için önemli bir kavram halini alıyor. Yuvarlağın yerine dörtgen planlı yapı yapmak demek, köşeyi yapabilmek demektir. Kendi kendini taşıyan duvarı yapabilmek demektir. Bugün köşeyi yaptığınız için gökdelenlere sahipsiniz. Bu binaları yapabilmenin özündeki mesele, bu teknolojik çözümlerden geçiyor” dedi. Göbeklitepe'deki yapılara benzeyen ve ilk belirlemelere göre neolitik döneme ait "T" biçiminde 250'nin üzerinde dikilitaşın bulunduğu Şanlıurfa'daki Karahantepe kazı çalışmalarına da değinen Karul, yaptıkları yüzey araştırması sırasında buradaki dikili taşların Göbeklitepe ile aynı dönemde olduğunu belirlediklerine dikkat çekti. Göbeklitepe'nin "T" biçimindeki dikili taşlarla ayırt edilen yerlerden bir tanesi olduğuna ve tek bir dönemi ifade etmediğine vurgu yapan Prof. Dr. Karul, Anadolu’daki yerleşik yaşam üzerine de önemli bilgiler verdi. Karul, Göbeklitepe'deki yaşam 'T' biçimindeki taşlardan oluşan bir dönemden de ibaret değil. Çok daha uzun bir süreci yansıtıyor, 700 - 800 yıllık bir yerleşim yahut kullanım söz konusu. Karahantepe'nin de bu sürenin içerisinde bir yere oturduğu kesin. Daha uzun bir süreyi kapsayabilir, öncesinden başlayabilir” diye konuştu. Konferansın sonunda Bursa Kent Konseyi ve Büyükşehir Belediyesi Müzeler Şube Müdürlüğü adına Sanat Tarihçisi Dilek Yıldız Karakaş, Prof. Dr. Necmi Karul’a üzerinde Karagöz ve Hacivat tasviri bulunan ipek işlemeli tablo takdim etti.