Temeli İnsan Sevgisi Olan Ahilik ve Bektaşilik.

08 Şubat 2021, 00:04

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Komisyonu olan UNESCO, 2021 yılını Ahmet Yesevi Düşüncesi ve Felsefesi ile yetişmiş Akıl ve Bilim yolunu seçmiş Ahi Evran ve Hacı Bektaşi Veli Yılı ilan etmiştir.

Türk Milleti'nin kendi insanına ve İnsanlığa sunacağı kültürel hazine, Türk Medeniyetini kuracak, topluma ışık tutacak ölçüde hak ve adaleti, sevgi ve saygıyı, milletlerarası diyalog ve kamu diplomasisini güçlendirecek niteliktedir. Ahilik medeniyetimizin kadim değeri ve ticari hayatımızın rehberidir. Elimizi, kapımızı, soframızı açık tutmayı, Hak ile sabır dileyip bize katılanın bizden olduğu, ilim, akıl ve ahlak ile çalışıp "bizi geçen bizdendir" tezini savunmuş, sosyal buhran yaşayan toplumun barış, huzur ve adaletle yaşamasına sevgi temelinde istikrarlı büyümesine sebep olmuştur.

Ahilik, doğruluk, dürüstlük, kardeşlik, yardımseverlik gibi değerleri birleştiren, ticaret ile ahlakı, toprak ile vatanı buluşturan bir hayat kaynağıdır. Ahi, vicdanı kendi üzerine gözcü koyan insandır. Ahiler, helalinden kazanan, ölçülü ve dengeli olan, yararlı üretim yapan aşkla kardeşlik ve dayanışmayı sağlayan kültür taşıyıcılardır. Ahilik, insanı ön planda tutar, yaptığı işi en iyi yapmayı hedefleyen, eliyle koymadığını götürmeyen, Hak Aşığı olan, sosyal denge düzeni kuran, liyakata, paylaşmaya, fakirleri gözetmeye erdemli olmaya önem veren bir yol izler.

"İncinsen de İncitme, Ne ararsan kendinde ara" düşüncesini şiar edinen Bektaşilik de, Evren, Tanrı ve insan birliğini sevgiyle kuşatıp kavrayarak Bilme, Tanıma, Düşünme ve Akıl gibi değerlerle zenginleşmiş, temeli Hak, Sevgi ve Hoşgörü olan, sosyal, kültürel, milli ve manevi değerleri birleştiren, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nde bulunan insani değerleri ve ifadeleri yüzyıllar öncesinde anlatan ve uygulayan bir fikir hareketidir.

Hacı Bektaşi Veli, hayatı boyunca insanların kardeş olduğunu, yeryüzünün barış içinde bölüşülmesi gerektiğini, insanı nefret ve kin, önyargılar değil, sevginin olgunlaştıracağını savunan Bektaşiliği, inanç ve kültür ikliminde sistemleştirmiştir. İnsanlar arasında ayırım yapmamak, bütün inançlara saygı ve hoşgörü ile bakarak kötü duygu ve davranışlardan uzak durmaktır.

Emek vermeyi kutsal bilerek, ilim, irfan ve marifet sahibi bir toplum oluşturmak için çalışmak, insan ve insanlığa hizmet etmeyi ilke edinmektir. Hakk'ı insanda, insanı Hak' da görmektir. Vatanına, Milletine ve Diline Türkçe'ye sahip olmaktır. Temel amacı "Vahdet şarabını Hak'tan içerek Enel Hak sırrına" erişmek olan ve Ahmet Yesevi'nin öncülük ettiği bu akım, Anadolu'ya yayılırken Horasan'dan getirilen törelerde yaşatıldı ve Bektaşiliğ'in ilmihalini oluşturmuştur.

Birlik ve insanlık düşüncesini arayan bu harekette, "Bırak ikiliği karış birlere / Marifet yolu ile eriş erlere / Sakın yoldaş olma cahil körlere / Çıkarır yoldan şaşırtır seni!" anlayışla insana değer verilir ve insan bilgi ile doldurulur. Bektaşi düşüncesi, akla, eleştirel beyin yapısına önem vererek insana onur kazandırma yolunu seçer. Pir Sultan Abdal'ın "Çok keramet var insanda" deyişi, insanın biyolojik bir varlık olarak değil, Allah'ın yarattığı kıymetli bir varlık olduğunun göstergesidir. Gerçekten insan değerlidir, önemlidir. Bir Gana Atasözün de "Yalnız insandır önemli olan, altına sesleniyorum ses vermiyor, kumaşa sesleniyorum karşılık alamıyorum, yalnız insandır ses veren" deniyor. Hintliler ise, "Dünyada insandan daha büyük gerçek yoktur." inancı hakimdir. Yine bir Romen atasözünde de, "İnsan umudunu insana bağlar." denilmektedir.

Bektaşilikte cömertlik esastır; cimriler himmet sahibi olamadikları gibi, cennet de o kişiye uzaktır. Ululanmak büyüklük taslamak, makbul değildir, benlik gütmek şeytanlıktır. Alçak gönüllü olmak esastır, hasetlik yapan ve kin tutanlar istenmeyen kişilerdir. Yalancılık ikrardan dönüştür ve arif kişi yalan söylemez. Doğruluk Tanrı sıfatlarındandır. Sözünde durmayanlar, "Yapraklanır ancak, meyve vermez" denir. Emanete hiyanet suçtur. Kendi ayıbını bırakıp, başkasında ayıp aramak büyük kusurdur. Kendi ayıbını görene ise "mutlu" denir.

Sonuç olarak, "kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapma!" kültürü hakimdir.

Özellikle Hz.Ali'nin ifade ettiği, 1. Zaman kendilerine uymaz ise, zamana kendilerini uyduranlar en akıllı kimselerdir. 2. Insanı vaktinden önce yıpratan, tembelliktir, 3. Çocuklarınızı geleceğe yönelik yetiştiriniz. vb. gibi düşünceleri uygulamaya çalışırlar. Hacı Bektaş Veli de aşağıdaki sözleriyle topluma ve dünyaya insanlık dersi vermiş büyük bir irfan önderidir:

Arif olan hem arıdır, hem de arıtıcıdır.

Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme,

İnsanın cemali sözünün güzelliğidir,

Ayrım yapmayınız ve hicbir milleti küçümsemeyiniz ve ayıplamayınız,

İlimden gitmeyen yolun sonu karanlıktır. Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu,

Aklına, hissine, bedenine ve iradene hakim ol,

Düşmanınızın dahi insan olduğunu unutma!..

Yorum Gönder 0
Facebook Yorumları 0

Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×

Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.