Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu’ndan Orta Vadeli Program değerlendirmesi

OVP’nin Şifreleri

• “150 milyar dolar dış kaynak şart”
• “Enflasyonun 2023’te %65. Bu oran, TCMB’nın tahminin 7 puan üstünde”
• “İşsizliğin 2024’te %10.3’e çıkıyor”
• “2024’te ise ortalama dolar kuru 36.8 TL”
• “TL değer kaybı devam edecek”

Yeni Ekonomi Yönetimi tarafından açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) ne getiriyor? Ekonomistler OVP’nin şiflerini çözmeye çalışıyor. Altınbaş Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi, Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu yaptığı değerlendirmede, açıklanan OVP’nin geçmiş yılların iddialı hedeflerinden geri adım atmak anlamına geldiğini ifade etti. Ülke ekonomisinin sıkıştığı bu noktada öngörülen hedeflere de ulaşılması da çok zor göründüğünü belirtti. “Ortalama yurttaş açısından, OVP’nin hedefleri tutsa bile; işsizliğin arttığı, enflasyonun sürdüğü, 3 yıllık azımsanmayacak bir sürede satın alma gücünün artması, yaşam standartlarının yükselmesi umudunun dahi verilmediği hiç de iç açıcı olmayan bir yol haritası sunuluyor.” dedi

“150 milyar dolar dış kaynak girişine gereksinim var”

Prof. Dr. Kozanoğlu programa göre, 2024-2026 arasındaki üç yılda toplam 96.4 milyar dolar cari açık beklendiğine işaret etti. Bu dönemde Merkez Bankası (TCMB) rezervlerini de takviye edilmesi gerektiği için en az 150 milyar dolar dış kaynak girişine gereksinim olduğunu söyledi. . Bunun da ancak sıkı para politikaları, yüksek faiz, sıcak para girişine elverişli bir ortam sunmakla olanaklı olabileceğine değindi. Bunun da büyümenin 2024’te %4, 2025’te %4.5, 2026’da %5’ten düşük gerçekleşmesiyle mümkün olduğunu kaydetti.

İşsizliğin 2024’te %10.3’e çıkacağı tahmin edildiğini söyleyen Prof. Dr. Kozanoğlu, “Bu işsizlikte sınırlı bir artışa işaret etse de, bir ekonomi yönetiminin daha fazla yurttaşını yedek işgücü ordusuna katacak bir projeksiyon yapması da manidar. Kaldı ki işsizliğin bu oranda durması da kolay değil.” açıklamasını yaptı.

“Enflasyonun 2023’te %65, TCMB’nın tahminin 7 puan üstünde”

Kozanoğlu, enflasyonun 2023’te %65 olması beklendiğini hatırlatarak, bu oranın TCMB enflasyon tahmini olan %58’in 7 puan üzerinde olduğunu vurguladı. Trendlerin bu düzeyde kalmasının da zor olduğu izlenimi verdiğini ifade etti. Kozanoğlu açıklamasını, “Bununla birlikte 2024 yılı %33 enflasyon hedefinin ise revize edilmemiş olduğu görülüyor. Buna karşın yılın tümünü yansıtan GSYH deflatörü %55.3. Bu 2024 yılının ilk yarısında %70 üzeri bir tüketici enflasyonu, yılın devamında keskin bir düşüş beklendiğini düşündürtüyor.” diyerek sürdürdü.

“2024’te ise ortalama dolar kuru 36.8 TL. TL’de değer kaybı sürecek”

Kozanoğlu programda dolar kuru tahminlerinde değindi. 2023 yılı ortalama dolar kuru tahmini 23.9 TL ike 2024’te bunun %54 artışla 36.8 TL’ye çıktığını dikkat çekti. Bunun %33 enflasyon ile karşılaştırıldığında, TL’nin ciddi bir reel değer kaybına işaret ettiğine söyledi. “Buna karşın dolar kuru 2025’te %20 artışla 43.9 TL ve 2026’da %8.8 artışla 47.8 TL bekleniyor. Bu 2024’te doların sıcak paraya cazip gelecek şekilde yükseldiği, sonra da istedikleri zaman çıkışlarına izin verecek şekilde istikrar kazandığı bir senaryoya denk geliyor.” yorumunu yaptı. Prof. Dr. Kozanoğlu ayrıca bütçe açığının da 2023’te GSYH’nin %6.4’ü düzeyine yükselirken, 2024’te ise aynı düzeyde kalmasının planlandığını açıkladı. Kozanoğlu’na göre, bu 1.652 milyar TL ve 2.469 milyar TL gibi çok yüksek düzeylere denk geliyor. 2024’te faiz hariç 1.131 milyar TL’lik bir açık söz konusu. “Hem cari açık hem de bütçe açığı, “ikili açık” sorunu yaşayan bir ekonominin dış kaynak çekme şansının da sınırlı olduğu söylenebilir. Ortalama yurttaş açısından, OVP’nin hedefleri tutsa dahi; işsizliğin arttığı, enflasyonun sürdüğü pek de iç açıcı olmayan bir yol haritası sunuluyor.” diyerek sözlerini tamamladı.