19-23 haftası ekonomik gelişmeler ve beklentiler

25 Ekim 2020 Pazar 14:36

BURSA ARENA / Haber Merkezi

Geride bıraktığımız haftada yurt içinde piyasaların odağında TCMB’nin faiz kararı ve tüketici güven endeksi vardı. TCMB, Ekim ayı PPK toplantısında faiz artırımına ilişkin güçlü beklentilerin aksine, politika faizinde değişikliğe gitmeyerek %10,25’te sabit bıraktı. Tüketici güven endeksi ise ekim ayında bir önceki aya kıyasla %0,1 azalarak 81,9 oldu.

Yurt dışında ABD’de salgın ile mücadeleye yönelik hayata geçirilmesi planlanan ekonomik destek paketi belirsizliği, aşı haberleri ile ilgili gelişmeler ve ABD’de yaklaşan başkanlık seçimi piyasaların karışık bir görünüm sergilemesine neden oldu. Bununla birlikte yurt dışında imalat sanayi PMI verisi açısından yoğun bir gündem takip edildi. Ekim ayı imalat sanayi PMI verileri sırasıyla Almanya’da 58, Euro Bölgesi’nde 54,4, İngiltere’de 53,3, ABD’de 53,3 seviyesinde yer aldı. Haftaya pozitif başlayan ve hafta içinde 1.179-1.223 aralığında karışık bir görüntü sergileyen BİST100 Endeksi, %0,18 kayıpla 1.190 puandan haftayı tamamladı. Merkez Bankası’nın faizi kararı öncesi 7,78 seviyesine kadar gevşeyen Dolar/TL, piyasanın faiz artırım beklentisine karşın TCMB’nin değişikliğe gitmemesinin ardından 7,9799 ile rekor tazelerken, 9,20’li seviyelere kadar gerileyen Euro/TL ise 9,4511 ile yeni zirvesini gördü. ABD ve Avrupa başta olmak üzere artış gösteren koronavirüs vaka sayısı, petrol talebini olumsuz etkileyeceği endişesi ile Brent tipi petrol hafta genelinde 41- 43 dolar aralığında hareket etti. Altının onsu 1.895-1.932 dolar bandında dalgalanırken, gramı ise TL’deki sert değer kaybının etkisiyle 491,6 TL ile rekor kırdı. Yurt dışı yerleşik yatırımcılar 9-16 Ekim haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 28,4 milyon dolar hisse senedi, 17,4 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. Aynı dönemde yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 174 milyon dolar azalarak 218.124 milyon dolar oldu.

Haftanın ilk işlem gününe pozitif başlayan ve seans boyunca bankacılık hisseleri öncülüğünde alıcılı seyrini sürdüren BİST100 Endeksi, %1,06 kazançla 1.205,4 puandan günü tamamladı. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi %13,80, 10 yıllık tahvil faizi %13,53, ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,749’tan haftaya başladı. Dolar/TL haftayı 7,93, Euro/TL 9,29 seviyelerinden açtı.

Salı günü TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, yurt dışı ÜFE, eylül ayında aylık %3,08, yıllık %33,15 artış gösterdi. Madencilik ve taşocakçılığında %4,50, imalatta %3,05 aylık artış gerçekleşti.

Almanya’da ÜFE eylülde aylık %0,4 artış gösterirken yıllık bazda ise %1 azalış gösterdi. Euro Bölgesi’nde ağustos ayında cari işlemler fazlası 19,9 milyar Euro olarak gerçekleşti.

ABD Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı verilere göre, ABD’de konut başlangıçları eylül ayında bir önceki aya göre beklentilerin altında bir performans sergileyerek %1,9 artarak 1 milyon 415 bine yükselirken, inşaat izinleri ise aynı dönemde %5,2 artarak 1 milyon 553 bin oldu.

Çarşamba günü TÜIK tarafından açıklanan verilere göre, Tarım-ÜFE ağustos ayında bir önceki aya göre %1,43, bir önceki yılın aralık ayına göre %5,43, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,11 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,12 artış gösterdi.

İngiltere’de tüketici fiyat endeksi eylül ayında aylık %0,4 artarken yıllık bazda ise %0,5 arttı. İngiltere’de perakende fiyat endeksi ise eylülde aylık %0,3, yıllık bazda ise %1,1 arttı.

Avrupa Merkez Başkanı Lagarde, koronavirüs vakalarında beklenmedik şekilde erken gerçekleşen artışın ekonomik görünüm için açık bir risk oluşturduğunu ifade etti. Bu durumun politika yapıcıların daha fazla parasal teşvike hazırlık yaptığının sinyallerini verdiğini belirtti.

Perşembe günü TCMB tarafından açıklanan yurt dışı yerleşik yatırımcı menkul kıymet istatistiklerine göre 9-16 Ekim haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 28,4 milyon dolar hisse senedi, 17,4 milyon dolar repo dahil Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) sattı. BIST100 Endeks 9-16 Ekim tarihleri arasında %2,32 değer kazanırken 2 yıllık gösterge tahvil faizinde ise 12 baz puan artış yaşandı.

Yine TCMB tarafından haftalık olarak yayınlanan verilere göre 16 Ekim ile biten haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 111 milyon dolar azalarak 136.040 milyon dolara ve tüzel kişilerin döviz mevduatı 63 milyon dolar azalarak 82.084 milyon dolara geriledi. Böylece yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin toplam döviz mevduatı 174 milyon dolar azalarak 218.124 milyon dolar olarak gerçekleşti. 9 Ekim kapanışında 7,8931 olan TCMB dolar alış kuru 16 Ekim tarihinde 7,9116 seviyesine yükseldi. Böylelikle yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatının TL karşılığı Dolar/TL’deki %0,2’lik değer kazancının da etkisiyle 2,7 milyar TL artarak 1.725,7 milyar TL oldu.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Perşembe günü gerçekleştirdiği PPK toplantısında piyasanın faiz artırımı beklentisine karşın politika faizinde değişikliğe gitmedi ve %10,25’te bıraktı. Enflasyonun öngörülenden daha yüksek bir seyir izlendiğinin vurgulandığı raporda, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşmeye kadar likidite tedbirlerinin sürdürüleceği belirtildi. Para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesi gerektiği belirtilen raporda mal ihracatındaki güçlü toparlanma, emtia fiyatlarının görece düşük seviyeleri ve reel kur düzeyinin önümüzdeki dönemde cari işlemler dengesini destekleyeceği belirtildi.

TÜİK tarafından açıklanan verilere göre tüketici güven endeksi, ekim ayında bir önceki aya göre %0,1 oranında azaldı; eylül ayında 82,0 olan endeks, ekim ayında 81,9 oldu. Hanenin maddi durumu endeksi 69,4, hanenin maddi durum beklentisi endeksi 79,5, genel ekonomik durum beklentisi endeksi 81,4, dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi ise 97,4 oldu.

ABD’de işsizlik başvuruları 16 Ekim ile biten haftada beklentilerin aksine azalış göstererek 55 bin kişi düşüş ile 787 bin oldu. ABD’de açıklanan bir başka veriye göre ise 2.el konut satışları eylül ayında bir önceki aya kıyasla %9,4 artışla 6,54 milyona yükseldi.

Dün imalat sanayi PMI verileri açısından yoğun bir gün oldu. Ekim ayı imalat sanayi PMI verileri sırasıyla Almanya’da 58,0, Euro Bölgesi’nde 54,4, İngiltere’de 53,3, ABD’de 53,3 oldu.

Haftanın son işlem gününe pozitif başlamasına rağmen seans içinde 1.179-1.205 aralığında karışık bir seyir izleyen BİST100 Endeksi, %0,64 kayıpla 1.191 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir görüntü hakim. Türkiye’nin 2 yıllık gösterge tahvil faizi %14,07, 10 yıllık tahvil faizi %13,93 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi %0,855 seviyesinden işlem görüyor. Dolar endeksi 93 sınırının hemen altında bulunurken, Euro/Dolar paritesi 1,18 sınırının üzerinde işlem görüyor.

Uzun Vadede Ne Bekliyoruz…

10,52x olan BİST100 cari F/K çarpanı 9,4x olan 5 yıllık ortalamasına göre %12,4 primli. Türkiye özelinde 2018 ve 2019 yılında artan piyasa volatilitesinin azalmasıyla Borsa İstanbul son dönemde önemli bir ralli yaparak rekor tazelemesine rağmen koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki hareketler nedeniyle uluslararası endekslere paralel şekilde 2017 yılından beri en düşük seviyelerini de gördü. . Mevcut çarpandaki primin yanında önümüzdeki dönem için belirsizliklerin artıyor olması BİST için aşağı yönlü riskleri artırabilir.

2019’da tamamı ikinci yarıda olmak üzere toplam 1.200 baz puan indirime giderek politika faizini %12,00 seviyesine indiren TCMB, 16 Ocak’ta yapılan 2020 yılının ilk toplantısında 75, 19 Şubat’ta 50, planlı toplantısından 2 gün önce olağanüstü toplanarak 17 Mart’ta 100, 22 Nisan’da 100 ve 21 Mayıs’ta 50 baz puan indirim yaparak toplamda 375 baz puan indirimle haftalık repo faizini %8,25’e çekti. 25 Haziran, 23 Temmuz ve 20 Ağustos toplantılarında değişiklik yapmayarak haftalık repo faizini %8,25 seviyesinde bırakan Merkez 24 Eylül’de son iki yıldaki ilk faiz artırımını gerçekleştirdi ve politika faizini 200 baz puan artışla %10,25’e çekti.

Eylül ayında %0,97 artan TÜFE’nin TCMB beklenti anketine göre; Ekim ayında %1,62, Kasım ayında %0,75, 2020 yılı sonunda %11,76 ve 12 ay sonrasında %10,53 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2020 sonunda 7,90, 12 ay sonrasında ise 8,31 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2020 sonunda 28,2 milyar dolar, 2021 yılında ise 22 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2020 ve 2021’de sırasıyla -%0,8 ve %4,1 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin cari ay sonunda %11,64, 3 ay sonrasında %12,39, 6 ay sonrasında %12,07 ve 12 ay sonrasında ise %11,07 olması beklenmektedir. Hali hazırda %13,91 olan 10 yıllık tahvil faizlerinin 12 ay sonrasında %13,01 seviyesinde dengeleneceği beklenmektedir.