Tahıl yüklü '10 Ukrayna gemisi yola hazır': İstanbul anlaşması hayata geçebilecek mi?

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, yaklaşık altı ay sonra ilk tahıl yüklü geminin yola çıkmaya hazırlandığı Çornomorsk limanına beklenmedik bir ziyarette bulundu, Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov 10 geminin yola çıkmaya hazır olduğunu açıkladı.

Zelenskiy, Karadeniz kıyısındaki limanda, G7 grubu ülkelerin büyükelçileriyle Türk bandıralı Polarnet gemisinin önünde buluştu.

Ukrayna'nın küresel gıda güvenliğini garanti eden bir ülke olmayı sürdürmek istediğini söyleyen Zelenskiy, tahıl ihracatını yeniden başlatabilmek için geçen hafta İstanbul'da yapılan anlaşmanın taraflarının verdikleri sözlere uymasını umduğunu söyledi.

İlk gemi yola çıkabilirse, anlaşmanın hayata geçip geçmeyeceği de denenmiş olacak. Rusya medyasına konuşan bir kaynak beklenmedik bir sorun çıkmazsa geminin hareket edebileceğini söyledi.

Birleşmiş Milletler'in insani yardımdan sorumlu genel sekreter yardımcısı Martin Griffiths geminin Cuma günü bile hareket edebileceğini söyledi, ancak hâlâ güvenli rotanın saptanması gibi hayati ayrıntılarda anlaşılması gerektiğine dikkat çekti.

Altyapı Bakanı: 10 gemi yola çıkmaya hazır

Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, Odessa ve Chornomorsk limanlarının halihazırda 17 gemiye tahıl yüklendiğini, bu gemilerden 10’unun yola çıkmaya hazır olduğunu söyledi.

Kubrakov Telegram'da yaptığı açıklamada, "24 Şubat'tan (Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlamasından) bu yana ilk kez, Ukrayna limanlarında çalışmaya yeniden başladık. Kışın tahıl yüklenen gemiler, ortaklarımız BM ve Türkiye, Boğaz’daki bir 'yeşil koridor' üzerinde anlaşır anlaşmaz limanları terk etmeye hazırlar” dedi.

Ukrayna'nın güney kıyılarında hem Ukrayna'nın döşediği mayınlar hem de Rus savaş gemilerinin uyguladığı abluka nedeniyle 20 milyon ton civarında tahıl yaklaşık 6 aydır bekliyor.

Ukrayna ve Rusya tahılının savaş aylardır Karadeniz'den çıkamaması yüzünden Afrika'da gıda sıkıntısı yaşanıyor, kıtada sekiz bölgede açlık tehlikesi başgösterdi.

Rusya'nın işgalinden önce Rusya ve Ukrayna'nın tahıl ihracatı dünyadaki toplam buğday ve arpa ihracatının üçte birini oluşturuyordu. Rusya da kendi tahıl ve gübresini ihraç etmeye istekli.

Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda yapılan görüşmelerin ardından, Ukrayna ve Rusya, tahıl ürünlerinin Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına taşınmasına olanak sağlayan anlaşmaya 22 Temmuz günü İstanbul'da imza atmışlardı.

Anlaşma, Rusya ve Ukrayna, birbirleriyle bir anlaşmaya imza atmayı kabul etmediği için iki ayrı belgenin imzalanması suretiyle sağlanmıştı.

İki anlaşmanın da adı aynıydı: Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi.

Bunlardan ilki Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve BM Genel Sekreteri Guterres tarafından imzalandı.

İkincisi ise Milli Savunma Bakanı Akar, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ve BM Genel Sekreteri Guterres tarafından imzalandı.

BBC