Reuters'a Perşembe günü bilgi veren dört kaynak, Rus hava savunmalarının Kazakistan'da düşen ve 38 kişinin ölümüne neden olan Azerbaycan Havayolları'na ait bir uçağı düşürdüğünü söyledi.
Yolcu uçağı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'den Rusya'nın güneyindeki Çeçenistan bölgesindeki Grozni'ye uçtu ve ardından Hazar Denizi'nin yüzlerce mil ötesinde rotasını şaşırdı.
J2-8243 sefer sayılı uçak, Moskova'nın Ukrayna'ya ait insansız hava araçlarına karşı hava savunma sistemlerini defalarca kullandığı güney Rusya'daki bir bölgeden sapmasının ardından, Çarşamba günü Kazakistan'ın Aktau kenti yakınlarında bir ateş topu gibi düştü.
Rusya Havacılık Gözlemevi'nin daha önce yaptığı açıklamaya göre, uçak, kuş çarpması sonucu meydana gelmiş olabilecek acil bir durum sonrasında Hazar Denizi'nin karşı kıyısına düştü. Yetkililer uçağın neden denizi geçtiğini açıklamadı. Uçağın uçuş rotasındaki en yakın Rus havalimanı olan Mahaçkale, Çarşamba sabahı kapatıldı.
Kazaya ilişkin Azerbaycan soruşturmasına aşina olan Azerbaycanlı kaynaklardan biri Reuters'a ön sonuçların uçağın bir Rus Pantsir-S hava savunma sistemi tarafından vurulduğunu gösterdiğini söyledi. Kaynak, Grozni'ye yaklaşırken iletişiminin elektronik savaş sistemleri tarafından felç edildiğini söyledi.
Kaynak, "Kimse bunun kasıtlı olarak yapıldığını iddia etmiyor. Ancak, yerleşik gerçekleri göz önünde bulundurarak, Bakü Rus tarafının Azerbaycan uçağının düşürülmesini itiraf etmesini bekliyor" dedi.
Diğer üç kaynak, Azeri soruşturmasının aynı ön sonuca ulaştığını doğruladı. Rusya Savunma Bakanlığı yorum talebine yanıt vermedi.
Kazakistan Başbakan Yardımcısı Qanat Bozymbaev, uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğü tezini ne doğrulayabileceğini ne de yalanlayabileceğini söyledi.
Uçağın düştüğü bölgenin Kazakistan Ulaştırma Savcısı, Rus hava savunma sistemlerinin uçağa ateş açmış olma ihtimalinin sorulması üzerine, soruşturmanın henüz kesin bir sonuca ulaşmadığını söyledi.
Reuters haberinden önce Kremlin'e, uçağın Rus hava savunma sistemleri tarafından vurulduğu iddiasıyla ilgili soru yöneltildiğinde, soruşturmanın devam ettiği ve soruşturma kendi sonuçlarına varana kadar yorum yapmanın uygun olmayacağı belirtildi.
Ukrayna askeri insansız hava araçları son aylarda Rusya'nın güney bölgelerini defalarca hedef alarak Rus hava savunmalarını tetikledi. Rusya ve Ukrayna, Moskova'nın Şubat 2022'de komşusunu işgal etmesinden bu yana savaş halinde insansız hava aracının düşürüldüğünü bildirmişti.
Bazılarının, Azak Denizi de dahil olmak üzere Ukrayna sınırındaki bölgeler üzerindeki kapalı hava sahasında vurulduğu bildirildi. Faaliyet nedeniyle Rusya'nın Kazan Havaalanı'ndaki uçuş operasyonlarının geçici olarak askıya alındığı bildirildi.
Rusya, Ukrayna'ya ait insansız hava araçlarının yerini tespit etmek ve iletişim sistemlerini şaşırtmak için gelişmiş elektronik sinyal karıştırma ekipmanları kullanıyor ve çok sayıda hava savunma sistemi insansız hava araçlarını düşürmek için konuşlandırıldı.
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, soruşturmanın devam etmesi nedeniyle soruları Azerbaycan ve Kazakistan yetkililerine yönlendirdi.
REUTERS Ajansı: Bakü'den Nailia Bagirova ve Tiflis'ten Gleb Stolyarov; Ek haberler: Astana'dan Tamara Vaal, Londra'dan Joanna Plucinska ve Filipp Lebedev; yazarlar: Felix Light, Angus MacSwan ve Guy Faulconbridge; editörler: Andrew Heavens ve Mark Heinrich.