Nursultan Nazarbayev günler sonra ilk kez kameralar karşısına geçti

Kazakistan’da 2 Ocak 2022’de başlayan hükumet karşıtı protestolar, ülkede gözleri Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’e çevirdi. Kazakistan halkının Nazarbayev karşıtı gösterileri sonrasında ülke çapında olaylar meydana geldi. Tokayev yönetimi tarafından ülkede Nazarbayev’e yakın isimlerin mal varlıklarına el konuldu. Nursultan Nazarbayev, olayların başından bu yana ilk kez kameralar karşısına geçti ve video mesaj paylaştı.

Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, bugün bir video mesaj paylaştı. Nazarbayev, Kazak halkına yaptığı çağrıda, 2019 yılınında görevini Cumhurbaşkanı Tokayev’e bıraktığını ve Tokayev’in tam yetkili olduğunu ve çatışmanın söz konusu olmadığını kaydetti.

Kazakistan’ın Kazakistan halkına seslenişi, Cumhurbaşkanlığının resmi Youtube kanalından yayımlandı:

NAZARBAYEV’DEN ULUSA SESLENİŞ KONUŞMASI

Nursultan Nazarbayev’in açıklamaları şöyle:

“Sevgili yurttaşlar! Sevgili kardeşim! 2022 yılı, halkımız için zor ve tehlikeli bir sınavla başladı. Bildiğiniz gibi örgütlü aşırılıkçı gruplar ülkede kitlesel huzursuzluklara neden oldu ve terör saldırıları gerçekleştirdi. Bunun sonucunda sivillerimiz mağdur oldu. Trajedi kurbanlarının ailelerine ve arkadaşlarına taziyelerimi iletiyorum. Teröristler ülkemizi ve egemenliğimizi, barış ve bütünlüğümüzü tehdit etmiş, refahımızdan bizi mahrum etmiştir.

Cumhurbaşkanı Kasım Comart Tokayev’in hızlı kararları sayesinde ülkenin temelleri sarsılmadı. Devlet başkanına destek olmak hepimizin vatandaşlık görevidir. Şimdi bu deneyimden ders çıkarma ve böyle bir trajediyi önleme sırası bizde. Atalarımızın yüzyıllardır özlemini çektiği otuz yıllık bağımsızlık döneminde çok şey yaptık. Kazakistan dünyaca ünlü bir ülke haline geldi. Geniş sınırlarımız tamamen güvenlik altına alındı. Ülkemizde köklü reformlar gerçekleştirdik ve Orta Asya’da lider olduk. Yeni başkentimiz Avrasya’nın kalbinde, Sarıarka’nın kalbinde inşa edilmiştir. Birlik içinde hiçbir düşman bizi alt edemez”

SİYASİ KRİZİN YAŞANDIĞI KAZAKİSTAN’DA NELER OLUYOR?

Kazakistan’ın Mangıstav eyaletinde 2 Ocak 2022 tarihinde akaryakıt fiyatlarındaki artan zam nedeniyle başlayan protestolar ülke geneline hızla yayıldı. Almata’da da başlayan gösteriler, ülke genelinde hükumet karşıtı protestolara dönüştü. Ülkede protestolar hükümetin istifasına rağmen devam ederken, göstericiler, kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in dokunulmazlığının kaldırılmasını talep ediyor. Cumhurbaşkanı Tokayev, halkı sabır ve itidale davet ederken, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekulı da, ülkedeki son durum hakkında bilgi notu paylaştı. Öte yandan, Kazak medyası, Almata’da göstericilerin belediye binasını ele geçirdiğini bildirdi. Kazakistan genelinde protestolar devam ederken, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev 5 Ocak 2022’de ulusa sesleniş konuşması yaptı. Tokayev, bugünden itibaren Kazakistan Güvenlik Konseyi başkanı olarak göreve başladığını duyurdu. Bu görevi, ülkede Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev yürütüyordu. Ülkede protestocular, Almata ve Aktöbe’deki belediye binalarını ele geçirdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, başkent Nur Sultan’da 5 Ocak 2022 saat 16:00’dan itibaren olağanüstü hal ilan edilen kararı imzaladı. Sokağa çıkma yasağı başkentte 23:00 – 07:00 saatleri arasında geçerli olacak. Olağanüstü hal 19 Ocak gece yarısına kadar yürürlükte kalacak. Kazakistan’da 5 Ocak 2022 itibarıyla tüm yurtta OHAL ilan edildi. Kazakistan kolluk güçlerinin göstericilere müdahale edeceği bildirildi. 6 Ocak 2022 gece erken saatlerde Almata’da Kazakistan kolluk güçleri, yoğun “terörle mücadele” operasyonuna başladı. Ülkede, göstericilerin çoğu etkisiz hale getirildi. Bununla eş zamanlı olarak, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Rusya’nın başını çektiği askeri müdahale gücü yetkisi olan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden yardım istedi. Öte yandan, Kazakistan’a Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nü davet ederek, Rus ordusunun Kazakistan’a girmesine izin veren Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, ayaklanmalardan yurt dışında eğitilen bir dizi terörist grupları sorumlu tuttu. Kremlin, Rusya ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü kapsamında Kazakistan’a Rus ordusunu soktu. Bu kapsamda, ülkenin kuzeyindeki etnik Rusların durumu da merak konusu.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 7 Ocak 2022’de Kazakistan’daki son durumu değerlendirmek üzere ulusa sesleniş konuşması yaparak ülkede en yüksek muhalefetin olduğu Almata şehrinde 20 bin “terörist” bulunduğu dile getirdi ve orduya “vur emri” verdiğini kaydetti. Yine 7 Ocak’ta Kazakistan’daki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü silahlı güçleri başına Rus Korgeneral Andrey Serdyukov’un getirildiği öğrenildi. Serdyukov, Rusya’nın Şubat 2014’te başlattığı Kırım’ı işgal etme operasyonunu yönetmesi ve 2019 yılında da Suriye’deki Rus birliklerinin komutanlığını yapmasıyla tanınıyor. Serdyukov’un Kırım ve Suriye dışında daha önceki dönemlerde Yugoslavya ve Çeçenistan’daki çeşitli bölgelerdeki operasyonlarda tecrübeli olduğu biliniyor. 8 Ocak 2022 itibarıyla, Kazakistan’ın eski devlet başkanı Nursultan Nazarbayev’in iddiaların aksine ülkeyi terk etmediği, başkent Nursultan’da bulunduğu Nazarbayev’in sözcüsü Aydos Ukibay tarafından duyurulurken, yine aynı tarihte Belarus tarafından, Nazarbayev’in Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ile telefonda görüştüğü kaydedildi. Yine 8 Ocak 2022’de Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi’nin daha önce 6 Ocak 2022’de Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı görevinden alınan Karim Masimov hakkında, Kazakistan Cumhuriyeti Ceza Kanunu’nun devlete ihanet maddesine dayanılarak soruşturma başlattığı duyuruldu.

Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi tarafından 8 Ocak 2022’de yayımlanan açıklamada, söz konusu suçu işlediği şüphesiyle Masimov’un gözaltına alındığı, Masimov’un ve yine soruşturma çerçevesinde gözaltına alınan başka kişilerin, hep birlikte geçici tutuklama merkezine yerleştirildiği açıklandı. Yine 8 Ocak’ta Cumhurbaşkanlığı Basın Sözcüsü Berik Uali, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in bazı bölgelerdeki trajik ölümlerle bağlantılı olarak 10 Ocak 2022’yi ulusal yas günü ilan etmeye karar verdiğini duyurdu. Son resmi rakamlara göre yaşanan olaylarda 18’i güvenlik güçleri mensubu olmak üzere 44 kişinin hayatını kaybettiği, resmi olmayan verilere göre ölü sayısının çok daha fazla olabileceği ifade ediliyor. Olaylarda 4 bin 400’ü aşkın kişi gözaltına alındı.

Kazakistan Cumhurbaşkanının davet ettiği ve 6 Ocak’ta ülkeye konuşlandırılan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÇ) Barış Gücü askerlerinin ülkeden çekilmesi sürüyor.

Almatı Havalimanı’ndan dün Rus askerleri, bugün ise Kırgızistan, Belarus, Tacikistan ve Ermenistan askerlerini taşıyan 10’u aşkın uçağın ülkelerine hareket ettiği bildirildi.

Ülkede uzun zamandır benzeri görülmemiş olayların ardından hayat normale dönerken, çalışmaları askıya alınan ikinci kademe bankalar ile döviz büroları hizmet vermeye başladı. Kazakistan’daki internet erişimi kısıtlamaları tamamen kaldırıldı. Almatı Havalimanı’nda iç hat uçuşlarına başlandı.

Çimkent şehri ile Türkistan, Karagandı, Doğu Kazakistan, Batı Kazakistan, Pavlodar ve Kuzey Kazakistan eyaletlerinde OHAL’e son verildi.