Erdoğan’ın Esad’la yakınlaşmasında arabulucu Rusya

Suriye Dışişleri Bakanı Mikdad Moskova’ya gidiyor. Esed ve Erdoğan’ın Şanghay zirvesine davet edildiği söylentileri yayılıyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Şam ile Ankara arasındaki yakınlaşma sürecini desteklemek için Rus hamlelerinin harekete geçirildiğine dair haberlerin ardından yarın (23 Ağustos Salı) Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ile bir araya gelecek. Basında çıkan sızıntılar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı gelecek ay Özbekistan’da yapılması planlanan Şanghay Örgütü Zirvesi’ne katılmaya davet edebileceğini gösteriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı Enformasyon ve Basın Dairesi Başkan Yardımcısı İvan Nechayev, Lavrov’un gelecek hafta Suriyeli mevkidaşı ile bir görüşme gerçekleştireceğini açıkladı. İki tarafın ‘uluslararası ve bölgesel gündemdeki güncel konular hakkında ayrıntılı görüş alışverişinde bulunacağını’ belirten Nechayev, çok yönlü Rusya - Suriye ilişkileri geliştirme umutlarını ele almanın yanı sıra görüşmelerin Suriye çözümüne, Suriye Anayasa Komitesi’nin çalışmalarına ve Suriye çevresindeki duruma özel dikkat kesileceğini vurguladı.

Ziyaret, Türkiye’nin Şam ile yakınlaşmaya hazır olduğuna dair son günlerdeki çoklu göstergeler bağlamında özellikle önemli sayılıyor. Kremlin’in iki gün önce Türk yetkililerin konuyla ilgili açıklamaları hakkında doğrudan yorum yapmaktan kaçınması dikkat çekici. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, bu durumun yalnızca ‘iki ülkenin egemenlik meselesi’ olduğunu söyledi. Ancak son haftalarda Moskova tarafından başka işaretler de ortaya koyuldu. Şarku’l Avsat’ın görüştüğü bir Rus kaynağa göre Peskov, Türkiye’nin güvenlik endişelerini ele almaya ve Suriye’nin kuzey bölgelerindeki müteakip düzenlemelere yönelik geniş bir vizyon çerçevesinde Erdoğan’ı Şam’la yakınlaşma adımlarını ilan etmeye teşvik etmek için Rusya’nın aktif bir diplomatik hamle yürüttüğünü belirtti. Rusya Devlet Başkanlığı Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilcisi ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Başkan Putin’in geçen ay Tahran’a ziyarette bulunarak, ‘Astana Sürecinin Garantörleri’ zirvesine katılacağına dair yaptığı açıklama da Putin’in zirveden sonra Esed ile temas kurabileceği belirtildi. Bogdanov, Türk ve İran cumhurbaşkanları ile yapılan görüşmelerin ardından Putin’in Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve diğer liderlerle görüşebileceğini söyledi.

Kaynağa göre bu işaret, ‘Türkiye - Suriye uzlaşma meselesinin’ Erdoğan ile Tahran’da yapılan görüşmede ve üç hafta sonra Soçi’de Putin ve Erdoğan’ı bir araya getirecek olan ikinci görüşmede tartışma eksenleri arasında yer aldığını gösteriyor. Kaynak ayrıca, daha sonra Türkiye tarafından ortaya koyulan açıklamaların, Rus hamlelerinin ana sonuçlarından birini oluşturduğuna dikkati çekti. Aynı şekilde İran merkezli ‘Tasnim’ haber ajansına göre Putin’in Esed ve Erdoğan’ı gelecek ay yapılması planlanan Şanghay Zirvesi’ne davet etmeyi planladığına dair yapılan sızıntılar, Moskova’nın Suriye-Türkiye yakınlaşmasını ileriye taşımak için adımlarını hızlandırdığını gösteriyor.

Moskova, daha önce Suriye’nin Şanghay grubuna katılma arzusunu ifade eden diğer birkaç ülke arasında olduğunu açıklamıştı. Dolayısıyla Esed’in veya onun önde gelen bir temsilcisinin bu zirvede ağırlanması şaşırtıcı olmayacak. İki gün önce Kremlin, Rusya Devlet Başkanı’nın Özbek mevkidaşı Şevket Mirziyoyev ile zirve hazırlıklarını ve gözlemci üyelerin katılımına ilişkin düzenlemeleri görüştüğünü duyurdu. Ancak Kremlin’den yapılan açıklamada zirveye katılacak taraflar hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi.

Şarku'l Awsat - Moskova / Raid Ceber