AB'de sığınmacılar için 'geri dönüş merkezleri' planı hayata geçirilebilir mi?

Avrupa Birliği liderleri, mülteci sorunu ile ilgili, tutum değişimine işaret eden bir zirveyi geride bıraktı.

Perşembe günü yapılan zirveden, sığınma başvurusu reddedilenlerin sınır dışılarının hızlandırılması için yasa değişikliği yapılması kararı çıktı.

Yasal yolları tüketen sığınmacılar için Avrupa sınırları dışında "geri dönüş merkezleri" kurulması önerisi Avrupalı liderlerin çoğu tarafından desteklendi.

Ancak İspanya ve Belçika, Avrupa hukukuna göre, kişilerin üçüncü bir ülkeye gönderilmesinin mümkün olmadığını belirterek öneriye karşı çıkıyor.

Birlik, Beşar Esad yönetimiyle bağların yeniden kurularak, Suriyeli sığınmacıların "gönüllü ve güvenli" şekilde ülkelerine dönmesinin sağlanmasını tartıştı.

AB Komisyonu tarafından bu yılın ortalarında kabul edilen yeni Avrupa Göç Anlaşması 2026 yılı ortasında yürürlüğe girecek. Bazı AB liderleri ise bu zirvede daha acil ve "yenilikçi" önlem önerilerini gündeme getirdi.

Zirvede, Avrupa sınırları dışında geri dönüş merkezleri kurulması önerisi üzerinde ortak tutum oluşmadı.

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Peter Fialla'nın deyimiyle, Afganistan ve Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönderilmesi de dahil, daha önce "tabu" sayılan birçok konuda AB liderleri görüşlerini açıkladı.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, sığınma başvurusu reddedilen göçmenler için Arnavutluk'ta açılan iki geri dönüş merkezi hakkında bilgi verdi.

'Suriye artık güvenli ülke'

Hollanda Başbakanı Dick Schoof da, sığınma başvurusu reddedilen Afrikalılar için Uganda'da geri dönüş merkezi kurmayı planladıklarını ve bu konuda Uganda ile yapılan temasları anlattı.

Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırıları sonrası buradaki 250 bin civarında Suriyeli sığınmacının ülkelerine geri döndüğünü belirtti ve Suriye'nin artık güvenli bir ülke haline geldiğini savundu.

Nehammer, Avrupa'daki Suriyeli ve Afgan sığınmacıların kendi ülkelerine geri gönderilmesi önerisinde bulundu.

İtalya Başbakanı Meloni de, Suriyeli sığınmacıların güvenli bir şekilde ve gönüllü olarak geri dönüşünün sağlanması için Esad rejimi ile bağların yeniden kurulmasını istedi.

Rusya ve Belarus suçlanıyor

Rusya ve Belarus'un sığınmacıları "silah olarak" kullandığını belirten Polonya Başbakanı Donald Tusk da, bu hafta başı açıkladığı, sığınma başvurularını geçici olarak askıya alma planı hakkında bilgi verdi.

Polonya Başbakanı'nın bu önerisi, AB liderlerinin büyük çoğunluğundan destek gördü. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen de, Tusk'un talebine kapıyı kapatmadı.

Donald Tusk, liderler zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, "Az önce tüm liderlerle önemli bir toplantıdan çıktım ve istediklerimi başardım" açıklamasını yaptı.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, talepleri reddedilen sığınmacıların sınır dışı edilmesi konusunda kısa sürede bir yasa önerisi sunacaklarını açıkladı.

Von der Leyen, yasal yolları tüketen sığınmacıların sadece beşte birinin sınır dışı edilebildiğine de işaret etti.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, von der Leyen tarafından gündeme getirilen Avrupa sınırları dışında geri dönüş merkezleri önerisine taraf olmadıklarını söyledi.

Sánchez, zirve sonrası yaptığı açıklamada, "Bu hiçbir sorunu çözmeyeceği gibi, yeni sorunlar da yaratacaktır" dedi.

Belçika Başbakanı Alexande De Croo da, Avrupa sınırları dışında kurulacak göçmen merkezlerinin hem maliyetli hem de etkisiz olduğunu savundu.

İtalya'da mahkeme iptali

İtalya'da ise sığınma talebinde bulunan göçmenleri Arnavutluk’ta kurulan merkezlere gönderme projesi başladıktan hemen sonra mahkeme engeliyle karşı karşıya kaldı.

Çarşamba günü 16 göçmen, İtalya donanmasına ait bir gemiyle Arnavutluk’a götürülmü