Son yıllarda teknoloji ve dijital dünyanın en popüler ismi olan Elon Musk, seçimlerde Trump’ı destekledi. Seçimi kazanan Trump da onun için yeni bir bakanlık kurmaya karar verdi. “HÜKÜMET VERİMLİLİĞİ BAKANLIĞI”
ABD’de değil de Güney Afrika’da doğan Elon Musk'ın, gelecekte ABD Başkanı olması imkansız gibi.. Ancak Amerikan Devleti’nde üst düzey görevler alabilecek. Bu onun ilk işi olacak. Bu arada bakan olmasını Kongre’nin de onaylaması gerekiyor. Demokratik düzende Başkan atama yapar kongre onaylar. Yok onaylamazsa Trump başka birini bulmak zorundadır.
Seçimlerde ikinci kez Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı seçilen Donald Trump; teknoloji milyarderi Elon Musk ve eski GOP Başkan Adayı Vivek Ramaswamy'nin yeni kurulacak "Hükümet Verimliliği Bakanlığı'na" (Department of Government Efficiency - DOGE) liderlik edeceğini duyurdu.
"DOGE" kısaltması Musk'ın en sevdiği kripto para birimi olan Dogecoin'e bir jest niteliğinde. Bu adı da kısa bir süre önce Musk'ın kendisi bulmuş ve sahibi olduğu sosyal medya platformu X'ten duyurmuştu.
Musk'ın bu görevlendirmesi Dogecoin başta olmak üzere, kripto yatırımcılarını sevindirirken, milyarderin söz konusu pozisyona getirilmesinin çıkar çatışması yaratıp yaratmayacağı, yeni kurulacak birimin Amerikan ekonomisi için ne anlama geleceği, teknoloji ve kripto para sektörünün bundan nasıl etkileneceği gibi sorular tartışma konusu. Kısacası Musk’ın kendine menfaat sağlayıp sağlamayacağı düşünülüyor. Devlet’te yolsuzluğa izin vermiyorlar.
Hükümet Verimliliği Bakanlığı ne iş yapacak?
Trump, kendi sosyal medya platformu Truth Social'da salı günü yaptığı açıklamada bakanlığın, "hükümet bürokrasisinin ortadan kaldırılması, aşırı düzenlemelerin azaltılması, israfçı harcamaların kesilmesi ve federal kurumların yeniden yapılandırılmasının önünü açacağını" yazdı.
DOGE olarak kısaltılan yeni bakanlığın detayları aslında pek bilinmiyor. Adı her ne kadar "bakanlık" olarak anılsa da Trump, bunun federal bir kurum olmayacağını, Beyaz Saray ve Yönetim ve Bütçe Ofisi ile ortaklık kurarak hükümete "dışarıdan" rehberlik sağlayacağını ifade etti.
Bu birimin tam olarak hangi kalemlerden tasarruf sağlamayı önereceği de kesin değil. Ancak Ramaswamy, kampanyası sırasında FBI, Eğitim Bakanlığı ve Nükleer Düzenleme Komisyonu'nun bütçesini kısma sözü vermişti. Trump da Eğitim Bakanlığı'nı kapatma fikrini ortaya atmıştı.
Cumhuriyetçilere yakınlığıyla bilinen New York Post gazetesinin çarşamba günü yayınlanan haberinde belirli israf kalemleri sıralandı. Haberi Musk'ın da onaylayarak paylaşması, DOGE biriminin işe bu kalemlerden başlayabileceği düşüncesini doğurdu.
ABD yönetimi 2023'te sağlık ve sosyal yardımlar kapsamında hayatta olmayan kişilere 1,3 milyar dolar (44,7 milyar TL) ödeme yaptı. Rusya ve Çin gibi diğer ülkelere giden fonlar da dahil olmak üzere, bilimsel kriterleri karşılamayan, kedi ve maymunların kullanıldığı bir dizi deney için de binlerce dolar ödendiği bildirildi. Joe Biden ve oğlu Hunter Biden'ın İrlanda'ya seyahatine, geçen yıl 4 milyon dolar (137 milyon TL) harcanırken, çoğu kullanılmayan hükümet binaları için de yılda 2 milyar dolar (68,8 milyar TL) ödeniyor. Sonuç olarak ABD "Tasarruf Tedbirleri"ni Elon MUsk üzerinden yapacak. Tabii ki bu rakamların milyarlarca dolar olacağının söyleyebiliriz. Öte yandan Trump ve Musk'ın bu yeni departmanın çalışma biçimine yönelik yaklaşımları da epey farklı görünüyor.
Trump, DOGE biriminin günümüzün "Manhattan Projesi" olma potansiyeline sahip olduğunu dile getirdi. II. Dünya Savaşı sırasında yürütülen Manhattan Projesi, Amerikalı fizikçi J. Robert Oppenheimer liderliğinde ilk nükleer silahların üretildiği çok gizli bir araştırma girişimiydi. Atom Bombaları yapıldı ve Japonya ile savaş böyle sona erdi.
Ramaswamy ile birlikte söz konusu birimin başına geçirildiğinin duyurulmasının ardından yaptığı açıklamada Musk ise, "Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nın tüm eylemleri, maksimum şeffaflık için çevrimiçi olarak yayınlanacak" ifadelerini kullandı ve "Önemli bir şeyi kestiğimizi veya israf olan bir şeyi kesmediğimizi düşündüğünüzde bize bildirin!" dedi.
ABD Medyasından bazı kişiler Musk'ın, şirketlerini denetleyen düzenleyici kurumlar üzerinde etki sahibi olmak için daha geniş kapsamlı bir strateji izlediğini ve bunun bir parçası olarak da Trump'ın kampanyasını desteklediğini düşünüyor.
20 Ekim 2024 tarihli bir New York Times makalesinde, "Bu, esasen dünyanın en zengin insanına, şirketleri üzerinde söz sahibi olan düzenleyicileri düzenleme yetkisi verecek ve muazzam bir çıkar çatışmasına yol açacaktır" ifadeleri yer alıyor.
Musk'ın şirketlerinin federal düzenleyicilerle sık sık çatıştığı biliniyor. Halihazırda Tesla araçlarındaki otopilot özelliğiyle ilgili güvenlik endişeleri ve SpaceX'in roket fırlatmalarının çevresel etkileri nedeniyle iki şirket hakkında en az 20 ayrı soruşturma yürütülüyor.
Ayrıca Trump'ın başkanlığı, halihazırda ABD'nin uzay çalışmalarında büyük rol üstlenen SpaceX firmasının gelecek planları için de faydalı olabilir. Zira Musk, uzay araştırmaları alanında SpaceX'in yanı sıra Boeing ve Blue Origin gibi firmalarla yapılan kamu sözleşmelerini yapısı nedeniyle eleştiriyordu. Bu sözleşmelerin, bütçeyi korumayı ve teslim zamanına bağlı kalmayı teşvik etmediğini savunuyordu.
SpaceX ayrıca, Pentagon ve ABD’nin istihbarat kurumları, casus uydu yatırımı için milyarlarca dolar bütçe ayırmışken, bu alanda da çalışmalar yapmaya başladı. Savunma Bakanlığı halihazırda uydularının çoğunu konuşlandırmak için SpaceX'e güveniyor. Sadece geçen yıl, Musk'ın şirketlerine 17 federal kurumla yapılan yaklaşık 100, sözleşme için 3 milyar dolar (103 milyar TL) ödendi.
Musk'ın yeni kurulacak birime liderlik etmesi siyasiler arasında farklı şekilde yorumlandı. Bazıları bunu faydalı olabilecek bir iş birliği olarak görürken, bazıları da bahsi geçen ticari ilişkiler nedeniyle bunun çıkar çatışması yaratacağını savunuyor.
20 Ocak 2025’de görevi devir alacak olan Trump ve Elon Musk’ın projeleri, dünya gündeminde hep yer alacak gibi görünüyor.