Her zaman bir tartışma konusudur.
İnsan olmak mı ?
Adam olmak mı ?
Bir canlı anadan insan doğar da, adamlık sonradan kazanılsa gerek.
Bu vasfı kazanamayanlar ya adam olmazlar. Ya da adam olamazlar.
Adam olmamak farklı şey,
Adam olamamak farklı şey.
Birinin çamurunda bir kusur vardır.
Diğerinin de yeteneğinde bir kusur vardır.
Bazı insanlar vardır ki ne yaparsan yap onlardan bir şey olmaz.
Bunların hamurunda bir kusur vardır.
Baki bunlar için şöyle diyor ;
“Mey biter saki kalır,
Her renk solar haki kalır,
Diploma insanın cehlini alsa da;
Hamurunda varsa eşeklik, baki kalır. “
.
Hamurunda bu tür özellik olan insanlar kendilerini bir halt zanneder.
Bir kibir,
Bir şımarıklık,
Bir ukalalık görme gitsin.
Şu yüksek dağlar neyse de şu küçük tepeleri ben yarattım edasındadırlar.
Görmezler ki bir cehaletin gölgesinde yürürler.
Babalarını bile tanımazlar.
Tam da atasözünde belirtildiği gibi
“Abdal ata binince bey oldum sanır, şalgam aşa girince yağ oldum sanır ” mış.
Tam da bu söze yakışan bir olay :
Bir ihtiyar köylünün oğlu kasabaya kaymakam olmuş. Hemen iki jandarma görevlendirmiş. Kendi köyüne babasını alıp gelmeleri için emir vermiş. Jandarmalar köye geldiklerinde adamın konuşmasına bile fırsat vermeden adamı yaka paça tutmuşlar. Arabaya koyup kasabaya getirmişler. Kaymakamın karşısına çıkarmışlar. Kaymakam huzura getirilen babasına dönüp,
- Baba gördün mü ? Benim için bir şey olmaz demiştin. Bak ben kaymakam oldum..
Bunu üzerine babası,
- Oğlum ben sana bir şey olamazsın demedim. Sadece adam olamazsın dedim. Eğer sen adam olsaydın, babanı böyle yaka paça tutturup getirmezdin. Adam olsaydın köye kendin çıkar gelirdin.. demiş.
.
İşte böyledir hiç görmemişlik.
Görmemişin bir oğlu olmuş, tutmuş 6. parmak diye pipisini koparmış.
Burunlarının doğrultusuna giderler.
Burunlarında öte de bir yol yoktur zaten.
Bilmezler ki, İnsanı insan yapan onun aklıdır, fikridir.
Onu hayvanlardan ayıran özellik de düşünür olmasıdır.
Francis Bacon “Bizi bilgili yapan okuduklarımız değil, kafamıza yerleştirdiklerimizdir “ diyor.
Kafamıza yerleştirdiklerimiz de yetmiyor. Marifet onları uygulamaya sokmaktan geçer.
Bir insanın okuma özelliği olacak.
Okuduğunu anlama özelliği olacak.
Anladığını yorumlayabilecek.
Bunları yapamayan insan gaf üstüne gaf yapar.
Bu insanlar kaş yapayım derken göz çıkarır.
Bu insanlar adamlıktan nasibini alamamıştır.
Vur dersin, onlar öldürür. Anlayış yoksunları böyledir.
Feraset sahibi olan insanlar böyle yapmaz, yapamaz..
.
Mevlana ;
“Gerek yok her sözü, laf ile beyana
Bir bakış bin söz eder, bakıştan anlayana." diyor.
Feraset sahibi insanlar hal adamıdır.
Konuşmadan da onlar halini bilir.
Derdini bilir. Çare olmak için çözüm üretir.
İş hayatındaki ilişkiler de böyledir.
Değersiz, hiçbir özelliği olmayan birine biraz fırsat verseler, hiç beklemediği bir göreve getirilseler, o kişi şaşırır. Değeri kendinde bulur. Sağa sola caka satmaya kalkışır.
Adamlık, beylik kolay olmaz. Her kes saygın kişi olamaz. Makamın kıymetini bilemez. Aslında değeri olmadığı için hemen değersizliğini ortaya koyar. Dengesiz davranışlar sergiler. Bulundukları yere akıl ve becerinin sahip olacağını bilmezler. Yanlış davranışlar sonucu ki, bu davranışlar görgüsüzlük ve bilgisizlik olup neticede kişiliklerini belli ederler. Son günlerin moda bir sözü var. “üç kuruşluk adama beş kuruş verirsen, geri kalan 2 kuruşla seni satar “
Kendini kurnaz zannederek kerameti kendinde görür. Bilmez ki kendisini imtihan eden bir sahibi var.
Bunlar için Kur’an da ;
“ İnsana bir zarar dokunduğunda bize yalvarır. Sonra ona tarafımızdan bir nimet verdiğimizde, “Bu, bana ancak bilgim sayesinde verilmiştir” der. Hayır, o bir imtihandır. Fakat onların çoğu bilmezler.” (Zümer süresi- 49) diyor.
.
Ne oldum deme hiç, ne olacağını düşün
Bu gün ne ekiyorsan, gelir biçeceğin gün
Gerçekler dünyasında, olmaz hayal gördüğün
Asıl akmaz, bal kokmaz kabusa döner düşün. (Dermanî )