96. Yıl dönümünü gururla kutladığımız Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı ve öncesinde yaşananlar konusunda söylenecek çok şey var elbet. Tarihçiler ve asker-sivil aydınların yanında Cumhuriyet sevdalısı her sade yurttaşın da söyleyecekleri vardır dağarcığında.
Cumhuriyet sevdalısı bir yurttaş olarak benim de söyleyeceklerim vardı. Ancak, Cumhuriyet’in 96. yıldönümünde söylem yerine eylemi tercih ettim. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilanına ilişkin yapılan görüşmeler ve aynı gün Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk Cumhurbaşkanı seçilmesine ilişkin TBMM tutanaklarını (zabıtlarını) özetleyerek, o günü bilenlere hatırlatmak, ilgilenme fırsatı bulamayanlara da ulaştırmak istedim.
İşte 29 Ekim 1923 tarihine ait TBMM Genel Kurul Tutanaklarının özeti:
____________________________________________________
_______________________________________________________________________________
...
1. — Kanunu Esasi Encümeninin, Teşkilâtı Esasiye Kanununun bâzı mevaddının tadiline dair kanun teklifi ve Kanunu Esasi Encümeni mazbatası (Raporu) (2/209)
REİS — Efendim! Kanunu Esasi Encümeni mazbatasını (Raporunu) okuyacağız:
Türkiye Devletinin Hükümet şeklinin Cumhuriyet olması hakkında Teşkilâtı Esasiye Kanununun maddei mahsusasına bir fıkra ile tavzih edilmesi hukuken ve maslahaten münasip görülmüştür.
Bir Cumhuriyet tesis kılındıktan sonra bu Cumhuriyetin mümessili olan bir riyaset makamının da ihdası tabiîdir.
Bundan başka, Hükümeti teşkil edecek olan Başvekilin Reisicumhur tarafından tâyini, mesuliyetin tesbiti noktai nazarından umuru zaruriyedendir. Binaenaleyh, halen mevcudolan şe'kli devlet tesbit edilmek üzere Teşkilâtı Esasiye Kanununun buna ait bir, üç, sekiz ve dokuzuncu maddeleri tadil ve tavzih ve Devletimizin dininin islâm ve lisanı Türkçe olduğuna dair bir maddei mahsusa tedvin edilmiştir. Mevaddı mezkûreyi kanuniyet iktisabetmek üzere Heyeti Celileye arz ve teklif ve derakap müzakeresini istirham ederiz.
Kanunu Esasi Encümeni Reisi (Anayasa Komisyonu Başkanı) Mazbata Muharriri İzmir Gelibolu Yunus Nadi ve Encümen Azaları.
REİS — Kanuni Esasi Encümeninin bu lâyihası ile müzakeresini oyluyorum. Kabul edenler lûtfen el kaldırsın. Kabul edilmiştir… Efendim! 'bu lâyihi kanuniye hakkında heyeti umumiyeden söz istiyen var anı?
KANUNU ESASİ ENCÜMENİ REİSİ (Anayasa Komisyonu Başkanı) YUNUS NADİ B. (İzmir) — Arkadaşlar! Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilâtı Esasiye ile yeni ve 'mühim bir Devlet kurmuştur. Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisinin hangi ahval ve şerait içinde içtima etmiş
olduğunu cümleniz biliyorsunuz. Harbi Umumi hitam bulduktan sonra Mondros Mütarekesiyle Devlet bir mütareke safhasına geçmiş, fakat Devletlerle mütareke şeraiti olarak bâzı icasasat kararlaştırılmıştı. Mondros Mütarekesini imzalıyanların henüz imzaları kurumadan o mütarekenin bütün ahkâm ve mevaddı Türkiye Devrimini parçalanmak üzere hareket ettiler. Memleket taraf taraf işgaller altında kaldı. Ve nihayet İstanbul'um işgaliyle Türkiye Devletinin hayatına hatime vermek suikastında bulundular ve bununla suikastlarını ikmal etmiş 'olduklarını zannettiler. Bu ahval ve şerait içinde Türk Milleti mâruz kaldığı suikaste tahammül etmiyerek, onların yeddi zaptlarına aldıklarını zannettikleri eski teşkilâtı Devletlü onların ellerinde bırakarak burada, Ankara'da selefi âliniz olan Büyük Millet Meclisini, Türkiye Büyük Millet Meclisini kurdu. Türk Milleti; (Ben varım) ve (Devletim) diye bütün dünyaya 'bunu ilân etti. İşte bu Teşkilâtı Esasiye Türk Milletinin hareketinin ifadesidir, bu gördüğünüz zaferleri istihsal edecek bugünkü mevcudiyeti gösteren heyet de; bu günkü Türkiye Büyük Millet Meclisine vücut vermiş olan Türk Milletlidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu itibarla Türk tarihinde emsali nadir görülmüş bir harika ibda etmiş, Teşkilâtı Esasiye Kanununu kabul etmiştir. Böylece Hükümeti tesis etmek şerefi birinci Meclise ait ise; Teşkilatı Esasiye Kanununu takviye ederek hükümet şeklinin Cumhuriyet olduğunu tesbit etmek şerefi de ikinci Meclise ait olacaktır.
VASIL B. (Saruhan) — Arkadaşlar! Dört sene evvel güzel vatanımızın dört tarafı batıyordu. Memleketi istilâ etmek, esir etmek istiyen bu müstevli kuvvet, bu güzel diyarın Garp tarafını, müthiş bir ihtirasla yakıp yıkıyordu. Memleket inliyordu, millet inliyordu. Herkesin kalbi kan ağlıyordu, yalnız bu fecaat manzarası karşısında bîhis kalan ve memlekete karşı hiçbir merbutiyet göstermiyen bir şey vardı. O da, saray ve saltanat idi.
YAHYA GALÎP B. (Kırşehir) — Allah lanet etsin.
VASIL B. (devamla) -Türk Milleti bundan sonra başında tâcidar kabul etmez, Türk Milleti bundan sonra başında hiçbir şahsın hâkimiyetini kabul etmez. Türk
Milleti bundan sonra hiçbir ferdin esiri olamaz. Bundan böyle doğrudan doğruya kendisi hâkim, kendisi efendidir. Mukadderatına kendisi vâzıulyeddir. (Alkışlar) Meclisi Âliniz bu kararı vererek ilân ettiği gün emin olunuz ki arkadaşlar! Türk tarihinde çok mukaddes yeni bir fasıl açmış olacaktır ve bu fasıl karşısında Türk milletinin kanını emerek, Türk milletini daima «köle» gibi görerek onların arkasında şahsi menfaatlerini gütmek istiyen ve onlar peşin de koşan ne kadar hain zümreler varsa hep beraber yıkılacaktır. (Bravo sesleri)
EYÜP SABRI Ef. (Konya) — Arkadaşlar! Matbuatta gördüğüm bâzı mütalâalar bendenizi fazla olarak birkaç söz söylemeye mecbur ediyor. O da şudur: Matbuat diyor ki; Meclisin, Teşkilâtı Esasiye Kanunu tadile salâhiyeti var mı, yok mu? Efendiler! Bizde öteden beri kavanini mevzuamızda Millet
Meclislerinin gerek Kavanini Esasiye ve gerek Teşkilâtı Esasiyeyi tadile salâhiyeti vardır. (Doğru sesleri)
Efendiler! Millet kendini bilmeyen bir adam tarafından idare olunamaz. Millet hiçbir zaman kendisiyle temas etmiyen eşhasa mukadderatını veremez. Kafes içerisinde bulunanlar bu milleti idareye salâhiyattar olamaz. Şimdiye kadar bizim canımızı, kanımızı emen hükümdarların hangi birisi geldi de bizim halimizi sordu. Koyununu yayan çobandan haberdar oldu mu? Bunun aksini iddia edebilecek var mıdır ? Yoktur efendiler! İddia edemezsiniz.
YAHYA GALlB B. (Kırşehir) — Camilerde bile ayrı.
EYÜP SABRI Ef. (Devamla) — Binaenaleyh bu kanun bizim esasen sureti meşrua ve mâkulede teşekkül eden ve zaten mevcudolan Hükümetimize bir ilmî kisve veriyor, giydiriyor, o da «Cumhuriyet» kelimesidir. Efendiler! Âciz arkadaşınız ben bu kelimeye bugün değil, daha mektep sıralarında âşık olmuştum. (Yaşa sesleri)
YAHYA GALİB B. (Kırşehir) — Allah senin gibi âşıkları müzdadeylesin.
EYÜP SABRI Ef. (Devamla) — Bu, yeni mevzu bir kaide değildir, bir kisvedir. Bunu kabul etmek mecburiyetindeyiz. Bu kanunun müstacelen (acilen) kabul buyurulmasını ve kabulünü mütaakip Reisicumhur intihabını (seçilmesini) ve bunu da mütaakıp (Yüzbir) pare top atılmasını teklif ediyorum. (Yaşa, hoca sesleri) (Alkışlar)
RASİH Ef. (Antalya) — Arkadaşlar! Bilirsiniz ki bu Teşkilâtı Esasiye Kanunu, Türk Milletinin asırlardan beri hukukunu istirdat için mücadele ederek elde ettiği bir hakkıdır. Türkler, Devletin Riyasetini, ilmi ile kendi milletine hizmetiyle tanınan şahıslara verecektir. Yoksa hiçbir şahıs ve hiçbir aile o Devlet Riyasetine ne göz dikecek ve ne de oraya bakabilecektir. Teşkilâtı Esasiye Kanunu ile sizin ilân buyurduğunuz esas, doğrudan doğruya milletin heyeti umumiyesinin hâkimiyetinin tecellisidir, kendi hakkının kendisi tarafından idaresi ve idemesidir. İşte bu esas dâhilinde kendi Devletine riayeset edecek şahsı da yine kendi Devletine, kendi milletine, kendi vatanına karşı kendi hizmetiyle tanınmış olan şahsı, ancak o mevkie getirecek usulü de kabul ediyorsunuz ki bu milletin ilelebet kendisini kurtaracak yollar ve günler içerisinde yaşıyorsunuz; yaşasın Türk Milleti!. (Şiddetli alkışlar) (Müzakere kâfi sesleri)
REİS — Efendim kifayeti müzakere takriri vardır.
Riyaseti Celileye
Kanunun heyeti umumiyesi hakkındaki müzakere kâfidir. Maddelere geçilmesini teklif eyleriz.
İstanbul Aydın
Ali Rıza Mazhar
REİS — Mevadı kanuniye lâyihasının heyeti umumiyesi hakkında müzakereyi kâfi görerek maddelere geçilmesini kabul edenler lütfen el kaldırsın. Müzakere kâfi görülerek maddelere geçilmiştir.
Teşkilâta Esasiye Kanununun bâzı mevaddınm tavzihan tadiline dair Kanun
Madde 1. — Hâkimiyet, bilâkaydüşart Milletindir. İdare usulü halkın mukadderatı bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir. Türkiye
Devletinin şekli Hükümeti Cumhuriyettir.
REİS — Madde hakkında söz istiyen var mı ?
(Hayır sesleri) Söz istiyen yok. Maddeyi aynen kabul buyuranlar lütfen el kaldırsın. Kabul edilmiştir. (Sürekli alkışlar)
(Yaşasın Cumhuriyet sesleri)
Madde 2. — Türkiye Devletinin dini, Dinî tslâmdır. Resmî lisanı Türkçedir.
MEHMED EMİN B. (Karahisarı Şarki) — Reis Bey aralıkta bir söz istiyorum, müsaade ediyor musunuz?
REİS — İkinci madde hakkında mı ?
MEHMED EMİN B. — Evet! Arkadaşlar ….Ondört asır evvel, Peybamber Muhammed'in Mekke duvarlarında kurduğu Hükümeti, bugün de Türk Milleti Ankara'ya kurmuştur. Şu aziz saatte ben, bu ihtiyar arkadaşınız, Allah'ımdan
bu Hükümeti takdis ederim. Bu Hükümetin temellerinin, arzm temelleri kadar sağlam olmasını isterim. Ben, bu ihtiyar arkadaşınız, bu Hükümetin hak ve adalet güneşinin büyük ve küçük bütün caniplere, zayıf ve kuvvetli bütün alınlara mütesaviyen nurunu saçmasını isterim. (Amîn sesleri.) Ve bu duamın kanatları altında, Cumhuriyetin ruhu önünde tazimen kıyam ederek üç kere: «Yaşasın Cumhuriyet» diye Hükümetimizi taziz etmelerini muhterem arkadaşlardan temenni eylerim. (Yaşasın Cumhuriyet! Diye üç defa bağırıldı.)
REİS — İkinci madde hakkında söz istiyen yok mu?
ŞEYH SAFFET Ef. (Urfa) — Efendiler! …Teşkilâtı Esasiye Kanununun
yapıldığı sırada yalnız zafer, yalnız düşmanı denize dökmek emeliyle selefiniz Meclisi Âlinin efkârı meşgul idi ve bu sebepten bu cihet unutulmuş idi. Yoksa diğer maddeleri tetkik edilince hepsinin dîni İslama tamamen muvafık olduğu görülür. Biz bugün Teşkilâtı Esasiyemizde Cumhuriyeti tasrih etmekle tamamiyle Hul'e'fayı Raşidîn Efendilerimizin devrine rücu etmiş bulunuyoruz. Çünkü o zaimanlar teşekkül eden Devleti İslâmiye (Cumhuriyeti uhuvviye)
idi ondan dolayı teşekküratımı tekrar ediyorum.
YAHYA GALİP B. (Kırşehir) — Allah payidar etsin.
REİS — Efendim, başka söz istiyen yok, takrir de yok.
TUNALI HÎLMÎ B. (Zonguldak) — Reis Bey söz istiyorum.
(Müzakere kâfi, sesleri)
REİS — Müzakereyi kâfi görenler lütfen el kaldırsın. Müzakere kâfi görülmüştür… Efendim! madde hakkında tadil teklifi de yoktur; binaenaleyh ikinci maddeyi reyi âlinize vaz'ediyorum. İkinci maddeyi aynen kabul edenler lütfen el kaldırsın. İkinci madde aynen kabul edilmiştir, efendim.
Madde 4. — Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur. Meclis, Hükümetin inkısam ettiği şuabatı idareyi İcra Vekilleri vasıtasiyle idare eder.
REİS — Efendim, dördüncü madde hakkında söz istiyen yok. Maddeyi aynen kabul edenler lütfen el kaldırsın. Dördüncü madde aynen kalbul edilmiştir,
Madde 10. — Türkiye Reisicumhuru, Türkiye Büyük Millet Meclisi Heyeti Umumiyesi tarafından ve kendi âzası meyanmdan bir intihap devresi için intihabolunur. Vazifei Riyaset, yeni Reisicumhurun intihabına kadar devam eder. Tekrar intihap caiizdir.
EMİN B. (Eskişehir) — Efendim, bendeniz evvelâ Cenabı Haktan hayır temenni ederek birkaç şey arz etmek isterim. İntihap müddeti iki sene olduğuna nazaran böyle mühim bir intihabı her iki senede yapmak büyük bir endişe ve telâşı mucib olur. (Maddeye taallûk etmiyor sesleri) Maddeye taallûk ediyor efendim. (Devam sesleri, gürültüler)
YAHYA GALİB B. (Kırşehir) — İki devrei intihabiye olmalıdır.
EMİN B. (Devamla) — İki devrei intihabiye olmalıdır ve Reisicumhur- bütün milletin malı olmalıdır. Ekseriyet fırkasının olmamalıdır.
AVNİ B. (Bozok) — Olmamalı diye bir kayıt yok ki!
EMİN B. (Devamla) — Bendenizin kanaatim böyle, Reisicumhurla idare edilen memleketlerdeki esas ne ise onu alalım. Bir daha şundan, bundan istifade edeceklere fırsat ve meydan vermiyelim. Şimdiden bu.. (Kâfi sesleri) Ben kâfi görmüyorum! Reisicumhur intihabını yaptıktan sonra Reisicumhurun fırka haricinde ve milletin babası şeklinde olarak...
YAHYA GALİP B. (Kırşehir) — Fırka namına olur mu ? Elbette millet namına olacak.
EMİN B. (Devamla) — Ve Heyeti Vekile intihabında da Başvekil arkadaşlarını Meclisten intihab eder ve Meclise arz eder. Bunun şekilleri Fransa'da, Amerika'da, nasılsa... (Gürültüler) Ben bu şeklin bu gayeye vâsıl olacağına üç sene evvel kaniydim. Siz belki kani değildiniz. (Gürültüler) Bunu şimdi yapalım da rahat edelim. Millet de işine baksın.
CELAL NURİ B. (Gelibolu) — Efendim! Teşkilâtı Esasiyede.. (Kâfi sesleri, gürültüler, reye sesleri)
REİS — Onuncu madde hakkında söz istiyen kalmamıştır. Maddeyi reyi âlinize vaz'ediyorum. Kabul edenler lütfen el kaldırsın. Kabul edilmiştir efendim.
Madde 11. — Türkiye Reisicumhuru Devletin Reisidir. Bu sıfatla lüzum gördükçe Meclise ve Heyeti Vekileye riyaset eder.
REİS — Onbirinci madde hakkında söz istiyen var mı? (Hayır sesleri) Kabul edenler lütfen el kaldırsın. Kabul edilmiştir efendim.
Madde 12. — Başvekil Reisicumhur tarafından ve Meclis âzası meyanından intihabolunur. Diğer vekiller, Başvekil tarafından yine Meclis âzası arasından intihabolunduktan sonra heyeti umumiyesi Reisicumhur tarafından Meclisin tasvibine arz olunur. Meclis hali içtimada değilse keyfiyeti tasvip Meclisin içtimama talik olunur.
REİS — Onikinci madde hakkında söz istiyen yok mu efendim? (Hayır sesleri) Madde hakkında söz istiyen yoktur. Maddeyi aynen reye vaz'ediyorum. Onikinci maddeyi aynen kabul buyuranlar lütfen el kaldıran. Kabul edilmiştir.
Efendim! Mevaddı kanuniyenin sebküraptı hakkında bir mütalâa var mı? (Hayır sesleri)
Kanunun heyeti umumiyesini (tümünü) kabul edenler lütfen el kaldırsın. (Müttefiksin sesleri) müttefikan (oybirliği ile) kabul edilmiştir efendim. (Sürekli alkışlar)
DOKTOR FİKRET B. (Ertuğrul) — Reis Beyefendi bir madde unuttuk. Bu kanunun icrasına kim memurdur? (Gürültüler)
REİS — Efendim bu, Teşkilâtı Esasiye Kanununun bâzı mevaddım tadil eden mevaddı kanuniyedir. Teşkilâtı Esasiye Kanununun icrasına kim memur ise bunun da icrasına o memurdur.
HAKKI B. (Van) — Tarihi mer'iyeti (yürürlük tarihini) zikredilmek lâzımdır.
Reisicumhur intihâbını müteakip yüz bir pare top atılmasının tahtı karara alınmasını teklif ederim .
29 Teşrinievvel 1339
Konya Mebusu
Eyüb Sabri
(Kabul sesleri)
Riyaseti Celileye
Türkiye Cumhuriyetinin ilânı şerefine bu gece yüz bir pare top endaht edilmesi ve memleketin aksamı sairesinde de aynı suretle top endaht edilerek Cumhuriyetimizin tebcilini arz ve teklif eyleriz.
istanbul Bolu
Ali Rıza Cevad Abbas
REÎS — Çanakkale Mebusu Mehmed Beyin de aynı mealde bir takriri vardır. Bu üç takriri kabul edenler lütfen el kaldırsın. Kabul edilmiştir efendim.
Efendim! yoklama suretiyle ve reyi hafi ile Reisicumhur intihabı(seçimi) yapacağız.
REİS — Efendim! Yoklama esnasında reylerini vermiyen rüfekanın tekrar isimleri okunacaktır. Lütfen reylerini istimal buyursunlar…rüfeka tarafından verilmiş bir takrir vardır. istihsali âra hitam bulmuştur efendim.
(Fethi Bey (istanbul), Feyzi Bey (Diyarbakır), Yahya Galib Bey (Kırşehir), arayı tasnife memur edildiler)
REÎS — Türkiye Cumhuriyeti içim yapılan intihapta reye iştirak eden âzanm adedi 158’dir. Yüz elli sekiz âza müttefikan (oybirliğiyle) Ankara Mebusu Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini Cumhuriyet Riyasetine intihab etmişlerdir. (seçmişlerdir) (Sürekli alkışlar ve yaşasın sadaları)
GAZI MUSTAFA KEMAL PAŞA (Ankara)
— (Alkışlar arasında kürsiye gelerek) Muhterem arkadaşlar, mühim ve cihan şümul hadisatı fevkalâde karşısında muhterem milletimizin teyakkuz ve intibahı hakikisine bir vesikai kıymettar olan, Teşkilâtı Esasiye Kanunumuzun bâzı maddelerini tavzih için encümeni mahsus tarafından Heyeti Celilenize teklif olunan kanun lâyihasının kabulü münasebetiyle yeni Türkiye Devletinin zaten cihanda malûn olan, malûm olması lâzımgelen- mahiyeti beynelmilel mâruf unvanı ile yadedildi. Bunun icabı tabisi olmak üzere, bugüne kadar doğrudan doğruya Meclisinizin Riyasetinde bulundurduğunuz arkadaşınıza ifa ettirdiğiniz vazifeyi Reisicumhur unvanı ile yine aynı arkadaşınıza, bu âciz arkadaşınıza...
(Estağfurullah, hakkınızdır sesleri) tevcih buyurdunuz.
GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA (Devamla) — Bu münasebetle şimdiye kadar mükerreren hakkımda izhar buyurmuş olduğunuz muhabbet ve samimiyet ve itimadı bir defa daha göstermekle yüksek kadirşinaslığınızı ispat etmiş
oluyorsunuz. Bundan dolayı Heyeti alilerinize bütün samimiyeti ruhiyemle arzı teşeşkkürat ederim. (Estağfurullah, Allah muvaffakiyet versin sesleri)
Efendiler! Asırlardan beri Şarkta mağdur ve mazlum olan milletimiz, Türk Milleti, hakikatte meftur olduğu hasailden muarra telâkki ediliyordu. Son senelerde milletimizin fiilen gösterdiği kabiliyet, istidat, idrak kendi hakkında
suizanda bulunanların ne kadar gafil ve ne kadar tetkikten uzak, zevahir perest insanlar olduğunu pek güzel ispat etti. Milletimiz, haiz olduğu evsaf ve liyakatini Hükümetinin yeni ismiyle cihanı medeniyete daha çok suhuletle izhara muvaffak olacaktır. (İnşallah sesleri) Türkiye Cumhuriyeti cihanda işgal ettiği mevkie lâyık olduğunu aşariyle ispat edecektir. (İnşallah sesleri) Arkadaşlar bu müessesei âliyeyi vücuda getiren Türk Milletinin son dört sene zarfında ihraz ettiği, zafer, bundan sonrada birkaç misli olmak üzere, tecelliyatmı gösterecektir. (İnşallah sesleri) Âcizleri mazhar olduğum bu emniyet ve itimada kesbi liyakat etmek için pek mühim gördüğüm bir noktadaki ihtiyacımı arz etmek mecburiyetindeyim. O ihtiyaç Heyeti Aliyenizin şahsım hakkındaki teveccüh ve itimadının, müzaheretinin devamıdır. (Hiç şüphe yök, daima sesleri) Ancak bu sayede ve Allah'ın inayetiyle, şahsıma tevcih buyurduğunuz ve buyuracağınız vazaifi hüsnü ifaya muvaffak olabileceğimi ümidederim. (Allah muvaffak etsin sesleri) Daima muhterem arkadaşlarımın ellerine, çok samimî ve sıkı bir surette yapışarak onların şahıslarından kendimi bir an bile müstağni görmiyerek çalışacağım. Milletin teveccühünü daima noktayı istinat telâkki ederek, hep beraber ileriye gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır. (Şiddetli ve sürekli alkışlar)
REİS — Efendim yarın öğleden sonra saat bir buçukta içtima etmek üzere Celseyi tatil ediyorum.
AVNİ B. (Bozok) — Bir dua yapılsın. (Dua edilsin sesleri)
(Karahisar Mebusu Kâmil Efendi tarafından kürsüde bir dua kıraat edilmiştir.)
Hitamı müzakerat (birleşimin sona ermesi) : Saat 9,00
---
CUMHURİYET BAYRAMI'MIZ KUTLU OLSUN!
---
remzidilan_48@hotmail.com