Doğu’da yaşadığımız büyük deprem sonrasında binlerce çocuğun annesi babası ve yakınları öldü. Enkazlardan çıkarılan çocuklar Aile Bakanlığı tarafından koruma altına alındı. Aileleri bulunanlar onlara veya yakınlarına teslim ediliyor. Geriye kalan çocukların evlat edinilmesi veya koruyucu aile olması konusunda büyük bir talep geldi. 380 Bin Aile çocuklara aile olmak için başvuruda bulundu ama kuralların ağırlığı yüzünden çok büyük bölümü vaz geçiyor.
Evlat edinmek için iki yol var. Birincisi koruyucu aile oluyorsunuz çocuk sizle beraber yaşıyor. Amam velayeti ailesinde kalıyor. Anne ve Babası olmasa bile çocuğu her 15 günde bir onlarla görüştürmek üzere kurumun yolunu tutacaksınız. Bu uygulama bugünün iş ve hayat dünyasında zor oluyor. İkinci yol ise evlat edinmek. Bu konuda da çocuğun aileye girmesi ve sizin tüm prosedürleri aşmanız gerekiyor. Bu durumda 3-4 yılı buluyor. Sonuçta deprem sonrasında ortaya çıkan sorun çözülebilirken, bürokrasi yüzünden aileler geri çekiliyor. Benim tavsiyem Amerika’daki sistemi alıp uygulamaktır.
Kurum’a bırakılan çocuğun psikolojisi nedeniyle onun artık devlet koruması altına girmesi ile tüm hakların devlete geçmesi gerekir. Onu terk eden aile veya yakınları ile görüştürme yaptırılması çocuğun ikilem içinde kalmasına neden olur. Aile ile olan ilişkileri çocuk büyüdükçe sıkıntı yaratır. Çocuğun biyolojik ailesinde velayet kaldığı sürece koruyucu ailenin hiçbir söz hakkı olmuyor. Bu noktada bazı istismarlarda söz konusu olabiliyor.
Bursa’da yaşayan rahmetli ablamın bir tanıdığı aile vardı. Genç çift çocukları olmayınca yıllar önce kurumdan bir çocuğu evlat edinmek istedi. Kurumdaki görüşmelerden sonra bir kız çocuğunu sevdiler ve ona artık bizim kızımız olacağını söylediler. O küçük kız 5-6 yaşlarında idi. Aileye şunu söyledi, “Ben sizin kızını olurum ama benim ağabeyim var. Onu da yanımda isterim”. Genç çift O zaman tamam dediler. Evlat edinme süreci tamamlandı. Birkaç yıl sonra bu defa kurumda kalan ablayı da isteyebilecekleri kurumdan bildirildi. Karı-Koca onu ‘da koruyucu aile olarak aldı. Sorun O zaman başladı. Abla annelerinin de gelip onlarla birlikte oturmasını istemeye başladı. Aile iş gereği başka bir yere taşınınca sonucun ne olduğunu bilemiyorum..
Buradaki sorun nedir? Öncelikle bu çocukların annesi evlenmiş ve 3 çocuktan sonra boşanmış. Ailesinin yanına Doğu’ya dönmek istediğinde ise aile ona sen gelebilirsin ama çocukları istemeyiz demişler. Kadın’da çocuklarını Çocuk Esirgeme Kurumu’na bırakıp gitmiş. Bu durum’ da bu çocuklarla ilişkisinin kesilmesi daha doğru değil mi? O yüzden ABD’nin kurumsal yönetmeliğini inceleyip ona göre bize uygun bir yönetmelik hazırlamamız gerekiyor. Şartların hafifletilmesi ve koruyucu aile veya evlat edinme şartlarının daha kolaylaştırılması gerekiyor.
Evlat edinme statüsüne sahip aileler için siz bekar da olsanız, evli de olsanız bir çocuğu evlat edinmek istiyorsanız bulunduğunuz ilin Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunabilirsiniz. Devlet sizden bazı evraklar toplamanızı istiyor. Sonra da sizinle çeşitli görüşmeler ve ev ziyaretleri gerçekleştiriyor. Eğer kurum bir çocuğa aile olabileceğinizi onaylarsa size 'evlat edinebilir' statüsü veriliyor ve bir evlat edinme sırasına giriyorsunuz. Ne yazık ki bu sıralar çok uzun. Bu sıraların çok uzun olması da evlat edinme sürecinin 3-4 yıla kadar çıkmasına sebep oluyor.
KURUM DA 14 BİN ÇOCUK VAR
Depremde kimsesiz kalan çocuklar için yapılan koruyucu aile ve evlat edinme acil başvuru çağrısı depremden etkilenen çocuklar için yapılmış gibi algılandı. Deprem bölgesindeki çocuklarımızın ailelerine teslim süreci devam ediyor. Bu sebeple deprem bölgesindeki çocukların aileleri aranmaya devam ediyor ve çok az sayıda ailesine ulaştırılmamış çocuk kaldı. O çocuklar ailelerine geri döndürüyorlar. Bu nedenle deprem bölgesindeki çocuklarımız evlat edinilme sistemine dahil edilmeyecekler, bu çağrı halihazırda kurum bakımında olan çocuklar içindi. Evlat edinme başvurusu deprem sonrasında 62 bin iken koruyucu aile olma başvurusu ise 319 bin gibi bir sayıya ulaştı.
Kurum bakımından hiçbir çocuk ailesiz kalmayacak artık her çocuğun bir ailesi olacak' demekti. Deprem öncesi kurumda 14 bin kadar çocuk vardı. Ancak biz başvurulara sevinemiyoruz çünkü aileler koruyucu ailenin ve evlat edinmenin ne olduğunu bildiklerinde, bunların kendi üzerlerine getirdiği sorumlulukları fark ettiklerinde, bu başvuruların da deprem bölgesindeki çocuklara özel olmadığını öğrendiklerinde büyük bir çoğunluğu ne yazık ki başvurularını geri çekiyor.
Türk Halkının büyük bölümü çocuk sevgisini gösterdi. Bu yönetmelik Aileye aslında bir gül bahçesi vaat etmiyor ve bu sürecin farkında olan, bunu sırtlayabilecek ailelerle yola devam ediliyor. Buradaki sıkıntı sizin yetiştirmek için emek verdiğiniz çocuk, koruyucu aile sisteminde her zaman anne-babası olmasa bile aile yakınları tarafından elinizden alınabiliyor. O yüzden tavsiyemiz, bu konunun Aile Bakanlığı tarafından yeniden incelenmesidir.