Türkiye’de yoksulluk ve sosyal dışlama riski giderek artıyor. Son yapılan araştırma şu gerçeği ortaya koydu: 65 yaş ve üstü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında.
Enflasyon ve aşırı pahalılık yeni yoksulların oluşmasına zemin hazırlıyor. Bu durum illeri de etkiliyor. Yoksulluk veya sosyal dışlanma riskinin büyümesi dengeleri de alt- üst ediyor.
En yoksul iller de belli oldu: Kastamonu, Çankırı ve Sinop ilk 3 sırayı paylaştı. Ülkenin sütünü kaymağını ise İstanbul yiyor.
Yoksulluk oranı düşük bölgeler, yüzde 10,4 ile Gaziantep, Adıyaman ve Kilis'in ilk 3 sırayı paylaştığı görülüyor. Bunlar nüfus oranlarına göre tespit ediliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun 30 Ocak'ta açıkladığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması'na göre; eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk oranı, 2023 yılında bir önceki yıla göre 0,5 puan azalarak yüzde 13,9, medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 21,7 oldu.
Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk oranının, yıllara göre dağılımına bakıldığında, koronavirüs pandemisi etkisinde geçen 2019, 2020 yıllarında oran arttı. 2018'de yüzde 21,2 açıklanan oran, 2019'da yüzde 21,3, 2020'de yüzde 21,9 oldu. 2021'de yüzde 21,3'e gerileyen oran, 2022'de tekrar artışa geçerek 21,6 oldu.
Türkiye genelindeki yüzde 21,7'lik yoksulluk oranı bölgelere göre dağıldığında, yoksulluk oranı en yüksek iller yüzde 22 ile Kastamonu, Çankırı ve Sinop'un yer aldığı TR82 bölgesi olurken; ardından yüzde 21,8 ile İstanbul'un olduğu TR10 ve yüzde 21,7 ile Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan illerini kapsayan TRA2 bölgeleri geldi.
Yoksulluk oranı düşük bölgeler, yüzde 10,4 ile Gaziantep, Adıyaman ve Kilis'in dahil olduğu TRC1, yüzde 12,9 ile Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt'in bulunduğu
TRC3 ve Şanlıurfa ile Diyarbakır illerini kapsayan TRC2 bölgeleri oldu. Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerinin yer aldığı TR63 bölgesine deprem felaketi nedeniyle alan uygulaması yapılamadı.
Yurt genelinde yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunanların oranı ise 2015 ve 2023 yıllarını kapsayan süreçte inişli çıkışlı bir seyir izledi.
2015'te Türkiye nüfusunun yüzde 34'ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında görülürken bu oran 2018'e kadar azalarak yüzde 30,4 seviyesine geriledi.
2019, 2020 ve 2021 yıllarında artışa geçen yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındaki nüfus oranı, 2021'deki yüzde 32,9 seviyesinden 2023'te yüzde 31'e geriledi. 2023'te bu oran erkeklerde yüzde 28,9, kadınlarda yüzde 33,1 olarak kaydedildi.
Yaş grupları itibariyle yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunanların oranı 2023 yılında 0-17 yaş aralığında yüzde 39,7, 18-64 yaş aralığında yüzde 28, 65 ve üzeri yaş grubunda ise yüzde 26,6 oldu. 2023'te yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunanların oranı önceki 2 yıla göre 0-17 ve 18-64 yaş gruplarında azalırken; 65 ve üzeri yaş grubunda artış kaydetti. 65 ve üzeri yaş grubunda yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunanların oranı, 2021'de yüzde 16,8, 2022'de ise yüzde 20,5 olarak ölçülmüştü.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski; göreli yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden yoksun olma durumu olarak açıklanıyor.