Çin'in Vuhan kentinde 12 Aralık 2019'da ortaya çıktıktan sonra hızla yayılarak 214 ülkede toplamda 6 milyon 900 bin kişiye bulaşarak 400 bine yakın kişinin hayatını kaybetmesine neden olan yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınında şu ana kadar 3.4 milyon kişi de hastalığı yenmeyi başarmış bulunuyor.
Tehlike bitti mi?
Bu soruya verilen yanıt "hayır” oluyor.
Türkiye, virüs ile savaşta büyük başarı gösterdi. Ancak buna rağmen Sağlık Bakanı da, Bilim Kurulu üyeleri de “Sakın gevşemeyelim. Tehlike henüz bitmedi” uyarılarını yapıyor.
En fazla vaka ABD (1 milyon 965 bin), Brezilya (646 bin), Rusya (458 bin 689), İspanya (288 bin) ve İngiltere'de ( 283 bin 311) tespit edilirken, en fazla can kaybı ise ABD (111 bin 394), İngiltere (40 bin 261), Brezilya (35 bin 47), İtalya (33 bin 774) ve Fransa'da (29 bin 111) görüldü. Ülkemizde ise 5 Haziran tarihli verilere göre vaka sayısı 168 bin 340'a, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 bin 648'e yükselmiş durumda.
Yaklaşık 6 aydır insanlara kabusu yaşatan salgında pekçok ülke normalleşme konusunda adımlar atmaya başladı. Türkiye'de de 1 Haziran itibarıyla normalleşme kararları yürürlüğe girmiş bulunuyor. Ancak normalleşme kararlarıyla birlikte salgın yeniden nükseder mi endişeleri de seslendirilmeye başladı.
Bu kapsamda yapılan bilimsel araştırmalar endişeleri doğrulayan sonuçlar ortaya koyuyor. ABD merkezli John Hopkins Üniversitesinden akademisyenlerin hazırladığı istatistiğe göre 21 Mayıs'tan sonra beş gün boyunca günde en az 100 bin kişi Covid-19'a yakalanırken, 3 Haziran tarihinde 24 saat içerisinde 130 bini aşkın kişi enfekte olarak salgın tarihinin bu alandaki en yüksek rakamlarına ulaşıldı.
Araştırmada koronavirüs testlerinin eskiye nazaran daha fazla yapıldığı ve rakamların bu sebeple yüksek çıkmasının etkili olabileceği belirtilirken, son dönemde ölüm ve enfekte sayısının artış gösterdiği Güney Amerika, Orta Doğu ve Afrika ülkelerinin çoğunda test sistemlerinin yetersiz olmasının da altı çizildi. Son dönemde Libya, Irak, Uganda, Mozambik ve Haiti gibi ülkelerde Covid-19 enfekte sayısı her hafta, Brezilya, Hindistan, Şili, Kolombiya ve Güney Afrika gibi coğrafyalarda ise her 14 günde bir iki katına çıktı. Özellikle Rusya, Brezilya ve Hindistan 100 milyondan fazla nüfusa sahip ülkeler Covid-19'un dünyaya yayılmaya başladığı Mart ve Nisan aylarında listenin son sıralarında yer alırken, Haziran ayının ilk haftasında ABD'den sonra en fazla enfekte hasta sayısına sahip ilk 2 ülkesi konumuna yükseldi.
Son haftalarda en fazla enfekte hasta ve Covid-19'a bağlı ölüm, 200 milyonu aşkın nüfusa sahip Brezilya'da gerçekleşti. ABD'nin ardından dünyada en fazla Covid-19 vakası tespit edilen ülke olan Brezilya'da bugüne kadar 646 bin kişiye tanı kondu. Salgın nedeniyle ülkede 35 bin 47 kişi hayatını kaybetti. Ülkede her dakika bir kişinin Covid-19 nedeniyle hayatını kaybettiği ifade ediliyor.
Ülke medyası bu durumda Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'yu sorunlu tutuyor. Bugün yaşanan felaket noktasına Bolsonaro'nun Covid-19 hakkında 'küçük bir grip' yorumunu yapmasından tam 100 gün sonra gelindiğine dikkat çekilen haberler gazete sayfalarında yer alıyor.
G20 ülkelerinin Covid-19 ile mücadeleye 21 milyar doların üzerinde kaynak ayıracağı açıklandı. G20'nin resmi internet sitesinde yayınlanan açıklamada, "G20 ülkeleri, davetli ülkelerle birlikte Covid-19 pandemisiyle mücadeleye destek vermeye yönelik küresel çabaları koordine ediyor. Şu ana dek G20 ve davetli ülkeler, dünyada sağlık alanında finansmanın desteklenmesi için 21 milyar dolardan fazla kaynak sağlamayı taahhüt etti" dendi. Bu kaynakların tanı çalışmaları, aşı geliştirme faaliyetleri, tedavi ve AR-GE çalışmaları için kullanılacağı ifade edildi.
Konu ile ilgili olarak bir açıklama ve uyarıda DSÖ’den geldi.
Dünya Sağlık Örgütü, koronavirüsten korunmak için maske takılması konusundaki önerisini değiştirdi. DSÖ'den yapılan açıklamada, korona virüsün yayılmasını önlemek amacıyla kamusal alanlarda maske kullanılması uyarısı yapıldı. DSÖ, daha önce yaptığı açıklamalarda, sağlıklı kişilerin maske takmasının gerekli olduğuna ilişkin yeterli derecede kanıt bulunmadığını belirtmişti.
Dünya Sağlık Örgütünden Dr. Maria Van Kerkhove, hastalığın bulaşma riskinin bulunduğu bölgelerde doğru kullanılması durumunda kumaş maske takılabileceğini söyledi. Maske ile potansiyel damlacıkların bulaşmasının engellendiğine ilişkin kanıtlar elde edildiğini ifade eden Kerkhove, sosyal mesafenin de korunması gerektiğini hatırlatarak "Hükümetlere, halkı maske takmaya teşvik etmelerini tavsiye ediyoruz" dedi.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz